Ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) Ανχελ Γκουρία βρέθηκε στην Αθήνα για την παρουσίαση της έκθεσης του διεθνούς οργανισμού για την Ελλάδα, ενώ το αμερικανικό Κογκρέσο ενέκρινε την αύξηση του ορίου χρέους των ΗΠΑ και ξεκινούσε η «επίθεση» στα ιταλικά και τα ισπανικά spreads. Εν μέσω μιας ιδιαιτέρως κρίσιμης συγκυρίας, τόνισε στην «Κ» ότι το δημόσιο χρέος πιέζει όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ. «Είναι σημαντικό τώρα να διατηρήσουμε μια πολύ λεπτή ισορροπία, ώστε να συνεχισθεί η ανάκαμψη, ενώ την ίδια στιγμή θα συνεχίζουμε τη διαδικασία δημοσιονομικής προσαρμογής – και αυτό περιλαμβάνει και την Ελλάδα», τόνισε. Σύμφωνα με τον κ. Γκουρία, υπάρχει ζωή μετά το χρέος: «Είμαι Μεξικάνος, μια χώρα που αντιμετώπισε πολλές κρίσεις χρέους, και μπορώ να σας διαβεβαιώσω γι’ αυτό. Χρειάζεται όμως να παλέψετε εναντίον των συντεχνιακών συμφερόντων για να αντιμετωπίσετε τη δημοσιονομική κρίση. Οχι μόνο για να μειώσετε το χρέος, αλλά και ως προϋπόθεση για την ανάκαμψη. Διότι ο απώτερος στόχος είναι η ανάπτυξη, οι θέσεις εργασίας και το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο».
Μήπως όμως το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο ούτε μετά το δεύτερο πακέτο στήριξης που συμφώνησε η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωζώνης; «Ακόμη και πριν από το δεύτερο πακέτο στήριξης της Ελλάδας, ο ΟΟΣΑ σχεδίασε έναν οδικό χάρτη, μια στρατηγική, με τον οποίο μπορείτε να μειώσετε το χρέος από το 140% του ΑΕΠ σε λιγότερο από 60% μέχρι το 2035, σε 24 χρόνια. Οχι αύριο, αλλά σε μία γενιά. Η απάντησή μου λοιπόν είναι ότι είναι εφικτό. Το έχουμε σχεδιάσει, και σας δίνουμε τον τρόπο, πότε και πώς. Μπορείτε να πετύχετε. Σχετικά με το πακέτο, τώρα: η συνεισφορά των επίσημων πιστωτών είναι αξιοθαύμαστη, διότι επιμηκύνουν την ωρίμανση και μειώνουν τα επιτόκια. Αυτό δίνει στην Ελλάδα περισσότερο χρόνο. Η συνεισφορά των ιδιωτών είναι ακόμη άγνωστη, ας την παρακολουθήσουμε στενά ώστε να διασφαλίσουμε ότι μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης. Αλλά είναι νωρίς ακόμη, υπάρχουν πολλά ερωτήματα σχετικά με το επίπεδο συμμετοχής των τραπεζών, την εναλλακτική που θα επιλέξουν και το αποτέλεσμα στο επίπεδο χρέους, διότι ζητούν εγγυήσεις».
Ψήφος εμπιστοσυνης
Οπως τονίζει, η χρονική συγκυρία παρουσίασης των εκθέσεων του ΟΟΣΑ είναι σημαντική, «διότι είστε εν μέσω του καθορισμού μιας σειράς δημοσίων πολιτικών, προκειμένου να αντιμετωπίσετε την πιστωτική και οικονομική κρίση. Αυτή η έκθεση είναι η συνεισφορά του ΟΟΣΑ, και αποτελεί μια ψήφο εμπιστοσύνης για την Ελλάδα, την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Παπανδρέου και τη Δημόσια Διοίκηση, στην ικανότητα τους να αντιμετωπίσουν αυτές τις πολύ σημαντικές προκλήσεις. Είναι βοήθεια και υποστήριξη, καθώς ο ΟΟΣΑ προσφέρει τις προτάσεις και συστάσεις του, καθώς και στήριξη στις αποφάσεις που έχουν ήδη ληφθεί. Είναι, όμως, επίσης μια έκκληση επείγοντος για πλήρη και ακριβή εφαρμογή των μέτρων». Ο κ. Γκουρία θεωρεί ότι «είναι αξιοθαύμαστο αυτό που έχετε ήδη επιτύχει, το ζητούμενο είναι να συνεχίσετε το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Τώρα αυτό επεκτείνεται σε πολλούς τομείς, κάτι που πρέπει να γίνει. Το ερώτημα όμως είναι πόσο καλά θα μπορέσετε να το εφαρμόσετε.
Πόσο χρόνο έχουμε όμως για να προωθήσουμε τις μεταρρυθμίσεις, απέναντι στις αγορές που πιέζουν για αποτελέσματα; «Χάρη στο πακέτο που ανακοινώθηκε στις 21 Ιουλίου έχετε πλέον περισσότερο χρόνο. Αλλά χρειάζεται να ταΐζει κανείς συνεχώς τις αγορές, με συγκεκριμένες, στέρεες αποφάσεις, αλλά επίσης με αποτελέσματα. Επίσης χρειάζεται να τους παρέχετε πληροφόρηση, κι αυτό που ονομάζω μετάφραση, εκπαίδευση. Κάτι που σας ζητώ να μας βοηθήσετε να κάνουμε είναι να εξηγήσετε στους αναγνώστες σας διεθνώς και στην Ελλάδα, την ευρύτητα και τη φιλοδοξία του προγράμματος, όλες τις περιοχές που καλύπτει. Οι άνθρωποι συζητούν ήδη για τα αποτελέσματα, αν τους αρέσουν ή όχι, αλλά το πρόγραμμα είναι πολύ νέο. Υπάρχει ένα δραματικό παράδειγμα πολιτικής βούλησης: όταν έγινε γνωστό ότι υπάρχει απόκλιση στους στόχους το πρώτο εξάμηνο, και λίγο σε εκείνους του 2010, τότε τον Ιούνιο ήρθε ως ενδιάμεση διόρθωση το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, και ειλικρινά καλύπτει μεγάλο εύρος θεμάτων. Αυτοί οι στόχοι, οι οποίοι είναι ακόμη πιο φιλόδοξοι διότι αυτό ήταν απαραίτητο, είναι μόλις μερικών εβδομάδων. Το μήνυμα λοιπόν είναι ότι ναι, μπορείτε, κι επίσης ότι βασιστείτε σε μας για βοήθεια με το πρόγραμμα. Ακόμη πιο σημαντικό, δώστε αυτό το αίσθημα του επείγοντος για την εφαρμογή του προγράμματος, διότι ξέρετε τι λένε, ο διάβολος βρίσκεται στη λεπτομέρεια. Και πράγματι, εκεί είναι! Μπορεί να έχετε έναν πολύ καλό νόμο, αλλά αν η εφαρμογή του δεν δρομολογείται με την αίσθηση του επείγοντος, της σημασίας και της προτεραιότητας, τότε δεν θα έχετε αποτέλεσμα».
Μεταρρυθμίσεις στα πάντα, τώρα
Ερωτηθείς από πού πρέπει να ξεκινήσει η Ελλάδα, ο κ. Γκουρία αναφέρει… τα πάντα: «Η μείωση του ελλείμματος, η αύξηση των εσόδων, η μείωση του κόστους, η κατάργηση επιδοτήσεων, προνομίων και απαλλαγών που δόθηκαν σε προνομιούχες ομάδες… Είναι ενθαρρυντικό ότι κινείστε στη σωστή κατεύθυνση σε μια ευρεία γκάμα θεμάτων, και δεν λέτε πού θα εστιάσουμε, αλλά ότι πρέπει να εστιάσουμε σε όλα! Κάποια αφορούν περισσότερο την αυριανή ημέρα, αλλά αν θέλετε να μιλήσετε για μεθαύριο, όπως στην εκπαίδευση, θα πρέπει να αναλάβετε δράση από σήμερα. Κάποια χρειάζονται μια εβδομάδα, άλλα έναν μήνα, άλλα ένα έτος, άλλα μία γενιά. Ξεκινήστε όμως σήμερα!»
Οι μεταρρυθμίσεις όμως συναντούν αντιδράσεις. Ποια είναι η υπόσχεση ώστε να υποστηρίξει η ελληνική κοινωνία τα μέτρα, ακόμη κι αν αυτά σημαίνουν ότι κάποιες ομάδες θα χάσουν τα προνόμιά τους; «Το ζήτημα είναι ποιος κερδίζει και ποιος χάνει με τις μεταρρυθμίσεις. Αν μία ομάδα απολαμβάνει ειδικά προνόμια, όπως περιορισμοί στον ανταγωνισμό, δεν θέλει να αλλάξει το status quo. Αλλά αν όλη η κοινωνία ωφελείται, τότε πρέπει το δικό της συμφέρον να αντιταχθεί σε εκείνο της μικρής ομάδας. Τότε η συλλογική σοφία, όπως αυτή αντιπροσωπεύεται από τους πολίτες, τη Βουλή και την κυβέρνηση, πρέπει να αναλάβει δράση. Η ουσία είναι σημαντική, αλλά το ίδιο και η επικοινωνία. Διότι όσοι έχουν συμφέροντα είναι καλά οργανωμένοι, και παρουσιάζουν την επίθεση στα συμφέροντά τους ως μία επίθεση στο κοινό καλό. Συμβαίνει όμως ακριβώς το αντίθετο, όταν επιτίθεσαι σε μια προνομιούχο ομάδα ωφελείς την κοινωνία. Ξέρω ότι αντιδρούν, αλλά γι’ αυτό χρειάζεται πολιτικό κουράγιο».