Η αυριανή επίσκεψη του προέδρου της Κομισιόν, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, στην Αθήνα εκκρεμούσε από τον περασμένο Απρίλιο, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε δώσει στη δημοσιότητα την αναλυτική της έκθεση για την πορεία του προγράμματος προσαρμογής και τις γενικότερες προοπτικές της χώρας μας. Ωστόσο, η δημοσίευση της έκθεσης συνέπεσε με την προκήρυξη εκλογών και αποφασίστηκε να αναβληθεί, αφενός μεν για να μην υπάρξουν παρεξηγήσεις περί «ξένων παρεμβάσεων», αφετέρου δε γιατί ο κ. Μπαρόζο ήθελε να συναντηθεί με κάποιον σταθερό συνομιλητή.
Σύμφωνα με πηγές των Βρυξελλών, οι απόψεις για τη χρονική στιγμή που τελικά θα επιλεγόταν διίσταντο. Τελικά, προκρίθηκε εσπευσμένα χθες η σημερινή συγκυρία, όχι τόσο επειδή συμπίπτει με την επίσκεψη της τρόικας στην Αθήνα, όσο επειδή αναζωπυρώθηκαν αιφνιδίως τα σενάρια περί εξαναγκασμού της χώρας μας σε αποχώρηση από την Ευρωζώνη. Με άλλα λόγια, πρόκειται για επίσκεψη – στήριξη στην Ελλάδα, απέναντι στις φωνές που διαρκώς ενισχύονται στο Βερολίνο και τις υπόλοιπες βορειοευρωπαϊκές πρωτεύουσες και υποστηρίζουν ότι «το παιχνίδι για τη χώρα μας έχει τελειώσει». Ωστόσο, ο κ. Σαμαράς δεν θα πρέπει να περιμένει αύριο ένα απλό φιλικό «χάδι στην πλάτη» και λόγια ενθάρρυνσης. Οπως επισημαίνεται από το περιβάλλον του προέδρου της Κομισιόν, το μήνυμα που θα κομίσει στην Αθήνα είναι «κάντε κάτι, για να κάνουμε και εμείς κάτι». Το τι καλείται να κάνει η χώρα μας είναι λίγο έως πολύ γνωστό: να τηρήσει τις συμπεφωνημένες δεσμεύσεις της. Το τι μπορεί να δώσει ως αντάλλαγμα η Ευρώπη απομένει να διευκρινιστεί, αφού δοθούν όμως πρώτα δείγματα γραφής από τη νέα ελληνική κυβέρνηση. Ο κ. Μπαρόζο αναμένεται άλλωστε να ρωτήσει τον κ. Σαμαρά «πώς μπορούμε να βοηθήσουμε», έχοντας κατά νουν κυρίως το Πακέτο Ανάπτυξης, ύψους 120 δισ. ευρώ, που συμφωνήθηκε στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, τα διαρθρωτικά κονδύλια, τόσο από το εν εξελίξει ΕΣΠΑ όσο και από τα κεφάλαια της επόμενης Προγραμματικής Περιόδου (2014 – 2020), καθώς και τις υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει η Ομάδα Δράσης (Task Force) για την Ελλάδα. Υπό αυτήν την έννοια, η Επιτροπή εμπλέκεται στο ελληνικό ζήτημα με τρόπο πολύ πιο καθοριστικό από τους άλλους δύο παράγοντες της τρόικας (ΕΚΤ και ΔΝΤ).
Φίλος της Ελλάδας
Σε ό,τι αφορά τον ίδιο τον κ. Μπαρόζο, συνομιλητές του διαβεβαιώνουν ότι ανέκαθεν ήταν φίλος της Ελλάδας, μέχρι σημείου παρεξηγήσεως στις συνεδριάσεις του Κολεγίου των Επιτρόπων και στις συναντήσεις του με άλλους Ευρωπαίους ηγέτες. Ενδεικτική ήταν άλλωστε η δήλωσή του τον περασμένο Φεβρουάριο, μετά τη συνάντησή του με τον τότε πρωθυπουργό Λουκά Παπαδήμο και τη συμφωνία για το δεύτερο πρόγραμμα προσαρμογής: «Ναι η Ελλάδα μπορεί, μαζί Ελλάδα και Ευρώπη μπορούμε» είχε δηλώσει τότε – και μάλιστα στα ελληνικά. Τους μήνες που ακολούθησαν, όμως, δεν έκρυψε την απογοήτευσή του για την προεκλογική και μετεκλογική παράλυση, φτάνοντας πολλές φορές στο σημείο να «σηκώσει τα χέρια ψηλά».
Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που οι σχέσεις του με τη χώρα μας περνάνε κρίση. Η χειρότερη περίοδος, υπογραμμίζουν άνθρωποι του περιβάλλοντός του, ήταν μεταξύ του περασμένου Σεπτεμβρίου και της συνάντησης του G20 στις Κάννες, όταν είχε σχηματίσει την πεποίθηση ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου «έχασε την μπάλα». Εξάλλου, οι σχέσεις των δύο ανδρών ουδέποτε υπήρξαν θερμές, αν και η Task Force της Κομισιόν για τη χώρα μας σχηματίστηκε ύστερα από παραίνεση του πρώην πρωθυπουργού. Προηγουμένως, όμως, ο κ. Παπανδρέου είχε κατηγορήσει ανοικτά τον κ. Μπαρόζο για τις στενές του σχέσεις με τον Κώστα Καραμανλή και την κάλυψη που του παρείχε όταν τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας εκτροχιάζονταν.
Στις πυρκαγιές
Πώς απαντά ο κ. Μπαρόζο σε αυτές τις αιτιάσεις; Συνομιλητές του υποστηρίζουν ότι ποτέ η Κομισιόν δεν έκρυψε τίποτα και παρουσίαζε τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή της από την ελληνική κυβέρνηση. Πριν από το δημοσιονομικό σύμφωνο, όμως, δεν είχε τις εξουσίες να επιβάλει την πολιτική της και να εντείνει τους ελέγχους της. Τουναντίον, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε συμφωνηθεί «ομερτά» μεταξύ των κρατών-μελών, αφού «όλοι είχαν λερωμένη τη φωλιά τους». Ως εκ τούτου, παρά τις σχέσεις του με τον κ. Καραμανλή και τις κοινές αυτοψίες τους με ελικόπτερο την εποχή των πυρκαγιών, ο κ. Μπαρόζο είχε απογοητευθεί από τις επιδόσεις της κυβέρνησης στο δημοσιονομικό μέτωπο. Απλώς δεν μπορούσε να κάνει τίποτα, λόγω της προβληματικής δομής και των αδύναμων εποπτικών μηχανισμών της Ευρωζώνης. Είναι βέβαιο ότι δεν θα συμφωνήσουν όλοι με τη συγκεκριμένη οπτική…