Από τις περικοπές στα προνοιακά επιδόματα θα προέλθει τουλάχιστον το 8,5% των εξοικονομήσεων που προγραμματίζει να κάνει το υπουργείο Εργασίας την περίοδο 2013-2014, σύμφωνα με τις προτάσεις που έχουν διαμορφωθεί στο πλαίσιο του πακέτου των 5,5 δισ. ευρώ. Από αυτές τις περικοπές θα εξαιρεθούν μόνο τα επιδόματα ανεργίας. Μάλιστα, δεν αποκλείεται να θεσμοθετηθεί ένα μικρό βοήθημα για τους μακροχρόνια ανέργους που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις τακτικής επιδότησης ή ένταξης σε προγράμματα του ΟΑΕΔ.
Ομως, μείωση αναμένεται για την πλειοψηφία των άλλων επιδομάτων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που χορηγούνται στις πολυτεκνικές οικογένειες. Για δε τα επιδόματα αναπηρίας ο στόχος είναι να επιστρέψουν στα επίπεδα του 2008, γεγονός το οποίο συνδέεται αναπόφευκτα με τη θέσπιση νέων αυστηρότερων εισοδηματικών κριτηρίων για τους δικαιούχους. Σε ό,τι αφορά τα πολυτεκνικά, το μεν υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι το εισοδηματικό κριτήριο μπορεί να είναι έως και 10.000, ενώ παράγοντες από τον χώρο της κοινωνικής ασφάλισης διατυπώνουν (ακόμη) ισχυρές ενστάσεις.
Ωστόσο, συνολικά για τα μέτρα η νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας βρίσκεται σε αγαστή συνεργασία με το Οικονομικών και μάλιστα πολλές από τις πιο «σκληρές» προτάσεις για περικοπές σε επιδόματα και συντάξεις έχουν προταθεί στον κ. Ι. Βρούτση από τους υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου Εργασίας. Η μείωση του ποσού που καταβάλλεται ετησίως για προνοιακά επιδόματα θα υπερβεί το 50% του συνόλου, καθώς ο στόχος είναι τα 820 εκατομμύρια ευρώ που καταβάλλονται ετησίως σε κοινωνικές ομάδες να μειωθούν στα 340 εκατομμύρια ευρώ.
Η μείωση αυτή θα συνοδευτεί και με δραστικό περιορισμό των φορέων που χορηγούν τα βοηθήματα. Από τα 38 ΝΠΔΔ που λειτουργούν σε όλη τη χώρα κι έχουν την ευθύνη της κατανομής των πόρων και της επιλογής των δικαιούχων αναμένεται να μείνουν, μετά τις συγχωνεύσεις, τα 13 ή και λιγότερα. Αν και στο υπουργείο Εργασίας επικρατεί η άποψη ότι ο τελικός αριθμός τους πρέπει να αντιστοιχεί με τον αριθμό των περιφερειών της χώρας, εκτιμάται ότι η συγχώνευση μπορεί να είναι ακόμη πιο δραστική προκειμένου να χάσουν οι Περιφέρειες το προνόμιο των χαριστικών χορηγήσεων σε άτομα που δεν πληρούν πάντα τα κριτήρια. Υπό αυτή την έννοια οι 38 φορείς θα μπορούσαν να ενοποιηθούν ακόμη και σε έναν φορέα έστω κι αν αυτό στερούσε τη δυνατότητα από τη νέα πολιτική εξουσία να κάνει νέες τοποθετήσεις στελεχών στα καινούργια πόστα.
Οι σταθερές
Η δραστική περικοπή των επιδομάτων πρόνοιας σε ποσοστό άνω του 50%, η εξαίρεση από τις μειώσεις της τελευταίας αύξησης των 30 ευρώ στις συντάξεις του ΟΓΑ και η αποφυγή αύξησης του ορίου ηλικίας στο 66ο ή στο 67ο έτος της ηλικίας είναι, επί του παρόντος, οι μόνες σταθερές από το πακέτο μέτρων των 5,5 δισ. ευρώ του υπουργείου Εργασίας. Πακέτο που μοιάζει με κινούμενη άμμο, καθώς κάθε ένα από τα μέτρα που έχει ενταχθεί σε αυτό συνδέεται ή εξαρτάται και από την αποτελεσματικότητα άλλων ακόμη πιο δύσκολων παρεμβάσεων. Επί παραδείγματι, η μικρή σχετικά μείωση κατά 50 έως 100 ευρώ που προτείνεται για τις υψηλές συντάξεις, άνω των 2.500 ευρώ, συναρτάται από παράλληλες περικοπές σε χαμηλές συντάξεις ακόμη και των 600 ευρώ.
Στην πρόταση που έχει διαμορφώσει το υπουργείο Εργασίας παραμένουν ανοικτά όλα τα πιθανά σενάρια. Μειώσεις συντάξεων από τα 600 ευρώ, πλαφόν στις επικουρικές συντάξεις, αυστηροποίηση των κριτηρίων καταβολής του ΕΚΑΣ με συνυπολογισμό και του τεκμαρτού εισοδήματος για τη χορήγησή του, περικοπή ή και κατάργηση των επιδομάτων 13ης και 14ης επικουρικής σύνταξης, κατάργηση της δυνατότητας εξαγοράς πλασματικών ετών για την εξασφάλιση πρόωρης συνταξιοδότησης. Είναι προφανές ότι το υπουργείο Εργασίας στην παρούσα φάση δεν επιθυμεί να έχει πολιτική παρέμβαση στο περιεχόμενο των μέτρων και περιορίζεται στη συλλογή όλων των εναλλακτικών σεναρίων, προκειμένου οι δύσκολες αποφάσεις να ληφθούν από τους πολιτικούς αρχηγούς.
Για ποια θέματα παραμένει ανοικτή η συζήτηση; Κατ’ αρχάς για το ύψος των εισοδηματικών κριτηρίων από τα οποία θα κριθούν τα πολυτεκνικά επιδόματα, καθώς και για την κλιμάκωση του ποσού με βάση τον αριθμό των παιδιών. Συζήτηση έχει ανοίξει και για τις κατώτατες συντάξεις ΙΚΑ των 486 ευρώ. Καθώς έχουν το μικρότερο βαθμό ανταποδοτικότητας έναντι των εισφορών που έχουν καταβληθεί στη 15ετία, αναζητείται τρόπος αποσύνδεσης του οργανικού τμήματος των 260 ευρώ από το υπόλοιπο ποσό. Εάν όντως προχωρήσει ένα τέτοιο μέτρο θα πρόκειται για τη μεγαλύτερη συνταξιοδοτική ανατροπή.