Μπορεί η συμφωνία με την τρόικα για το νέο Μνημόνιο να έχει κλείσει στα περισσότερα σημεία της, παραμένουν όμως εκκρεμή κάποια σημαντικά ζητήματα για να θεωρείται ολοκληρωμένη και πολλά άλλα για να εγκριθεί και να εκταμιευθεί η δόση, με κυριότερο την πρόσθετη χρηματοδότηση και τη βιωσιμότητα του χρέους. Στα δύο αυτά ζητήματα, που φαίνεται πως θα είναι τα μεγαλύτερα αγκάθια έως το τέλος, με δεδομένη την αντίθεση των κρατών της Ευρωζώνης να δανείσουν επιπλέον χρήματα στην Αθήνα ή να δεχθούν «κούρεμα» στα δάνεια που έχουν χορηγήσει, αναζητείται ένα τρικ που θα δώσει στο ΔΝΤ το πρόσχημα που χρειάζεται για να συνεχίσει να χρηματοδοτεί το πρόγραμμα. Αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί ακόμη, αλλά εξετάζονται διάφορα εναλλακτικά σενάρια. Στο θέμα της βιωσιμότητας το πιθανότερο είναι να θέσουν ως στόχο τη μείωση του χρέους στο 120% του ΑΕΠ το 2022, αντί του 2020, υποστηρίζοντας ότι είναι λογικό αφού δόθηκε παράταση για τη μείωση του χρόνου να δοθεί αντίστοιχη παράταση και στην επίτευξη του στόχου της βιωσιμότητας.
Ως προς τη χρηματοδότηση, στο τραπέζι βρίσκεται η πρόταση να αγοράσει το EFSF τα ομόλογα ύψους 20 δισ. ευρώ που έχει η ΕΚΤ και λήγουν έως το 2016. Στη συνέχεια να παρατείνει τη λήξη τους το EFSF, μειώνοντας έτσι τις ανάγκες χρηματοδότησης της Ελλάδας έως το 2016 κατά 20 δισ. ευρώ. Το όποιο επιπλέον χρηματοδοτικό κενό θα καλυφθεί με περισσότερες εκδόσεις εντόκων γραμματίων.
Πριν από αυτά, ωστόσο, θα πρέπει να έχουν κλείσει οι εκκρεμότητες με την τρόικα. Το Euroworking Group ζήτησε την περασμένη Τρίτη από την Αθήνα να υπάρχει τελική συμφωνία (staff level agreement) έως την ερχόμενη Δευτέρα ή Τρίτη, για να ληφθούν αποφάσεις στο Eurogroup της 12ης Νοεμβρίου. Αλλιώς, ο στόχος της εκταμίευσης της δόσης έως το τέλος Νοεμβρίου κινδυνεύει.
Σε διαβούλευση
Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία με την τρόικα, τα θέματα που εξακολουθούν να βρίσκονται σε διαβούλευση είναι:
1. Οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις στον ιδιωτικό τομέα. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, η τρόικα δεν είχε απαντήσει στις νέες προτάσεις του υπουργείου Εργασίας. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες επί της αρχής υπάρχει θετικό κλίμα. Σύμφωνα με τις προτάσεις Βρούτση, δεν θίγεται το καθεστώς των ωριμάνσεων, δηλαδή των αυτόματων μισθολογικών αυξήσεων ανά τριετία, οι οποίες έτσι κι αλλιώς έχουν μπει σε βαθιά και μακροχρόνια ψύξη έως ότου η ανεργία υποχωρήσει κάτω από το 10%, ενώ για τις απολύσεις προτείνεται μικρότερη μείωση των αποζημιώσεων, από αυτές που ζητούσε η τρόικα, εστιασμένες στα πάνω από 16 έτη απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη. Επίσης, ανοικτά είναι τα θέματα της διευθέτησης του χρόνου εργασίας.
2. Οι απολύσεις στο Δημόσιο. Εχει ήδη επιτευχθεί συμβιβασμός σε ό,τι αφορά τις αποχωρήσεις φέτος (2.000 εργαζόμενοι), αλλά η τρόικα ζητεί σαφέστερο πλαίσιο, αυστηρότερο χρονοδιάγραμμα και μεγαλύτερο δημοσιονομικό όφελος από τη διαθεσιμότητα.
3. Οι αλλαγές στο καθεστώς των λεγόμενων κλειστών επαγγελμάτων και κυρίως των δικηγόρων, των φαρμακοποιών και της έκδοσης αδειών μικρών λεωφορείων (mini van).
4. Η περαιτέρω εκχώρηση δημοσιονομικής κυριαρχίας. Η τρόικα έχει ζητήσει να εφαρμοστεί ένας μηχανισμός αυτόματης διόρθωσης των αποκλίσεων από τους δημοσιονομικούς στόχους, ανεξαρτήτως του ποιες είναι οι αιτίες που τις προκάλεσαν. Τα διορθωτικά μέτρα θα είναι προκαθορισμένα (π.χ. μείωση μισθών και συντάξεων ή αύξηση ΦΠΑ) και νομοθετημένα και θα υλοποιούνται αυτόματα μόλις διαπιστωθεί η απόκλιση από την τρόικα. Η κυβέρνηση διατυπώνει αντιρρήσεις τόσο σε ό,τι αφορά τον προκαθορισμό των μέτρων, όσο και στο γεγονός ότι δεν θα λαμβάνονται υπόψη οι αιτίες των αποκλίσεων. Θέλουν δηλαδή μια ρήτρα ύφεσης, την οποία η Γερμανία που βρίσκεται πίσω από το σχέδιο, δεν είναι πρόθυμη να δεχθεί. Ωστόσο, η τρόικα συζητά να υπάρξει πρόβλεψη για απόσυρση δημοσιονομικών μέτρων που έχουν περιληφθεί στο Μνημόνιο σε περίπτωση που το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι καλύτερο του προβλεπόμενου.
Σε όλα αυτά τα σημεία θα πρέπει να βρεθεί συμφωνία τις επόμενες δύο ή τρεις ημέρες και σε κάθε περίπτωση πριν από τη Δευτέρα 29 Οκτωβρίου, οπότε θα συγκληθεί το Eurogroup για να υιοθετήσει τη συμφωνία με την τρόικα και να αντιμετωπίσει πιο συστηματικά το θέμα της επιπλέον χρηματοδότησης και της βιωσιμότητας του χρέους.
Οι τελικές αποφάσεις επί όλων αυτών θα ληφθούν στις 12 Νοεμβρίου, στο Eurogroup. Μέχρι τότε θα πρέπει να έχουν ψηφιστεί ο προϋπολογισμός, τα δημοσιονομικά μέτρα και όλα τα προαπαιτούμενα.