Με την υπογραφή της χθεσινής διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας – Αλβανίας – Ιταλίας για τη στήριξη του αγωγού TAP, ξεκινάει η αντίστροφη μέτρηση για την επιλογή του αγωγού που θα μεταφέρει το αέριο από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ του Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη. Με βάση τον προγραμματισμό της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ, η επόμενη ημερομηνία-κλειδί για την επιλογή του αγωγού είναι η 31η Μαρτίου. Οι κοινοπραξίες των δύο αγωγών TAP και Νabucco West (σύντομη εκδοχή του αρχικού σχεδίου Νabucco) θα καταθέσουν τους πλήρεις φακέλους με τα τεχνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά των προτάσεών τους, συμπεριλαμβανομένων των απαραίτητων διακρατικών συμφωνιών, όπως και των συμφωνιών μεταξύ των κοινοπραξιών και των κρατών διέλευσης. Εως το τέλος Ιουνίου θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των προσφορών και στη συνέχεια θα ακολουθήσει η υπογραφή της σύμβασης μεταφοράς μεταξύ του αγωγού που θα επιλεγεί και της κοινοπραξίας.
Στόχος είναι η ολοκλήρωση κατασκευής του αγωγού να συμπέσει με την έναρξη παραγωγής αερίου από το κοίτασμα η οποία έχει προγραμματιστεί για το τέλος του 2018 – αρχές του 2019, έργο για το οποίο θα επενδυθούν συνολικά πάνω από 20 δισ. δολάρια. H επιλογή του ευρωπαϊκού συστήματος αγωγών, δηλαδή TAP ή Νabucco West, αποτελεί ένα μέρος της στρατηγικής της κοινοπραξίας Σαχ Ντενίζ για την αξιοποίηση του κοιτάσματος και τη μεταφορά του αερίου στην Ευρώπη. Η κοινοπραξία θα πρέπει, εκτός από τον σχεδιασμό των γεωτρήσεων και την κατασκευή των θαλάσσιων υποδομών, να προχωρήσει στην αύξηση της δυναμικότητας του αγωγού South Caucasus Pipeline που μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Τουρκία, αλλά και στην προετοιμασία των αγωγών επί τουρκικού εδάφους. Η Τουρκία, που επιδιώκει να εξελιχθεί σε ενεργειακό κόμβο Ανατολής – Δύσης, έχει έρθει σε συμφωνία με το Μπακού για την κατασκευή του Τrans Anatolian Pipeline (TANAP) μήκους 2.000 χιλιομέτρων για να μεταφέρει, σε πρώτη φάση, 6 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως από το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ 1 για την κάλυψη των αναγκών της εσωτερικής αγοράς της και, σε δεύτερη, 10 δισ. κ.μ. ετησίως από το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ 2 που θα διανέμονται στην Ευρώπη είτε μέσω του ΤΑΡ είτε μέσω του Νabucco West.
Τα κριτήρια
Σε ό,τι αφορά την επιλογή του αγωγού που θα συνδέει το σύστημα αγωγών της Τουρκίας με την αγορά της Ευρώπης, ο επικεφαλής της BP στο Αζερμπαϊτζάν, Αλ Κουκ, διαβεβαίωσε με δηλώσεις του προσφάτως ότι και οι δύο αγωγοί (TAP και Νabucco) στο παρόν στάδιο έχουν τις ίδιες πιθανότητες. Ο ίδιος τόνισε επίσης ότι το βασικό κριτήριο επιλογής θα είναι το κόστος και οι όροι μεταφοράς του αερίου. Αν και ο ΤΑΡ αποτελεί το πλέον ώριμο έργο από πλευράς σχεδίασης, αδειοδότησης και χρηματοδότησης σε σύγκριση με τον Νabucco West, ο τελευταίος έχει τη σθεναρή στήριξη της Τουρκίας. Η τελευταία δεν θα ήθελε την αναβάθμιση της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας και ταυτόχρονα θεωρεί ότι τα διπλωματικά της συμφέροντα ταυτίζονται περισσότερο με αυτά της Βουλγαρίας και της Αυστρίας, χώρες διέλευσης του έτερου αγωγού.