Οι τέσσερις κοινές ερωτήσεις
1 Μπορούσε η Ελλάδα να έχει αποφύγει το Μνημόνιο;
2 Με ποιον διαφορετικό τρόπο θα είχαμε αντιμετωπίσει την κρίση χρέους;
3 Ποια ήταν τα βασικά λάθη στην κατασκευή της πολιτικής του Μνημονίου και τι θα μπορούσε να έχει γίνει διαφορετικά στην εκτέλεσή του;
4 Σε τι πέτυχε το Μνημόνιο;
Οι στόχοι του ελληνικού προγράμματος θα έπρεπε να είναι πιο ρεαλιστικοί και το δημόσιο χρέος θα έπρεπε να έχει αναδιαρθρωθεί νωρίτερα, παραδέχεται ο επικεφαλής του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων του Εurogroup (EuroWorkingGroup), Τόμας Βίζερ, μιλώντας στην «Κ» επ’ ευκαιρία της συμπλήρωσης τριών ετών από την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου.
Πάντως, ο πλέον υψηλόβαθμος τεχνοκράτης της Ευρωζώνης ασκεί δριμεία κριτική στους «συνωμοσιολόγους» που πουλάνε «αυταπάτες» στους Ελληνες, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι το Μνημόνιο θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί μόνο αν οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν είχαν αποκρύψει, αλλά αντιμετωπίσει, τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας.
Οι παραδοχές του κ. Βίζερ έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς το EuroWorkingGroup είναι το Σώμα που εγκρίνει τις αξιολογήσεις της τρόικας, συμπεριλαμβανομένων και των προβολών βιωσιμότητας του χρέους.
1. Η Ελλάδα ήταν σε τόσο τραγική οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση το 2009, ώστε δεν υπήρχε τρόπος να επιβιώσει χωρίς μαζική εξωτερική βοήθεια. Διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις απέκρυπταν την προϊούσα απώλεια ανταγωνιστικότητας και δημοσιονομικής βιωσιμότητας.
Ξέρω ότι υπάρχουν κάποιοι συνωμοσιολόγοι που θέλουν να πείσουν τον λαό ότι δεν υπήρχε πρόβλημα και ότι όλα ήταν κατασκευασμένα. Οι άνθρωποι αυτοί παραπλανούν τον λαό με τις φαντασιώσεις τους, για να αποκομίσουν προσωπικά οφέλη. Η αλήθεια είναι ότι το Μνημόνιο ήταν αναπόφευκτο.
2. Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα θα ήταν να έχει αναληφθεί δράση πολλά χρόνια νωρίτερα. Κάθε χρόνο που απέκρυπταν οι κυβερνήσεις σας το πρόβλημα από τους πολίτες, τις αγορές και τη διεθνή κοινότητα, έκαναν τα πράγματα όλο και χειρότερα για όταν θα ερχόταν η στιγμή να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.
Η Ελλάδα θα ήταν επίσης σε καλύτερη θέση σήμερα αν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και το άνοιγμα των αγορών είχαν εφαρμοστεί πιο αποφασιστικά από την αρχή του προγράμματος. Εκείνοι που απολάμβαναν προστασία όμως τόσα χρόνια, κατάφεραν να προστατευθούν και πάλι από τις αλλαγές. Εξ ου και η ύφεση ήταν βαθύτερη το 2012 και το 2013, κάτι που θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί.
3. Με τη σοφία που μας παρέχει ο χρόνος, θα έλεγα ότι οι στόχοι και οι υποθέσεις εργασίας του πρώτου προγράμματος θα έπρεπε να είναι πιο ρεαλιστικοί. Πιστεύαμε όμως τότε ότι οι μεταρρυθμίσεις και οι ιδιωτικοποιήσεις, που συμφωνήθηκαν, θα εφαρμοστούν πλήρως, κάτι που δεν έγινε.
Αυτή η αδυναμία εκπλήρωσης συμφωνημένων στόχων δημιούργησε ένα πολύ αρνητικό κλίμα μεταξύ των Ευρωπαίων εταίρων, αφού δεν ήταν σαφές ποιος εμπιστευόταν ποιον και σε τι.
Αν οι στόχοι ήταν πιο ρεαλιστικοί, θα είχαμε δει πιο νωρίς ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Τώρα που το σκέφτομαι, αυτό δεν θα ήταν καθόλου κακή ιδέα.
4. Προφανώς, το γεγονός ότι στήθηκαν οι μηχανισμοί στήριξης αποτελεί από μόνο του μεγάλη επιτυχία. Η παροχή φθηνής ρευστότητας σε κράτη-μέλη, όταν αυτά είναι σε ανάγκη και δεν μπορούν να δανειστούν από τις αγορές, προστατεύει αυτά τα κράτη από την άτακτη χρεοκοπία.