Ουάσιγκτον
Καθώς η Ευρωζώνη εξέρχεται πλέον από την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, εντείνεται η αμφισβήτηση, στον ίδιο τον θεσμό της τρόικας, του υβριδικού μοντέλου συνεργασίας μεταξύ του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Μάλιστα, η έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον ρόλο της τρόικας στα ευρωπαϊκά προγράμματα διάσωσης δείχνει ότι αρχίζουν να ωριμάζουν οι συνθήκες για την αντικατάστασή της.
Η κρίση στην Ευρωζώνη δεν αφήνει αμφιβολία ότι χρειάζεται ένας μόνιμος μηχανισμός στήριξης των αδύναμων χωρών. Ετσι, η τρόικα δεν αναμένεται να καταργηθεί πλήρως, αλλά να αντικατασταθεί από μία νέα μορφή ή ένα νέο θεσμό. Μία επιλογή θα ήταν να δημιουργηθεί ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο που θα αναλάβει τον ρόλο του ΔΝΤ για την Ευρώπη. Μία αντίστοιχη τάση, μάλιστα, παρατηρείται στην Ασία, όπου η αναπτυξιακή τράπεζα της ηπείρου ADB ανεξαρτητοποιείται και πρόσφατα διαφοροποιήθηκε από το ΔΝΤ στις εκτιμήσεις της για το πρόγραμμα του Πακιστάν. Αν και οι δύο οργανισμοί έχουν στόχο να λειτουργούν συμπληρωματικά, ο ανταγωνισμός μεταξύ τους έχει αυξηθεί τελευταία.
Η αμφισβήτηση του ρόλου του ΔΝΤ έρχεται σε μία δύσκολη στιγμή για τον οργανισμό στις ΗΠΑ, καθώς οι νομοθέτες άφησαν εκτός της συμφωνίας τους για τις δαπάνες το αίτημα της κυβέρνησης του προέδρου Ομπάμα για ενίσχυση της συνεισφοράς της χώρας στο ΔΝΤ – το μόνο εμπόδιο που παραμένει για τον διπλασιασμό της δανειοδοτικής δυνατότητάς του στα 733 δισ. δολάρια, όπως είχε αποφασιστεί το 2010. Μιλώντας στο National Press Club της Ουάσιγκτον την Τετάρτη, η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ επικαλέστηκε «το ίδιο πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης» που οδήγησε στη δημιουργία του οργανισμού μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για την αντιμετώπιση των σημερινών κινδύνων και εξέφρασε την πεποίθηση ότι είναι ζήτημα χρόνου να δοθεί η σχετική έγκριση. Οπως τόνισε, «οι ΗΠΑ έχουν συμφέρον να διατηρηθεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα» και εξέφρασε την εκτίμηση ότι «κανένας άλλος οργανισμός δεν έχει τόσο ευρεία εικόνα και δυνατότητα να το επιτύχει», προσφέροντας δάνεια, τεχνική βοήθεια και ένα φόρουμ συνεργασίας. Η κ. Λαγκάρντ υπεραμύνθηκε και των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, σημειώνοντας ότι «αν το ΔΝΤ δεν είχε βοηθήσει την Ευρωζώνη, θα υποφέραμε όλοι».
Πάντως, το αν η πολιτική που θα ακολουθούσε ένας αντικαταστάτης του ΔΝΤ στην Ευρώπη θα ήταν καλύτερη, αυτό παραμένει άγνωστο. Παρά τα λάθη και τις υπερβολικά αισιόδοξες εκτιμήσεις του πρώτου προγράμματος, το ΔΝΤ υποστήριζε το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους ώστε αυτό να καταστεί βιώσιμο. Οπως αποκάλυψε πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας, κάτι τέτοιο δεν έγινε αποδεκτό από τους Ευρωπαίους το 2012, όπως δεν είχε γίνει το 2010.