ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Την αλλαγή του Κανονισμού του Δουβλίνου, που ορίζει ότι η εξέταση των αιτημάτων ασύλου πρέπει να γίνει στη χώρα πρώτης υποδοχής εντός της Ε.Ε., προανήγγειλε από το βήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Σε συζήτηση με τους ευρωβουλευτές μετά την ομιλία της για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η κ. Φον ντερ Λάιεν είπε συγκεκριμένα: «Μπορώ να ανακοινώσω ότι θα καταργήσουμε τον Κανονισμό του Δουβλίνου και θα τον αντικαταστήσουμε με ένα νέο ευρωπαϊκό σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης». Το σύστημα αυτό, πρόσθεσε, θα έχει «κοινές δομές για το άσυλο και τις επιστροφές και έναν ισχυρό μηχανισμό αλληλεγγύης».
Στην ομιλία της, ενόψει της παρουσίασης της πρότασης της Επιτροπής για το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου την ερχόμενη Τετάρτη, η κ. Φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι εκείνες οι χώρες που «εκπληρώνουν το νομικό και ηθικό τους καθήκον ή που είναι περισσότερο εκτεθειμένες από άλλες πρέπει να μπορούν να βασιστούν στην αλληλεγγύη ολόκληρης της Ευρωπαϊκής μας Ενωσης». Η πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι πρέπει να υπάρξει ένας «σαφής διαχωρισμός μεταξύ αυτών που έχουν το δικαίωμα παραμονής και εκείνων που δεν το έχουν» και πως θα δοθεί έμφαση στην ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων και των συμφωνιών με τρίτες χώρες προέλευσης ή μετάβασης.
«Οι εικόνες από τον καταυλισμό της Μόριας αποτελούν μία οδυνηρή υπενθύμιση της ανάγκης η Ευρώπη να ενώσει τις δυνάμεις της», είπε η κ. Φον ντερ Λάιεν. Ολοι πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους, τόνισε, μεταξύ των οποίων και η Κομισιόν: «Η Επιτροπή εργάζεται από κοινού με τις ελληνικές αρχές σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα για τον νέο καταυλισμό στη Λέσβο. Μπορούμε να βοηθήσουμε με τη διαδικασία του ασύλου και των επιστροφών και να βελτιώσουμε σημαντικά τις συνθήκες για τους πρόσφυγες».
Η πρόταση της Επιτροπής για το νέο Σύμφωνο, που ακόμα υπόκειται σε τροποποιήσεις, καταρτίστηκε, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», με πολύ στενή διαβούλευση με τα κράτη-μέλη – παρεμφερή με αυτήν που προηγήθηκε της παρουσίασης του σχεδίου της Επιτροπής για το Ταμείο Ανάκαμψης στα τέλη Μαΐου. Σκοπός των επαφών ήταν να μη βρεθεί κανένα κράτος-μέλος προ εκπλήξεως και να μην απορριφθεί η πρόταση εξαρχής από κανέναν. Σε επίπεδο περιεχομένου, το κλειδί στη δομή της είναι η έμφαση που δίνεται στις συμφωνίες με τρίτες χώρες και στην καλύτερη φύλαξη των συνόρων, που, μειώνοντας τις ροές, καθιστούν πολιτικά λιγότερο τοξική την υποχρεωτική μετεγκατάσταση και την εξέταση αιτημάτων ασύλου σε άλλα κράτη-μέλη.
Μετά την παρουσίαση της πρότασης θα ακολουθήσουν σκληρές διαπραγματεύσεις, με στόχο να υπάρξει πολιτική συμφωνία σε επίπεδο Συμβουλίου ώς το τέλος του χρόνου (οι πέντε συνοδευτικές προτάσεις για νέους κανονισμούς της Ε.Ε. θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να οριστικοποιηθούν). Οι βασικοί παίκτες στη διαπραγμάτευση θα είναι: οι πέντε χώρες πρώτης υποδοχής (Ελλάδα, Κύπρος, Ιταλία, Ισπανία, Μάλτα), που εστιάζουν πάνω από όλα στην υποχρεωτική μετεγκατάσταση· οι τέσσερις χώρες του Βίσεγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία), που την αρνούνται· η γερμανική προεδρία, που έχει παίξει ηγετικό ρόλο στη διαχείριση του προσφυγικού και έχει το ειδικό βάρος να πιέσει για τους αναγκαίους συμβιβασμούς· και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Επιστροφές
Για την ελληνική πλευρά, κομβικής σημασίας είναι επίσης η στήριξη της Ε.Ε. στο μέτωπο των επιστροφών. Μία κοινή πολιτική επιστροφών είναι αναγκαία, εκτιμά η Αθήνα, γιατί θα ενισχύσει τους μοχλούς πίεσης προς τις χώρες προέλευσης που δεν αποδεικνύονται συνεργάσιμες σε διμερές επίπεδο με τις ελληνικές αρχές. Επιπλέον, η αμοιβαία αναγνώριση των επιστροφών θα επιτρέπει όσοι έχουν κριθεί από ένα κράτος-μέλος ότι δεν έχουν δικαίωμα παραμονής να μπορούν να επιστρέφονται από άλλα κράτη-μέλη.