«Εχει έρθει η ώρα η Ευρώπη να συζητήσει με θάρρος και με ειλικρίνεια τι είδους σχέση θέλει, πραγματικά, να έχει με την Τουρκία. Ενα είναι βέβαιο: Η τουρκική προκλητικότητα είτε αυτή εκδηλώνεται μέσα από μονομερείς ενέργειες, είτε εκδηλώνεται μέσα από μια ακραία ρητορική, δεν μπορεί να γίνει άλλο ανεκτή». Αυτή ήταν η εισαγωγική φράση του Κυρ. Μητσοτάκη, που έδωσε το στίγμα των ελληνικών θέσεων κατά την άφιξή του στην Ειδική Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με θέμα και την κατάσταση στην Ανατ. Μεσόγειο. Ο πρωθυπουργός τόνισε για μία ακόμα φορά πως η τουρκική συμπεριφορά παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα δύο κρατών-μελών της Ε.Ε. –της Ελλάδας και της Κύπρου– ενώ πρόσθεσε πως η συμπεριφορά της Αγκυρας «θίγει σημαντικά γεωπολιτικά συμφέροντα ολόκληρης της Ευρώπης στη Μεσόγειο».
Εχοντας σταθερά στο τραπέζι το ζήτημα των κυρώσεων, που απορρίπτει η Γερμανία, ο πρωθυπουργός έστειλε μήνυμα πως οι δρόμοι είναι δύο: «Ο ένας είναι ο δρόμος του διαλόγου, της διπλωματίας, ένας διάλογος, ο οποίος πρέπει να στηρίζεται στον σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και στην αποφυγή μονομερών ενεργειών και στους κανόνες της καλής γειτονίας» και ο άλλος, όπως είπε, δρόμος «είναι η κλιμακούμενη ένταση η οποία αναπόφευκτα –αργά ή γρήγορα– θα οδηγήσει στη λήψη μέτρων από την Ευρώπη εις βάρος της Τουρκίας». Ο πρωθυπουργός κατέληξε πως η Ελλάδα έχει αποδείξει έμπρακτα ότι θέλει να ακολουθήσει τον πρώτο δρόμο και πλέον εναπόκειται στην Τουρκία να πράξει και αυτή το ίδιο, αλλά «με συνέπεια και με σταθερότητα».
Πριν από την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, ο πρωθυπουργός είχε διαδοχικές συναντήσεις στη βελγική πρωτεύουσα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λαίεν και τον ύπατο εκπρόσωπο της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, Ζόζεπ Μπορέλ. Κατά τη συνάντηση με την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εκτός των θεμάτων της ατζέντας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τέθηκε επί τάπητος και η πρόταση της Κομισιόν για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Ασυλο. Οπως μεταδίδουν κυβερνητικές πηγές, η πρόταση «αποτελεί καλή βάση» για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, ώστε να σταματήσουν να σηκώνουν δυσανάλογο βάρος τα κράτη πρώτης υποδοχής, όπως συμβαίνει σήμερα. Κοινή ήταν η διαπίστωση πως χρειάζονται ουσιαστικές βελτιώσεις στη βάση της αλληλεγγύης, ώστε να μην επαναληφθούν τα λάθη του 2016, όπως έχει πει και η επίτροπος Γιόχανσον. Στη συζήτηση τέθηκε ακόμα και το ενδεχόμενο συνδρομής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη νέα δομή αιτούντων άσυλο στη Μυτιλήνη.
Το θέμα της τουρκικής προκλητικότητας ήταν στο επίκεντρο της συζήτησης του κ. Μητσοτάκη και με τον κ. Μισέλ. Αμφότεροι συμφώνησαν πως η Ε.Ε. επιθυμεί μια καλή σχέση με την Τουρκία και σταθερότητα στην περιοχή, προσθέτοντας, όμως, ότι η Ε.Ε. είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία που βρίσκονται στη διάθεσή της προκειμένου να προασπίσει τα συμφέροντά της και να προωθήσει τους στόχους της.