ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ικανοποιημένοι δήλωσαν όλοι οι βασικοί συμμετέχοντες στο διαπραγματευτικό θρίλερ της Πέμπτης με αντικείμενο τα συμπεράσματα της έκτακτης Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. για την Τουρκία. Το –απογοητευτικό από την οπτική της Αθήνας και της Λευκωσίας– πρώτο προσχέδιο τροποποιήθηκε σε σημαντικό βαθμό, ώστε να βρεθεί τελικά η κοινώς αποδεκτή διατύπωση λίγο πριν από τη 1 τα ξημερώματα.
Για την Κύπρο, εκ πρώτης όψεως, η συναίνεση στις κυρώσεις εις βάρος της Λευκορωσίας χωρίς να αποσπάσει συμφωνία για νέες κυρώσεις κατά Τούρκων αξιωματούχων για την παράνομη ερευνητική δραστηριότητα της Αγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ αποτελεί σημαντική υποχώρηση. Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά το τέλος της Συνόδου, χθες, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, δήλωσε ικανοποιημένος. Οπως είπε, ήταν ομόφωνη θέση των ηγετών ότι «προαπαιτούμενο» για μία νέα εταιρική σχέση E.E.-Τουρκίας είναι «ο τερματισμός των έκνομων ενεργειών της Τουρκίας σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και της Ελλάδας που αντίκεινται στο Διεθνές Δίκαιο». Αν οι διπλωματικές πρωτοβουλίες του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και της προεδρεύουσας Γερμανίας αποτύχουν, τόνισε, συμφωνήθηκε «η λήψη αποφάσεων [εις βάρος της Αγκυρας] το αργότερο κατά τη Σύνοδο του επόμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Δεκέμβρη», με ρητή αναφορά στο άρθρο 29 της Συνθήκης της Ε.Ε. και το άρθρο 215 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ε.Ε. (που αφορούν την επιβολή κυρώσεων)».
Οι κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας, τόνισε ο Κύπριος πρόεδρος, «δεν ήταν και δεν είναι αυτοσκοπός». Με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, είπε, «αποφασίσαμε πως το βάρος ευθύνης και οι επιλογές μεταφέρονται πλέον ξεκάθαρα στην Τουρκία». Πρόσθεσε ότι οι εξηγήσεις για τις πρωτοβουλίες και τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Κύπρος για τα μελλοντικά έσοδα από υδρογονάνθρακες και τη διανομή τους μεταξύ των δύο κοινοτήτων επέτρεψαν την απάλειψη της σχετικής αναφοράς στο πρώτο προσχέδιο των συμπερασμάτων. Σχετικά με την προτεινόμενη (από τον κ. Μισέλ) πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο και την πιθανή συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων, είπε ότι «έχει γίνει ξεκάθαρο τόσο από πλευράς μου όσο και από πλευράς άλλων ηγετών ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί παρά να εκπροσωπείται όπως εκπροσωπείται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Δεν γίνεται δεκτή η εκπροσώπηση οποιασδήποτε κοινότητας υπό οποιαδήποτε ιδιότητα».
Ο κ. Αναστασιάδης παραδέχθηκε πάντως ότι η διαπραγμάτευση «δεν ήταν άνετη», καθώς υπήρχαν «διιστάμενες απόψεις στον βαθμό έντασης της έκφρασης των επιθυμητών εκείνων ρητρών προκειμένου να εκφραστεί η πλήρης αλληλεγγύη και αποφασιστικότητα της Ε.Ε.». Επέμεινε πάντως ότι «εις ουδεμία στιγμή αισθάνθηκα μόνος».
Ο πιο σημαντικός εκφραστής της πιο ήπιας προσέγγισης απέναντι στην Αγκυρα, η Γερμανίδα καγκελάριος, σε δηλώσεις της μετά την επίτευξη συμφωνίας για τα τουρκικά συμπεράσματα, δήλωσε ότι οι συνομιλίες της Πέμπτης για τη Λευκορωσία και την Ανατολική Μεσόγειο ήταν «πολύ επιτυχείς».
Σχετικά με τη Λευκορωσία, οι κυρώσεις έναντι του καθεστώτος, οι οποίες εγκρίθηκαν μετά την άρση των αντιρρήσεων της Λευκωσίας, η κ. Μέρκελ είπε ότι «η Ευρωπαϊκή Ενωση αναλαμβάνει δράση εναντίον όσων αντιτίθενται στα δημοκρατικά κινήματα», στέλνοντας ένα «πολύ σημαντικό σήμα». Οπως ανακοινώθηκε επισήμως, χθες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επέβαλε περιοριστικά μέτρα εις βάρος 40 ατόμων που είναι υπεύθυνα για την «καταστολή και τον εκφοβισμό ειρηνικών διαδηλωτών, μελών της αντιπολίτευσης και δημοσιογράφων στον απόηχο των προεδρικών εκλογών του 2020 στη Λευκορωσία, αλλά και για παραπτώματα σχετικά με την εκλογική διαδικασία». Οι κυρώσεις περιλαμβάνουν απαγόρευση στις μετακινήσεις προς την Ε.Ε. και «πάγωμα» περιουσιακών στοιχείων.
Σχετικά με την Τουρκία, η καγκελάριος μίλησε κι αυτή για μία «μακρά και δύσκολη συζήτηση». Η Ελλάδα και η Κύπρος «φυσικά απαίτησαν τον σεβασμό των δικαιωμάτων τους ως κράτη-μέλη», ανέφερε η καγκελάριος, αλλά «είχαμε επίσης μία πολύ ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την ανάγκη να εξετάσουμε με συνολικό τρόπο τις σχέσεις μας με την Τουρκία». Η κ. Μέρκελ επανέλαβε ότι «θέλουμε να απευθύνουμε έκκληση για μία εποικοδομητική ατζέντα με την Τουρκία, υπό τον όρο ότι θα συνεχιστούν οι προσπάθειες μείωσης των εντάσεων, μία τάση που έχει παρατηρηθεί με κάποιες ενέργειες τις τελευταίες εβδομάδες».