ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Κινδυνεύει να τιναχθεί στον αέρα πριν καν ξεκινήσει η προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό. O «πρωθυπουργός» του ψευδοκράτους Ερσίν Τατάρ δήλωσε χθες στο πλευρό του Ταγίπ Ερντογάν στην Αγκυρα –πέντε ημέρες πριν από τις εκλογές στα Κατεχόμενα– ότι την Πέμπτη θα γίνει το «πρώτο βήμα» για το άνοιγμα των Βαρωσίων, με την παραλιακή ζώνη και την Οδό Δημοκρατίας. Ο Τούρκος πρόεδρος είπε ότι «στηρίζει απολύτως την απόφαση των Τουρκοκυπρίων», παρότι «θα ενοχληθούν κάποια κέντρα».
Η Λευκωσία ανακοίνωσε, μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου Κυριάκου Κούσιου, ότι θα καταγγείλει την κίνηση των Τουρκοκυπρίων στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, στην Ε.Ε. και σε όλα τα διεθνή fora. Το ελληνικό ΥΠΕΞ καταδίκασε «με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο» την κίνηση. Από την πλευρά του, ο Μουσταφά Ακιντζί πήρε αποστάσεις, σύμφωνα με την «Καθημερινή» της Κύπρου, λέγοντας ότι «είναι απαραίτητο να αξιολογηθεί το ζήτημα του Βαρωσίου με τρόπο που θα συμβάλει στη λύση, δεν θα δημιουργήσει εμπόδιο για τη λύση, και δεν θα έρχεται σε σύγκρουση με τον ΟΗΕ».
Νωρίτερα χθες είχε αποκαλυφθεί ότι η Κύπρος διακίνησε non paper το οποίο συζητήθηκε χθες στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων (Coreper) στις Βρυξέλλες σχετικά με την Αμμόχωστο. Η Λευκωσία προειδοποιεί στο έγγραφο ότι αν η Τουρκία επιχειρήσει το άνοιγμα της πόλης, που παραμένει έρημη από την τουρκική εισβολή το 1974, αποκλείονται οριστικά οι όποιες προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του πρακτορείου Bloomberg, το κυπριακό non paper αναφέρει ότι «αν επιτραπεί στην Τουρκία να προχωρήσει με τα σχέδιά της για τα Βαρώσια, αυτό θα δημιουργούσε ένα τετελεσμένο [fait accompli] που θα καθιστούσε τον στόχο της επίτευξης συμφωνίας για το Κυπριακό, όπως προβλέπεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, παντελώς ανέφικτο».
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η προσπάθεια να προληφθεί μία τέτοια εξέλιξη εξηγεί την επιμονή Αθήνας και Λευκωσίας να συμπεριληφθούν αναφορές στα ψηφίσματα του ΟΗΕ που αφορούν τα Βαρώσια στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της περασμένης εβδομάδας. Σε ανακοίνωσή του ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική Ζοσέπ Μπορέλ δήλωσε ότι η Ε.Ε. «ανησυχεί βαθιά» για τις εξελίξεις στα Βαρώσια, που θα «οξύνουν την ένταση και ενδέχεται να δημιουργήσουν επιπλοκές» στις προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό.
«Απουσία προόδου»
Εν τω μεταξύ, ολοένα και πιο μακριά από την Ευρωπαϊκή Ενωση κινείται η Τουρκία, σύμφωνα με τη νέα ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Υπενθυμίζεται ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία έχουν ανασταλεί από τον Ιούνιο του 2018.
Οπως αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης, μπορεί η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης μετά το πραξικόπημα να έληξε τον Ιούλιο του 2018, ωστόσο ο αρνητικός αντίκτυπος της διετούς αυτής περιόδου «εξακολουθεί να έχει σημαντική επίδραση στη δημοκρατία και στα θεμελιώδη δικαιώματα». Η Επιτροπή επικρίνει την Αγκυρα για απουσία προόδου στην καταπολέμηση της διαφθοράς και μη αποτελεσματικό διαχωρισμό των εξουσιών στη χώρα. «Συνεχίζεται η συγκέντρωση εξουσιών στην προεδρία», σημειώνεται, η λογοδοσία της οποίας, απουσία θεσμικών αντιβάρων, «περιορίζεται στη διαδικασία των εκλογών». Επιπροσθέτως, όπως αναφέρεται, οι συλλήψεις και οι αποπομπές δημάρχων και εκλεγμένων αντιπροσώπων στα νοτιοανατολικά της χώρας (τις κουρδικές περιοχές) «έβλαψαν σοβαρά τη δημοκρατία σε τοπικό επίπεδο».
Επιπλέον, «η τουρκική εξωτερική πολιτική συγκρούεται όλο και περισσότερο με τις προτεραιότητες της Ε.Ε. για μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας», αναφέρει η έκθεση. Η Κομισιόν κατηγορεί την Αγκυρα για «παράνομες ενέργειες και προκλητικές δηλώσεις» κατά της Κύπρου. Αναφορά γίνεται επίσης στο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο «όξυνε τις εντάσεις» καθώς «αγνοούσε τα κυριαρχικά δικαιώματα» ελληνικών νησιών στην περιοχή, αλλά και στις υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών πάνω από κατοικημένες περιοχές της Ελλάδας.
Η Κομισιόν χαιρετίζει, ειδικά, τις «εξαιρετικές προσπάθειες» της Τουρκίας για τη φροντίδα σχεδόν 4 εκατ. προσφύγων που βρίσκονται στην επικράτειά της. Ταυτόχρονα όμως επικρίνει την τουρκική κυβέρνηση για την «ενεργό ενθάρρυνση» που παρείχε σε πρόσφυγες και μετανάστες που αποπειράθηκαν να εισέλθουν μαζικά στην Ελλάδα τον περασμένο Μάρτιο.