ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Πιο ενεργό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο αναμένεται να παίξει η νέα αμερικανική κυβέρνηση, με τρόπο που θα αυξήσει την πίεση προς την Αγκυρα. Αυτή ήταν η εκτίμηση των ειδικών που συμμετείχαν σε webinar διοργανωμένο από το German Marshall Fund of the United States (GMFUS) με θέμα το μέλλον των αμερικανοτουρκικών σχέσεων μετά τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τον Ιαν Λέσερ, αντιπρόεδρο και επικεφαλής του γραφείου Βρυξελλών του GMFUS, η Ελλάδα «βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση» για να επηρεάσει την κυβέρνηση Μπάιντεν υπέρ των ελληνικών θέσεων στα ελληνοτουρκικά. Οπως τόνισε ο Αμερικανός αναλυτής, έχει σημειωθεί μία σημαντική σύσφιγξη των ελληνοαμερικανικών σχέσεων τα τελευταία χρόνια, κάτι το οποίο «είναι ορατό και στο Κογκρέσο». «Δεν υπάρχει πλέον αυτή η επιθυμία για ισορροπία [στην αντιμετώπιση των δύο χωρών] καθαυτή», σημείωσε.
«Υπάρχει πολύ μεγαλύτερη συμπάθεια για τις ελληνικές και τις κυπριακές θέσεις». «Τα πράγματα μπορούν πολύ εύκολα να πάνε στραβά» στην περιοχή, τόνισε ο Λέσερ, σημειώνοντας ότι η Ουάσιγκτον θα επιδείξει πιο έντονο ακτιβισμό, «όπως είχε κάνει το 1996».
Ο Ουζγκούρ Ουνλουχισάρτσικλι, επικεφαλής του τουρκικού γραφείου της δεξαμενής σκέψης, συμμερίστηκε και αυτός την εκτίμηση για πιο έντονη παρουσία των Αμερικανών στην περιοχή με τον Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο. Τα σήματα εγκατάλειψης της λύσης του ενιαίου κράτους που στέλνει η Αγκυρα καθιστούν την Κύπρο ως το πιο πιθανό σημείο σύγκρουσης στις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις, όπως ανέφερε.
Τα δύο σενάρια
Σύμφωνα με την Γκονούλ Τολ, εκτελεστική διευθύντρια του Κέντρου Τουρκικών Σπουδών στο Middle East Institute, τα δύο σενάρια για τις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις επί προεδρίας Μπάιντεν είναι «το κακό και το χειρότερο». Αν οι Ρεπουμπλικανοί διατηρήσουν τον έλεγχο της Γερουσίας, σημείωσε η Τολ, ο Μπάιντεν «θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην εξωτερική πολιτική και θα τηρήσει πιο σκληρή στάση απέναντι στην Τουρκία», με επιβολή της πιο σφοδρής εκδοχής των κυρώσεων στο πλαίσιο του νόμου CATSA (σχετικά με τους ρωσικούς πυραύλους S-400) και έντονη κριτική για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η κυβέρνηση Μπάιντεν, επιπλέον, «θα δραστηριοποιηθεί πιο έντονα στη Συρία», συνεργαζόμενη πιο στενά με τους Κούρδους και «με μειωμένη ανοχή» για τις επεμβάσεις στη χώρα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Ενα ακόμα πιθανό σημείο τριβών είναι η Λιβύη, τόνισε η Τολ, «αν η Τουρκία υπονομεύσει τις διπλωματικές προσπάθειες» για τον τερματισμό του εμφυλίου.
Πιέσεις
Οι πιέσεις από την Ουάσιγκτον πιθανώς να αναγκάσουν τον Ερντογάν να κάνει κάποιες υποχωρήσεις, σύμφωνα με τους ομιλητές. Για τον Λέσερ, το πιο εύκολο πεδίο αποκλιμάκωσης για τον Τούρκο πρόεδρο είναι η Ανατολική Μεσόγειος, όπου «θα μπορούσε να δεχθεί ένα μορατόριουμ σε νέες έρευνες για αέριο». Το θέμα στο οποίο θα επιμείνουν περισσότερο οι Αμερικανοί, ωστόσο, όπως τόνισε η Γκονούλ Τολ, θα είναι οι S-400.