Φίλος, μακαρίτης πια, που υπηρετούσε ως έφεδρος αξιωματικός του πυροβολικού στη Χίο, μου αφηγήθηκε το επεισόδιο. Στη διάρκεια μιας νύχτας του Αυγούστου του 1974, ένα μεγάλο μέρος του τουρκικού στόλου αναπτύσσεται μπροστά στον κόλπο της Σμύρνης. Από τον Βορρά, αν θυμάμαι καλά, έρχονται ελληνικά πλοία, σαφώς λιγότερα. Ο ίδιος προσπαθεί να έρθει σε επαφή με το επιτελείο χωρίς να τα καταφέρει. Εκτιμά πως ήρθε η ώρα της σύρραξης και οπλίζει τα πυροβόλα που είχαν στόχο τη Σμύρνη. Οι Τούρκοι έχουν καθαρή υπεροπλία. Το επεισόδιο λήγει όταν ένα αντιτορπιλικό με υψωμένη τη γαλλική σημαία παίρνει θέση ανάμεσα στους δύο στόλους ώσπου να αποχωρήσουν. Την κατάσταση στην Αθήνα των ημερών εκείνων περιγράφει ο Αγγελος Βλάχος στο βιβλίο του «Αποφοίτηση». Ηταν διευθυντής στο πολιτικό γραφείο του πρωθυπουργού, ο οποίος έμενε σε ένα δωμάτιο στον τελευταίο όροφο της «Μεγάλης Βρεταννίας».
Ο Καραμανλής προσπαθεί να έρθει σε επαφή με την Ουάσιγκτον. Εκεί, όμως, έχει ξεσπάσει η θύελλα του Γουότεργκεϊτ και το Αιγαίο βρίσκεται στα χαμηλά της ημερήσιας διάταξης – ασχέτως αν πολλοί από εμάς πιστεύουν πως ο Κίσινγκερ κοιμόταν και ξυπνούσε σχεδιάζοντας την καταστροφή της Ελλάδας. Ο μόνος αξιόπιστος συνομιλητής της διαλυμένης τότε Ελλάδας ήταν η Γαλλία του Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν. Του το χρωστάμε ίσως περισσότερο και από όσο του χρωστάμε τη βοήθεια που μας έδωσε για την ένταξη στην τότε ΕΟΚ. Η οποία ΕΟΚ, παρά τον τίτλο της, ήταν περισσότερο πολιτική και λιγότερο οικονομική από τη σημερινή φιλόδοξη Ευρωπαϊκή Ενωση. Ισως γιατί ακόμη την κυβερνούσε η γενιά που είχε ζήσει τη φρίκη του Δευτέρου Πολέμου.
Δεν ήταν λαοφιλής ο Ζισκάρ ντ’ Εστέν. Και όπως έγραψε χθες το Le Point, παρότι έπαιζε ακορντεόν, δεν έπεισε τους Γάλλους ότι είναι «απλός άνθρωπος». Είχε και εκείνο το «ντε» στο όνομά του, το particule του αριστοκράτη. Επιχείρησε να μετακινήσει την γκωλική Δεξιά προς το κέντρο, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζεται ως «σοσιαλίζων» από τους οπαδούς της και ως «φιλελεύθερος» από την Αριστερά. Είχε και ιδιοτροπίες. Εγινε μέλος της Ακαδημίας χωρίς πνευματικό έργο, έγραψε και ένα κακότεχνο μυθιστόρημα με τις ερωτικές του περιπέτειες. Με αυτές ήθελε να αποδείξει ότι υπηρέτησε το καθήκον του ως πρόεδρος με τις ερωτικές του επιδόσεις. Κατάλοιπο του «Παλαιού Καθεστώτος»;
Ανήκε σε αυτή τη γενιά των μορφωμένων Γάλλων που θαύμαζαν τον ελληνικό πολιτισμό. Ηταν φίλος με τον Καραμανλή και τίμησε τη φιλία του. Ας βρούμε το θάρρος να αναγνωρίσουμε τη συνεισφορά του στην εγκαθίδρυση και τη σταθερότητα της δημοκρατίας μας. Του αξίζει μια προτομή. Ετσι για την Ιστορία.