Ενα παράλληλο «κυβερνητικό πρόγραμμα» προκύπτει μέσα από το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης, που περιλαμβάνει επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς κυβερνητικής δραστηριότητας και κινείται σε τέσσερις άξονες. Το σχέδιο συνιστά μια μεγάλη «ανατροπή» σε σχέση με το πώς η Ελλάδα μέχρι τώρα δομούσε τα προγράμματα ΕΣΠΑ, τα οποία κατά παράδοση καταρτίζονταν με βάση τοπικά συμφέροντα και προτεραιότητες υπουργών και βουλευτών, καθώς αποτελεί ένα συνεκτικό και αλληλοσυμπληρούμενο πλαίσιο που έχει στόχο τη συνολική μετάβαση της χώρας σε μια νέα εποχή.
Το σχέδιο, που αριθμεί συνολικά 2.400 σελίδες, διαμορφώθηκε με βάση και την Eκθεση Πισσαρίδη υπό τις οδηγίες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Καθοριστικό ρόλο στη σύνταξή του διαδραμάτισαν ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θ. Σκυλακάκης, οι στενοί συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη, Α. Σκέρτσος και Αλ. Πατέλης, καθώς και oι Δημ. Σκάλκος, γ.γ. Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, και Μιχ. Αργυρού, πρόεδρος ΣΟΕ.
Μεταξύ άλλων, το σχέδιο προβλέπει τις εξής δέκα παρεμβάσεις:
• Μετάβαση σε ένα νέο ενεργειακό μοντέλο, φιλικό προς το περιβάλλον, με την απλοποίηση διαδικασιών αδειοδότησης για ΑΠΕ.
• Ενίσχυση των υποδομών προστασίας από τις φυσικές καταστροφές με την κατασκευή περιφερειακών επιχειρησιακών κέντρων Πολιτικής Προστασίας και στις 13 περιφέρειες της χώρας.
• Συνδεσιμότητα για πολίτες, επιχειρήσεις και κράτος. Το έργο θα περιλαμβάνει την εγκατάσταση υποδομής οπτικών ινών σε κτίρια, αλλά και τη σύνδεση νησιών μέσω σύγχρονων υποβρύχιων καλωδίων.
• Ψηφιακό μετασχηματισμό με βασικό στόχο τη διαλειτουργικότητα συστημάτων και την αλληλοσυσχέτιση των δεδομένων που συλλέγει, διαχειρίζεται και συντηρεί το κράτος. Αλλά και φορολογικά κίνητρα για την ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων μέσω υπεραποσβέσεων δαπανών (έως και 200%).
• Αύξηση των θέσεων εργασίας και προώθηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας με επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού και με την ευκαιρία απόκτησης εργασιακής εμπειρίας μέσω πρακτικής πλήρους απασχόλησης επί πληρωμή.
• Ψηφιακό μετασχηματισμό των υπηρεσιών Υγείας με ανάπτυξη της τηλεϊατρικής, του εθνικού αποθέματος ιατρικού εξοπλισμού και ενός συστήματος κλινικών πληροφοριών για την υποστήριξη ασθενών με ογκολογικά και κακοήθη αιματολογικά νοσήματα.
• Εξορθολογισμό και ενίσχυση των κοινωνικών επιδομάτων. Προκειμένου να υπάρχει καλύτερος έλεγχος, η καταβολή θα γίνεται μέσω προπληρωμένων καρτών, ενώ θα αυτοματοποιηθεί ο έλεγχος για όσους ζουν εκτός χώρας.
• Βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος Δικαιοσύνης με την εισαγωγή ψηφιακών εργαλείων και την κατάρτιση δικαστών και δικαστικών υπαλλήλων σχετικά με την οργάνωση διαχείρισης υποθέσεων.
• Προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, αλλά και ανάδειξη του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα ως ολοκληρωμένου αναπτυξιακού μοχλού των τοπικών κοινωνιών.
• Χρηματοδοτικά εργαλεία για ιδιωτικές επενδύσεις με έμφαση, μεταξύ άλλων, στους τομείς των πράσινων και ψηφιακών τεχνολογιών.
«Ενεση» ενός δισ. στην οικονομία
Περί το ένα δισ. ευρώ από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης προτίθεται να «ρίξει» η κυβέρνηση στην πληττόμενη από τον κορωνοϊό οικονομία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021. Με δεδομένο ότι τα ποσά του Ταμείου δεν είναι άμεσα διαθέσιμα, θα καταβληθούν από το κονδύλι των δημοσίων δαπανών του προϋπολογισμού και θα «επιστραφούν» όταν αρχίσουν να εισρέουν οι κοινοτικοί πόροι. Λόγω της συγκεκριμένης ιδιαιτερότητας, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θ. Σκυλακάκης έχει αποφασίσει να χρηματοδοτηθούν τα πλέον «ασφαλή» έργα, δηλαδή εκείνα για τα οποία θεωρείται βέβαιο ότι δεν θα υπάρξουν ενστάσεις από πλευράς Ε.Ε. Μεταξύ αυτών που βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα και αναμένεται να «κλειδώσουν» το αμέσως επόμενο διάστημα είναι: Η τηλεκπαίδευση με την προμήθεια τάμπλετ συνολικού κόστους περίπου 100 εκατ. ευρώ. Μία από τις φάσεις του «Εξοικονομώ κατ’ οίκον». Η προώθηση του εγχειρήματος για τα ολοκληρωμένα χωροταξικά σχέδια. Ενα τμήμα της ψηφιακής μετάβασης που προωθεί το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής. Σημειώνεται ότι η Βίβλος του Ψηφιακού Μετασχηματισμού που τέθηκε την Πέμπτη σε διαβούλευση περιλαμβάνει συνολικά 450 έργα με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025, που θα χρηματοδοτηθούν με 6,4 δισ. ευρώ, δηλαδή με το 20% περίπου του Ταμείου Ανάκαμψης. Επίσης, αναμένεται να διοχετευθούν κονδύλια στο «Εξοικονομώ» για τις επιχειρήσεις και σε κάποια από τα προγράμματα κατάρτισης του υπουργείου Εργασίας.
«Φρένο» σε κακοπληρωτές – κόκκινα δάνεια
«Τείχος προστασίας» κατά των στρατηγικών κακοπληρωτών, των θαλασσοδανείων, αλλά και όσων λυμαίνονται ή σπαταλούν τα χρήματα του Δημοσίου, θα επιχειρήσει να ορθώσει η κυβέρνηση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Επί της ουσίας η κρίση του κορωνοϊού επιχειρείται να αξιοποιηθεί ως ευκαιρία, ώστε να διαμορφωθούν οι απαιτούμενες θεσμικές δικλίδες που θα αποτρέπουν φαινόμενα που οδήγησαν τη χώρα στο χείλος της χρεοκοπίας.
Βασικά εργαλεία στη συγκεκριμένη κατεύθυνση, τα οποία θα διαμορφωθούν με τη συνδρομή των κοινοτικών πόρων, θα είναι η δημιουργία:
• Γραφείου πιστώσεων.
• Παρατηρητηρίου πιστωτικής επέκτασης.
• Συστήματος διοικητικής και οικονομικής παρακολούθησης του Δημοσίου.
Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο που έχει κατατεθεί προς έγκριση στην Κομισιόν, στο μέτωπο της ενίσχυσης του χρηματοπιστωτικού τομέα και των κεφαλαιαγορών προβλέπεται η δημιουργία μηχανισμών για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας για φυσικά πρόσωπα και νομικές οντότητες (επιχειρήσεις), αλλά και η συλλογή στοιχείων που θα αξιοποιούνται εάν τούτο καταστεί αναγκαίο, κατά τη συζήτηση μέτρων αναδιάρθρωσης χρέους. Μάλιστα, από το γραφείο πιστώσεων θα αξιολογείται και «η παρελθοντική συμπεριφορά κάθε ενδιαφερομένου προς όλες τις οντότητες του δημόσιου τομέα», ως προς τη συνέπεια στις πληρωμές.
Ενώ παράλληλα θα συγκροτηθεί όργανο με τις κεραίες στραμμένες στην παροχή των νέων χορηγήσεων, αλλά και στην πορεία αποπληρωμής τους, ώστε να μη δημιουργηθεί μια ακόμη γενιά κόκκινων δανείων.
Επί της ουσίας η χορήγηση νέων δανείων, καθώς και η αναδιάρθρωση χρεών στο Δημόσιο και στις τράπεζες θα «περνάει» από το γραφείο πιστώσεων και το παρατηρητήριο πιστωτικής επέκτασης. Τα στοιχεία τα οποία θα αντλούνται από όλες τις πρόσφορες πηγές θα πριμοδοτούν ή θα «κόβουν» τους ενδιαφερόμενους από τη χορήγηση νέων δανείων ή την αναδιάρθρωση παλαιών, ενώ θα κρίνουν ενδεχομένως και τη δυνατότητα ένταξης στις εκάστοτε ευνοϊκές ρυθμίσεις των υπουργείων Οικονομικών και Εργασίας.
Ειδικότερα, σε σχέση με τα ανωτέρω, στο ελληνικό σχέδιο αναφέρεται:
Δημιουργία γραφείου πιστώσεων: «Η συγκεκριμένη επένδυση στοχεύει στη δημιουργία γραφείου πιστώσεων για την παραγωγή αξιολογήσεων πιστοληπτικής ικανότητας για φυσικά πρόσωπα και νομικές οντότητες. Στο πλαίσιο των αναγκών της συγκεκριμένης επένδυσης, εντός των δράσεων συμπεριλαμβάνονται η ανάπτυξη του συστήματος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας, καθώς και η σύνδεση με άλλους οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας. Η καλύτερη αξιολόγηση και κατανόηση της πιστοληπτικής ικανότητας με βάση την παρελθοντική συμπεριφορά προς όλες τις οντότητες του δημόσιου τομέα θα επιτρέψει τον περιορισμό των κινήτρων αθέτησης υποχρεώσεων, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι το σύνολο των οντοτήτων του δημόσιου τομέα λειτουργεί διαθέτοντας την ίδια πληροφορία κατά τη συζήτηση μέτρων αναδιάρθρωσης χρέους».
Δημιουργία παρατηρητηρίου πιστωτικής επέκτασης: «Η δημιουργία του παρατηρητηρίου πιστωτικής επέκτασης θα διευκολύνει τη λήψη αποφάσεων σε σχέση με πολιτικές που στοχεύουν στην καλύτερη κατανομή νέων δανείων που παρέχονται από τις τράπεζες. Η ίδρυση του παρατηρητηρίου αναμένεται να εξαλείψει την ασύμμετρη πληροφόρηση μεταξύ των ελληνικών αρχών και των τραπεζών σχετικά με την πιστωτική επέκταση και να παρέχει βοήθεια για επαρκώς ενημερωμένες αποφάσεις και στοχευμένες πολιτικές. Το έργο αποτελεί μέρος της ευρύτερης πρωτοβουλίας που σχετίζεται με την παρακολούθηση και βελτίωση των δημόσιων πολιτικών, σχετικά με την παροχή νέων δανείων».
Ομως, όπως προαναφέρθηκε, στόχος της κυβέρνησης είναι οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης να αξιοποιηθούν και προκειμένου να μπει τάξη και στα οικονομικά του Δημοσίου. Οπως αναφέρει αρμόδια κυβερνητική πηγή, θα δρομολογηθεί «η εισαγωγή διεθνών λογιστικών προτύπων σε όλο το λογιστικό σύστημα του κράτους». Ζητούμενο, προστίθεται, αποτελεί να υπάρξουν:
• Ηλεκτρονικά τιμολόγια σε όλες τις προμήθειες του Δημοσίου.
• Κωδικοποίηση όλων των αγαθών και υπηρεσιών που αγοράζει το Δημόσιο.
Επί της ουσίας, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους θα γνωρίζει την «περιουσία» του κάθε οργανισμού και το στοκ των αναλώσιμων που έχει στις αποθήκες. Επίσης, κάθε αγορά ή σύμβαση παροχής υπηρεσιών θα έχει συγκεκριμένο κωδικό, ώστε να ελέγχονται από το υπουργείο Οικονομικών οι δαπάνες του κάθε φορέα. Με την υιοθέτηση του συγκεκριμένου συστήματος θα επιχειρηθεί εξοικονόμηση πόρων που μπορεί να φθάσει και σε δισ. ευρώ, ενώ στην ατζέντα βρίσκεται και η δημιουργία «κεντρικής αποθήκης» για όλο το Δημόσιο, απ’ όπου οι φορείς της κεντρικής κυβέρνησης θα προμηθεύονται αναλώσιμα.
Τέλος, στο «μέτωπο» της οικονομίας, όπως είναι γνωστό, θα προωθηθούν σημαντικές παρεμβάσεις αναφορικά με τη φορολογική διοίκηση. Εχει ήδη προαναγγελθεί η ψηφιοποίηση της ΑΑΔΕ, η αναβάθμιση του Τaxisnet και η διαμόρφωση νέου πλαισίου για την πάταξη του λαθρεμπορίου. Oμως, παράλληλα σχεδιάζεται η πλήρης κωδικοποίηση του συστήματος της φορολογικής νομοθεσίας, με στόχο την αύξηση της διαφάνειας, αλλά και την καλύτερη εξυπηρέτηση πολιτών και φοροτεχνικών.