Προσπάθεια να πέσουν –έστω και στο παρά πέντε– οι τόνοι έγινε χθες μεταξύ Πολιτείας και Εκκλησίας, ώστε η σημερινή εορτή των Θεοφανίων να πραγματοποιηθεί αφενός με το μικρότερο δυνατό υγειονομικό ρίσκο, αφετέρου χωρίς να επιδεινωθούν περαιτέρω οι ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών. Το ξαφνικό «αντάρτικο» άλλωστε, όπως εκφράστηκε με την απόφαση της ΔΙΣ να μην εφαρμόσει τις αποφάσεις της Πολιτείας για τους ναούς ανήμερα τα Θεοφάνια, θορύβησε την κυβέρνηση που είδε να ξεπετάγεται ένα μείζον πρόβλημα και να δημιουργείται ένα πολύ βαρύ κλίμα.
Εξ ου και σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», από την κυβέρνηση επιστρατεύθηκαν άπαντες που έχουν καλή σχέση με την Ιεραρχία, ώστε να βρεθεί κάποια χρυσή τομή. Στο διά ταύτα, αυτό σημαίνει πως σήμερα οι εκκλησίες θα είναι ανοιχτές για ατομική λατρεία «επ’ ευκαιρία» όμως άλλης εξόδου και όχι για αυτόν καθαυτόν τον λόγο, με τη ρίψη του τιμίου Σταυρού να γίνεται εντός ναού σε κολυμβήθρα. Από την πλευρά τους, οι μητροπόλεις δεσμεύονται πως θα τηρήσουν τα μέτρα προστασίας.
Τα θέματα αυτά τέθηκαν στο χθεσινό, μεγάλης διάρκειας τετ α τετ που έγινε στο περιθώριο της ορκωμοσίας των νέων μελών του υπουργικού συμβουλίου, μεταξύ του πρωθυπουργού και του Αρχιεπισκόπου. Οι δυο τους έμειναν κατ’ ιδίαν επί σχεδόν 50 λεπτά της ώρας, εξέλιξη που δείχνει και τη δυσκολία της κατάστασης. Ο κ. Μητσοτάκης, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, εξέφρασε στον Προκαθήμενο της Ελλαδικής Εκκλησίας τον προβληματισμό του για την τελευταία απόφαση της ΔΙΣ και κάλεσε την Εκκλησία «να αναλάβει τις δικές της ευθύνες και να συνδράμει στη μεγάλη προσπάθεια να περιοριστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας», ώστε «να επιστρέψουν τα παιδιά μας, το συντομότερο δυνατόν, στα σχολεία», που είναι αυτή τη στιγμή και ο μεγάλος κυβερνητικός στόχος. Πρόσθεσε δε την ανάγκη αυστηρής τήρησης των μέτρων από όλους και επισήμανε ότι η Εκκλησία οφείλει, όπως έκανε μέχρι σήμερα, να δίνει το θετικό παράδειγμα.
Οπως λένε στην «Κ» κυβερνητικές πηγές, ο μεγάλος στόχος για τη σημερινή μέρα είναι να γίνουν όλα βάσει των πρωτοκόλλων και να μην τεθεί σε κίνδυνο η υγεία των πιστών. Εξ ου και κατά τη χθεσινή συνάντηση ο πρωθυπουργός έθεσε την Εκκλησία προ των ευθυνών της. Το κομβικό βεβαίως ερώτημα είναι τι θα συμβεί εάν δεν τηρηθούν τα μέτρα. Θα επέμβει η αστυνομία; Οι ίδιες πηγές απαντούν στην «Κ» πως κάτι τέτοιο δεν είναι στις προθέσεις της κυβέρνησης. Εάν ωστόσο υπάρχει παραβίαση των μέτρων μπορεί να υπάρξουν συστάσεις προς το πλήθος. Αλλά μέχρι εκεί. Σε κάθε περίπτωση, στο Μαξίμου ευελπιστούν πως η Εκκλησία στο σύνολό της θα δείξει πειθαρχία καθώς, καλώς εχόντων των πραγμάτων, αυτή μπορεί να είναι η τελευταία γιορτή με τόσο αυστηρά περιοριστικά μέτρα, αφού εικάζεται πως το Πάσχα η υγειονομική εικόνα θα είναι σαφώς καλύτερη και η πανδημία θα έχει υποχωρήσει.
Από την «τυπικότητα» στον απευθείας διάλογο
Η σχέση του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ξεκινάει επισήμως την περίοδο που ο νυν πρωθυπουργός ήταν υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, το 2013. Ωστόσο, από το 1990 χρονολογείται η σχέση του Αρχιεπισκόπου με την οικογένεια με τη μακρά πολιτική διαδρομή. Ο κ. Ιερώνυμος, τότε αρχιγραμματέας του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, ήταν ο δίαυλός του με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, για τον οποίο «έτρεφε μεγάλη εκτίμηση», όπως λένε συνεργάτες του.
Βεβαίως, οι σχέσεις του κ. Ιερωνύμου με τον Κυριάκο Μητσοτάκη λέγεται πως πάντα ήταν σε επίπεδο τυπικότητας, η οποία άρμοζε σε δύο ανθρώπους που υπηρετούσαν το καθήκον τους και τις αρμοδιότητές τους. Πάντως, εάν το 2013 έγινε η πρώτη συνάντηση των δύο ανδρών, οι δύο εκ των πλέον στενών συνεργατών του κ. Ιερωνύμου γνώριζαν τον κ. Μητσοτάκη. Με τον έναν υπήρξαν συμμαθητές. Ο δεύτερος είχε έναν συμμαθητή που είναι βουλευτής της Ν.Δ. Αυτός γνώρισε τον συνεργάτη του κ. Ιερωνύμου στον κ. Μητσοτάκη. Και ενώ η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν προσέφερε τους λόγους για επίσημες επαφές μεταξύ Ιερωνύμου – Μητσοτάκη –οι άτυπες συναντήσεις σε γεγονότα του δημόσιου βίου εύλογα υπήρξαν–, η προσπάθεια για συμφωνία Εκκλησίας – Πολιτείας δημιούργησε καχυποψία μεταξύ του Αρχιεπισκόπου και του νυν πρωθυπουργού, τότε προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Μάλιστα, όπως αναφέρουν στελέχη της Αρχιεπισκοπής, ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε στον Αρχιεπίσκοπο παράπονο για ελλιπή ενημέρωση, και ο Προκαθήμενος του απάντησε ότι είχε δεσμευθεί να μη λεχθεί οτιδήποτε πριν από την κατάληξη της προσπάθειας.
Η νίκη της Ν.Δ. στις εθνικές εκλογές τον Ιούλιο 2019 άλλαξε τα δεδομένα. Παρότι πάντα υπήρχαν οι γέφυρες επικοινωνίας που είχαν στηθεί πριν από την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον κ. Μητσοτάκη, μετά τον Ιούλιο του 2019 έπρεπε να αναζητηθούν οι δίαυλοι επικοινωνίας με το Μέγαρο Μαξίμου. Στελέχη της Αρχιεπισκοπής μιλούν με θετικότητα για πρόσωπα όπως ο συγγενής και συνεργάτης του κ. Μητσοτάκη, Γρηγόρης Δημητριάδης, ωστόσο εντοπίζουν και πρόσωπα στο Μέγαρο Μαξίμου που δεν μπορούν να αντιληφθούν τις θέσεις της Εκκλησίας, τις ευαίσθητες ισορροπίες εντός αυτής, αλλά και τον ρόλο της.
Γεγονός που κατεδείχθη κατά την αντιμετώπιση της πανδημίας. Για παράδειγμα, το περασμένο Πάσχα το σοκ της κοινωνίας από τον φόβο της άγνωστης ασθένειας και το γενικό lockdown ήταν ισχυρό, και άρα όλοι πειθάρχησαν στα κυβερνητικά μέτρα. Ομως ακόμη και τότε υπήρχαν αρχιερείς που ζητούσαν να ανοίξουν οι εκκλησίες για το Πάσχα, επικρίνοντας τον κ. Ιερώνυμο για ήπια στάση έναντι της κυβέρνησης. Αρκετοί το έκαναν και για να υπηρετήσουν προσωπικές φιλοδοξίες.
Ωστόσο, η οργή εναντίον της κυβέρνησης ξεχείλισε κατά τα γεγονότα μετά το φθινόπωρο, όταν αυτή αποφάσισε το κλείσιμο των ναών χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις θέσεις της Εκκλησίας. Μάλιστα, το περιβάλλον του κ. Ιερωνύμου έγινε πυρ και μανία καθώς ενισχύονταν οι αντιπολιτευτικές φωνές εντός της Ιεραρχίας κατά του Αρχιεπισκόπου.
Κατά την πρόσφατη ασθένεια του κ. Ιερωνύμου, ο κ. Μητσοτάκης επικοινώνησε μαζί του ουκ ολίγες φορές, ενώ η απόφαση για τους ναούς κατά τον εορτασμό των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς αποδίδεται στη συνάντηση που είχαν στα μέσα Νοεμβρίου.
Μετά και την τελευταία απόφαση της κυβέρνησης για απαγόρευση των πιστών στις εκκλησίες τα Θεοφάνια και την απόφαση της Ιεραρχίας για «ειρηνικό αντάρτικο», ο κ. Ιερώνυμος φέρεται να εκτιμά ότι ο απευθείας διάλογος με τον κ. Μητσοτάκη είναι απαραίτητος, ώστε και οι δύο να συνεχίζουν το έργο τους χωρίς κλυδωνισμούς στις σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας.
ΣτΕ: Νόμιμα τα μέτρα για ναούς
Απορρίφθηκαν για λόγους επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος αιτήσεις που είχαν κατατεθεί για τους περιορισμούς στον αριθμό των πιστών που μπορούν να παρακολουθήσουν τις Θείες Λειτουργίες, καθώς κρίθηκε ότι τα μέτρα εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και την υγεία των πολιτών. Οι αιτήσεις είχαν κατατεθεί για τις απαγορεύσεις κατά τη διάρκεια των εορτών, αλλά το σκεπτικό της Ολομέλειας του ΣτΕ είναι σημαντικό για τη λήψη μέτρων που αφορούν τα μέτρα για την πανδημία και στην Εκκλησία. Η δημόσια υγεία και ο περιορισμός της διασποράς του ιού σταθμίστηκαν ως υπέρτερα από τους ανώτατους δικαστικούς, οι οποίοι έθεσαν διά της αποφάσεώς τους και το μέτρο νομιμότητας των μέτρων κατά της πανδημίας και για τη λειτουργία των εκκλησιών. Πάντως, για τις τωρινές απαγορεύσεις, αιτήσεις δεν κατατέθηκαν στο ΣτΕ.