ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Αντιφατική στάση στα ελληνοτουρκικά αλλά και σε άλλα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής τηρεί η Τουρκία, γεγονός που προκαλεί πολλά ερωτήματα για τις εξελίξεις στις σχέσεις της με την Ε.Ε. αλλά και με τις ΗΠΑ. Λίγες ημέρες μετά την έναρξη των διερευνητικών επαφών, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξαπέλυσε προσωπική επίθεση στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Την ώρα που ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν μιλούσε με τον διπλωματικό σύμβουλο του προέδρου της Γαλλίας Εμανουέλ Μπονέ, ο πρόεδρος της Τουρκίας επέλεξε να μιλήσει και εναντίον του Εμανουέλ Μακρόν.
Ομως πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως παρόμοια αντιφατική στάση επικρατεί και στην εσωτερική πολιτική της Τουρκίας, καθώς, σύμφωνα με τα συνδικάτα της χώρας και την εφημερίδα Cumhuriyet, ο πραγματικός αριθμός των ανέργων στην Τουρκία έχει ξεπεράσει το 20% και ο πραγματικός πληθωρισμός το 25%, αλλά o κ. Ερντογάν προτίμησε να υποσχεθεί στους πολίτες του ταξίδι στη Σελήνη το 2023 και κατασκευή διαστημικού σταθμού μετά το 2028.
Στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η Ελλάδα έχει στείλει πρόσκληση για να πραγματοποιηθεί ο 62ος γύρος των διερευνητικών επαφών μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας τον Μάρτιο, όμως κυβερνητικοί αξιωματούχοι της γειτονικής χώρας την περασμένη εβδομάδα εξαπέλυσαν διαδοχικές επιθέσεις και εξέφρασαν παρόμοιες θέσεις με αυτές που προκάλεσαν την ένταση το 2020.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην ομιλία του στην κοινοβουλευτική ομάδα του AKP, κατηγόρησε τον Ελληνα πρωθυπουργό και ισχυρίστηκε πως «προκαλεί». «Πώς μπορούμε να συναντηθούμε μαζί σου, δεδομένης της κίνησής σου να μας προκαλέσεις; Πρώτα πρέπει να γνωρίζεις τη θέση σου. Εάν το επιδιωκόμενο είναι πραγματικά η ειρήνη, τότε πρέπει να αποφεύγεις να με προκαλείς. Να ξέρεις τη θέση σου».
Ο Τούρκος πρόεδρος απείλησε την Ελλάδα πως, σε περίπτωση που συνεχίσει την ίδια πολιτική, τότε θα γνωρίσει τους «τρελούς Τούρκους». Παράλληλα, απέκλεισε οποιαδήποτε ομοσπονδιακή λύση στην Κύπρο και με επιμονή αναφέρθηκε στη φόρμουλα των δύο κρατών.
Στην ίδια γραμμή με τον Ερντογάν, ο Χουλουσί Ακάρ εξέφρασε τη διαφωνία του για τις επισκέψεις Ελλήνων αξιωματούχων σε ελληνικά νησιά! «Μπορείτε να κάνετε τις επισκέψεις σας, να μιλάτε, αλλά λες και δεν υπάρχουν άλλα νησιά, γίνονται οι επισκέψεις της Προέδρου, του πρωθυπουργού, υπουργών, αρχηγών του επιτελείου και στρατιωτικών σε νησιά που βρίσκονται πολύ κοντά στην Τουρκία, όπως 300 μέτρα, 500 μέτρα, 3 χλμ., 5 χλμ. Αυτές οι επισκέψεις δεν πρέπει να μετατρέπονται σε κάτι που προκαλεί ή αυξάνει την ένταση», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο ίδιος αντέδρασε στο νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας και τόνισε πως «συμβουλεύουμε τους Ελληνες γείτονές μας να μην επιδίδονται σε πρακτικές και σε κούρσα εξοπλισμών που είναι αντίθετες και δεν συνάδουν με σχέσεις καλής γειτονίας και σε προσπάθειες μετατροπής τους σε απειλές». Σημειώνεται ότι η Αγκυρα συνεχίζει την εξοπλιστική της ενίσχυση με δεκάδες μεγάλα προγράμματα, όπως η ναυπήγηση έξι υποβρυχίων αλλά και τεσσάρων φρεγατών, προσπαθεί να προχωρήσει το πρόγραμμα κατασκευής 1.000 αρμάτων μάχης Altay και συμμετέχει στο πρόγραμμα προμήθειας F-35, τα οποία ωστόσο δεν μπορεί να παραλάβει λόγω του εμπάργκο που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ.
Την ίδια ημέρα, το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας εξέδωσε ανακοίνωση εναντίον του φόρουμ «Φιλία» που διοργανώθηκε στην Αθήνα και ισχυρίστηκε πως «αυτή η πρωτοβουλία είναι στην πραγματικότητα προσπάθεια μιας συμμαχίας να οικοδομηθεί πάνω στην εχθρότητα προς στην Τουρκία, όχι στη “φιλία”».
Την Παρασκευή, τον κύκλο της έντονης ρητορικής της Τουρκίας ολοκλήρωσε ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν, που δήλωσε πως «ο Μητσοτάκης πήγε στην Κύπρο και με τον Ελληνοκύπριο ηγέτη ανέφερε ως δυνάμεις κατοχής τη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο. Αυτή είναι προκλητική δήλωση». Ο ίδιος αναφέρθηκε στην τουρκική άποψη για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις που είναι «το ζήτημα των νησιών, το Αιγαίο, η ασφάλεια, οι θαλάσσιες ζώνες ευθύνης κι άλλα πολλά. Από την άλλη, υπάρχει και το ζήτημα της Κύπρου».
Μέσα σε αυτό το κλίμα ο πρόεδρος της Τουρκίας επιτέθηκε προσωπικά στον πρόεδρο της Γαλλίας. «Ο Μακρόν στέλνει μήνυμα και λέει “η Τουρκία να αποσύρει τις δυνάμεις της από τη Λιβύη”. Εσύ αυτές τις συμβουλές να τις κρατήσεις για τον εαυτό σου. Εκεί υπάρχουν δυνάμεις του Μάλι, της Wagner. Να αποσύρετε πρώτα αυτές τις δυνάμεις και μετά να συζητήσουμε μαζί σας», δήλωσε. Μία ώρα πριν, είχε ολοκληρωθεί η τηλεφωνική συνομιλία Καλίν – Mπονέ.
Πάντως η τηλεδιάσκεψη που είχε ο Ταγίπ Ερντογάν με την Αγκελα Μέρκελ ήταν σε εντελώς διαφορετικό κλίμα, με το Βερολίνο να έρχεται πιο κοντά στις θέσεις της Αγκυρας και να συνιστά «διάλογο στα θέματα που υπάρχουν διαφορές» και την Τουρκία να εκφράζει την επιθυμία της για την άμεση επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης και της συμφωνίας για το προσφυγικό.
Αναλυτές στην Τουρκία εκτιμούν πως αυτή η έντονη ρητορική σαφώς εμπεριέχει στοιχεία των απόψεων της Αγκυρας, όμως βασικός στόχος είναι η αλλαγή ατζέντας και η απομάκρυνση του ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης από τα δύο βασικά θέματα που απασχολούν την τουρκική κυβέρνηση. Το πρώτο είναι οι σχέσεις με την Ουάσιγκτον. Οι ΗΠΑ είπαν και πάλι «όχι» στην πρόταση του κ. Ακάρ για αποθήκευση των S-400.
«Οι ρωσικοί S-400 δεν είναι συμβατοί με τον εξοπλισμό του ΝΑΤΟ, απειλούν την ασφάλεια της τεχνολογίας του ΝΑΤΟ και δεν συμμορφώνονται με τις δεσμεύσεις της Τουρκίας ως μέλους του ΝΑΤΟ», τόνισε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις, ο οποίος με έμφαση δήλωσε πως «συνεχίζουμε να παροτρύνουμε την Τουρκία να μην κρατήσει αυτό το σύστημα».
O κ. Ακάρ στη συνέντευξή του στην εφημερίδα Hurriyet είχε προτείνει «το μοντέλο Κρήτης» και υποστήριζε το «μη επιχειρησιακό» καθεστώς των πυραύλων που είναι ανεπτυγμένοι στην Κρήτη.
«Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο Ερντογάν να κάνει στροφή στο θέμα των S-400. To έχει ξανακάνει. Είχε καταλήξει στην αγορά των αντιαεροπορικών συστημάτων FD-2000 από την Κίνα και το 2015 έκανε παζάρια με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και μετά ακύρωσε την παραγγελία», αναφέρει ο Μεχμέτ Αλί Γκιουλέρ, πολιτικός αναλυτής της εφημερίδας Cumhuriyet.
Διχογνωμία για τους δείκτες
Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσει ο κ. Ερντογάν είναι η οικονομία και η ανεργία. Παρά τα επίσημα στοιχεία που κάνουν λόγο για μείωση της ανεργίας και σταθερό πληθωρισμό, τα συνδικάτα αποκαλύπτουν στην εφημερίδα Cumhuriyet πως το πραγματικό ποσοστό της ανεργίας στη χώρα έχει φτάσει στο 28,8%, ενώ τονίζουν πως το ποσοστό του πληθωρισμού έφτασε στο 25%. Τα επίσημα στοιχεία αναφέρουν ως ποσοστά ανεργίας και πληθωρισμού 12,9% και 14%, αντίστοιχα.
Μέσα σε αυτή την κατάσταση, ο πρόεδρος της Τουρκίας ανακοίνωσε το διαστημικό πρόγραμμα της Τουρκίας και υποσχέθηκε ταξίδι στη Σελήνη αλλά και κατασκευή διαστημικού σταθμού. Η εφημερίδα Cumhuriyet περιέγραψε με γλαφυρό τρόπο την κατάσταση με τον τίτλο «Στέλνουμε την ανεργία και την πείνα στο Διάστημα». Ενώ η εφημερίδα Birgun είχε τίτλο «Ξεκινώντας το ταξίδι στο Διάστημα αυξήθηκε η τιμή του κουλουριού». Την περασμένη εβδομάδα αυξήθηκε κατά 25% η τιμή του παραδοσιακού κουλουριού της γειτονικής χώρας, ένα βασικό προϊόν διατροφής για τα φτωχά στρώματα της Τουρκίας.