Στέφανος Μάνος: Υμνος στην απλότητα

Με το που τέθηκε σε λειτουργία, γράφτηκα στην άυλη συνταγογράφηση. Η ηλικία μου με έκανε δικαιούχο εμβολιασμού. Χωρίς καμιά δική μου ενέργεια έλαβα γραπτό μήνυμα στο τηλέφωνό μου και στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο ότι είχα ραντεβού για εμβολιασμό COVID-19 στο νοσοκομείο «Σωτηρία» σε συγκεκριμένη ημερομηνία και ώρα για τον πρώτο εμβολιασμό και τρεις εβδομάδες αργότερα για τον δεύτερο εμβολιασμό. Τις τρεις τελευταίες ημέρες προ του εμβολιασμού λάβαινα μηνύματα που μου υπενθύμιζαν το ραντεβού μου. Την ημέρα του εμβολιασμού πήγα στο νοσοκομείο στην προκαθορισμένη ώρα και εμβολιάστηκα, για την ακρίβεια, 7 λεπτά ενωρίτερα από την ώρα του ραντεβού.
 
Περιέγραψα την εμπειρία μου, που είμαι βέβαιος ότι είναι η εμπειρία χιλιάδων άλλων εμβολιασθέντων, για να αναδείξω την απίστευτη απλότητα που χαρακτηρίζει όλη αυτή τη διαδικασία. Θέλω να σας παρακαλέσω να μπείτε στον κόπο να συγκρίνετε τη διαδικασία εμβολιασμού με άλλες διαδικασίες όπου εμπλέκεται το κράτος. Για παράδειγμα, τη διαδικασία που έχει καθιερώσει το υπουργείο Οικονομικών για τη μεταβίβαση ακινήτου.
 
Απλότητα και αποτελεσματικότητα στη μία περίπτωση, πολυπλοκότητα και καθυστερήσεις μηνών στη δεύτερη. Από ό,τι μπορώ να αντιληφθώ, η διαδικασία εμβολιασμού στηρίχθηκε στην υποδομή της άυλης συνταγογράφησης και στην πιστοποίηση του Taxisnet. Η διαδικασία εμβολιασμού σχεδιάστηκε από την αρχή. Δεν υπήρχε προηγούμενη στην οποία να στηριχθεί. Δεν υπήρχαν οργανωμένες ομάδες συνδικαλιστών, ούτε άλλα δημοσιοϋπαλληλικά κατεστημένα να αντιδράσουν. Η διαδικασία σχεδιάστηκε από την αρχή χωρίς δεσμεύσεις από προηγούμενη παρεμφερή διαδικασία.
 
Διαβάζω στον Τύπο ότι το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει να «απλοποιήσει» τη διαδικασία μεταβίβασης ακινήτων (την οποία προηγουμένως περιέπλεξε). Σήμερα, προκειμένου να μεταβιβαστεί ένα ακίνητο ζητούνται δεκάδες έγγραφα και πιστοποιητικά τα οποία πρέπει προηγουμένως να συγκεντρωθούν. Ολα τα απαιτούμενα έγγραφα και πιστοποιητικά βρίσκονται ήδη σε διάφορες βάσεις δεδομένων δημοσίων φορέων, που όμως δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Ο πολίτης πρέπει να επισκεφθεί την εφορία, τον δήμο, την πολεοδομία κ.ά. για φορολογική ενημερότητα, πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ, πιστοποιητικό ΔΟΥ περί μη οφειλής φόρου κληρονομιάς – δωρεάς, πιστοποιητικό για μη οφειλή προς ΟΤΑ, βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας, βεβαίωση πολιτικού μηχανικού περί πολεοδομικής νομιμότητας, πιστοποιητικό ενεργειακού επιθεωρητή, έγγραφο περαίωσης διαδικασίας ρύθμισης ακινήτου κ.ά.
 
Η «απλοποίηση» που μελετά το υπουργείο Οικονομικών θα συνίσταται στη σύνδεση των βάσεων δεδομένων, ώστε ο πολίτης να μπορεί να αντλεί όλα τα προβλεπόμενα από τη σημερινή διαδικασία δικαιολογητικά ηλεκτρονικά. Το υπουργείο Οικονομικών σκοπεύει να φορέσει ψηφιακά ρούχα πάνω από τα κουρέλια της διαδικασίας μεταβίβασης ακινήτων.
 
Θέλω να σας παρακαλέσω να κατανοήσετε τη βασική διαφορά μεταξύ της διαδικασίας για τον εμβολιασμό και της διαδικασίας για τη μεταβίβαση ακινήτων.
 
Στην πρώτη περίπτωση, για τον εμβολιασμό, μοναδικός στόχος ήταν να διευκολυνθούν οι πολίτες. Να εμβολιαστούν με απόλυτη τάξη και προτεραιότητα και να προετοιμαστούν οι υγειονομικές μονάδες να κάνουν τη δουλειά τους.
 
Στη δεύτερη περίπτωση, για τη μεταβίβαση ακινήτων, το τελευταίο πράγμα που ενδιαφέρει το υπουργείο Οικονομικών είναι η διευκόλυνση των πολιτών. Γι’ αυτό έγινε μια διαδικασία-τέρας που τώρα θα ντυθεί με ψηφιακά ρούχα. Θα παραμείνει όμως τέρας.
 
Ο σκοπός της διαδικασίας μεταβίβασης ακινήτων πρέπει να αποβλέπει στη γρήγορη και ασφαλή μεταβίβαση του ακινήτου. Τελεία. Δεν είναι ευκαιρία για το κράτος και τις παραφυάδες του να διαπιστώσουν ότι δεν έκαναν στο παρελθόν τη δουλειά τους για να εισπράξουν το κατιτίς τους.
 
Είμαι απολύτως βέβαιος ότι αν η διαδικασία μεταβίβασης ακινήτων σχεδιαστεί από την αρχή, έξω και μακριά από το υπουργείο Οικονομικών, από ανθρώπους σαν αυτούς που σχεδίασαν τη διαδικασία εμβολιασμού, η διαδικασία θα επιτρέπει μεταβιβάσεις σε 1-2 ημέρες αντί των μηνών που απαιτούνται σήμερα.
 
Στη διαδικασία μεταβίβασης ακινήτων υπεισέρχεται και μία παράμετρος ευθύνης του υπουργείου Οικονομικών: οι αντικειμενικές αξίες. Είναι μια σφήνα στη διαδικασία, αφενός ως υπόμνηση της απόλυτης ανικανότητας, της ανοησίας και κυνικής αδικοπραξίας του υπουργείου Οικονομικών και αφετέρου το εργαλείο για την είσπραξη του φόρου μεταβίβασης ακινήτων (ΦΜΑ).
 
Οι αξίες των ακινήτων μεταβάλλονται. Θα έπρεπε «κανονικά» οι αντικειμενικές αξίες να παρακολουθούν τις αξίες της αγοράς. Αλλά δεν τις παρακολουθούν, με αποκλειστική ευθύνη του υπουργείου Οικονομικών. Οι αντικειμενικές αξίες ορίζονται κατά τρόπο αλλοπρόσαλλο και μυστικοπαθή. Προσαρμόζονται ανάλογα με τις προκαταλήψεις των προϊσταμένων. Εξυπηρετούν συμφέροντα. Επάνω σε αυτό το σαθρό υπόβαθρο των αντικειμενικών αξιών έχουν στηριχθεί ποικίλες φορολογίες – μεταβίβασης ακινήτων, κληρονομιών, ΕΝΦΙΑ κ.λπ.
 
Για τη διαδικασία του φόρου μεταβίβασης ακινήτων, όπου εμφανίζονται οι αντικειμενικές αξίες προκειμένου να καθοριστεί το ύψος του φόρου μεταβίβασης ακινήτων, τι μπορεί να γίνει για να παρακαμφθεί η σφήνα των δήθεν αντικειμενικών αξιών;
1. Η πρώτη και απλούστερη λύση είναι η ολοσχερής κατάργηση του φόρου μεταβίβασης ακινήτων. Στον προϋπολογισμό 2021 προϋπολογίζονται έσοδα 275 εκατ. από τον ΦΜΑ. Εκτιμώ ότι θα απελευθερωθούν χιλιάδες εργατοώρες για χρησιμότερες δουλειές στο υπουργείο Οικονομικών από την κατάργηση αυτή.
2. Η δεύτερη λύση είναι πιο αποφασιστική. Πλήρης κατάργηση του συστήματος των αντικειμενικών αξιών και αντικατάστασή του με ένα σύστημα που θα στηρίζεται στην επιφάνεια των οικοπέδων, προσαυξημένη με την επιφάνεια που προκύπτει από την εφαρμογή στο οικόπεδο του συντελεστή δόμησης (Σ.Δ.). Ολα τα οικόπεδα έχουν καταγραφεί στο Ε9 και στο κτηματολόγιο και για κάθε οικόπεδο ισχύει ένας Σ.Δ. Σε αυτή τη βάση δεδομένων μπορεί να στηρίζεται η χρηματοδότηση των δήμων χωρίς την παρέμβαση του υπουργείου Οικονομικών και με αυτή μπορούν να απλοποιηθούν οι φορολογίες κληρονομιών, μεταβιβάσεων, ΕΝΦΙΑ κ.λπ.
 
Πριν κλείσω αυτό το αναγκαστικά σύντομο σημείωμα, θέλω να σας θυμίσω ένα πρόσφατο γεγονός που συνδέεται με τις αλλοπρόσαλλα καθορισμένες αντικειμενικές αξίες. Εγινε διαγωνισμός για την πώληση 350 στρεμμάτων των πρώην Ναυπηγείων Σκαραμαγκά και ορίστηκε ελάχιστη τιμή εκκίνησης 55 εκατ. ευρώ. Γιατί 55; Διότι δεν μπορούσε να είναι κάτω από την αντικειμενική αξία. Το αποτέλεσμα; Δεν εμφανίστηκε κανένας ενδιαφερόμενος! Βιαζόμαστε όμως. Διότι αν θέλουμε να ναυπηγηθούν φρεγάτες στην Ελλάδα, πρέπει να υπάρχει αξιόπιστο ναυπηγείο να τις ναυπηγήσει.
 
Και μια τελευταία παρατήρηση για τους κ. βουλευτές της Ν.Δ.: Αντισταθείτε στα πολύπλοκα νομοσχέδια, στις δυσνόητες διατυπώσεις. Απαιτήστε απλότητα. Οι πολίτες τη χρειάζονται.
 
* Ο κ. Στέφανος Μάνος είναι πρώην υπουργός.