Τις δύο ριζικά διαφορετικές αντιλήψεις που τέμνουν εγκάρσια το σύνολο του πολιτικού συστήματος περί του δέον γενέσθαι σε ευαίσθητες πτυχές των Ελληνοτουρκικών αναδεικνύουν οι δηλώσεις στις οποίες προχώρησαν χθες δύο πρώην πρωθυπουργοί που κυβέρνησαν διαδοχικά τη χώρα μεταξύ 1996 και 2009. Ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, που παρεμβαίνει σπάνια δημοσίως, εξέδωσε χθες μια εκτενή δήλωση, απαντώντας σε προδημοσίευση άρθρου του Κώστα Σημίτη (Τα Νέα) από τον συλλογικό τόμο «Η στρατηγική του Ελσίνκι, 20+1 χρόνια μετά» (εκδόσεις Σιδέρη). Ο κ. Σημίτης είχε ασκήσει κριτική στον κ. Καραμανλή για εγκατάλειψη της «στρατηγικής του Ελσίνκι» στα Ελληνοτουρκικά.
Ο κ. Καραμανλής επισήμανε ότι «έχουμε διαφορετικές αντιλήψεις με τον κ. Σημίτη και όσους συμμερίζονται τις απόψεις του. Για εμάς τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Δεν διαπραγματευόμαστε εθνική κυριαρχία και δεν τη θέτουμε στην κρίση κανενός», ενώ αναφερόμενος σε μια συνάντηση που επικαλέστηκε ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ανάμεσα στους δύο, παρόντος του Πέτρου Μολυβιάτη, πρόσθεσε ότι πρόκειται για μια συνάντηση «που δεν έγινε ποτέ με αυτή τη σύνθεση και με αυτό το περιεχόμενο».
Ο κ. Καραμανλής επισημαίνει ότι «η δήθεν “επιτυχημένη” στρατηγική του Ελσίνκι οδηγούσε την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας, την ελληνική κυριαρχία νησιών και βραχονησίδων, στη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης! Από τα Ιμια μέχρι το Ελσίνκι, η κυβέρνηση Σημίτη ζητούσε ουσιαστικά από ΗΠΑ και Ευρωπαίους εταίρους να ωθήσουν την Τουρκία να προσφύγει στη Χάγη εναντίον μας για τα Ιμια και τις λεγόμενες “γκρίζες ζώνες”. Ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι με το Ελσίνκι πρακτικά άνοιγε ο δρόμος “να συμπεριληφθούν αντίστοιχες προβλέψεις στα επίσημα ευρωπαϊκά κείμενα”. Δεν έχει ξανασυμβεί κράτος, και μάλιστα ευρωπαϊκό, να ζητά από όλον τον κόσμο να θέσει τρίτο κράτος σε δικαστική αμφισβήτηση την εδαφική του ακεραιότητα! Με τη συμφωνία της Μαδρίτης τον Ιούλιο 1997, έγινε και ακόμα ένα σοβαρό ολίσθημα. Αναγνώρισε ότι η Τουρκία έχει νόμιμα, ζωτικά συμφέροντα και ενδιαφέροντα στο Αιγαίο, τα οποία έχουν μεγάλη σημασία για την ασφάλεια και την εθνική της κυριαρχία και ότι η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να ασκήσει μονομερώς κανένα δικαίωμά της!».
Ο κ. Καραμανλής τονίζει ότι η Ελλάδα, αποδεχόμενη την υποχρεωτική δικαιοδοσία της Χάγης, δεν θα είχε επιλογή καθώς «αυτομάτως αποδεχόταν το άνευ προηγουμένου: ότι εδάφη της, κυριαρχία της και ό,τι άλλο θεωρούσε η Τουρκία “συναφές” θα ετίθεντο υπό δικαστική αίρεση». Ο κ. Καραμανλής επισήμανε ότι τον Δεκέμβριο του 2004, όταν κρινόταν η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, «η δική μας προτεραιότητα ήταν πράγματι η απεμπλοκή μας από το τετελεσμένο του Ελσίνκι».
Ο κ. Καραμανλής μάλιστα τονίζει ότι «πρόσθετη απόδειξη των κινδύνων που περιέκλειε το Ελσίνκι είναι ότι αυτό ενταφιάστηκε και τυπικά τον Ιανουάριο 2015, από την κυβέρνηση Σαμαρά. Με δήλωση που κατέθεσε ο τότε υπουργός Εξωτερικών Ευ. Βενιζέλος στα Ηνωμένα Εθνη, «η χώρα μας δεν αναγνωρίζει την υποχρεωτική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου της Χάγης για θέματα εδαφικής μας κυριαρχίας, συμπεριλαμβανομένων των χωρικών μας υδάτων».
Στη δήλωση Καραμανλή απάντησε εκ νέου χθες το απόγευμα ο κ. Σημίτης, επισημαίνοντας ότι αναδεικνύονται οι διαφορετικές αντιλήψεις τους. Ο κ. Σημίτης επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι «πεποίθησή μου ήταν και είναι ότι οι διαφορές με την Τουρκία πρέπει να αντιμετωπίζονται ενεργά, στη βάση της εθνικής μας κυριαρχίας και του διεθνούς δικαίου, αξιοποιώντας την ισχύ που μας δίνει η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τα πλεονεκτήματα που μας εξασφαλίζουν οι διεθνείς συμμαχίες μας. Η επ’ αόριστον παραπομπή των διαφορών με τη γείτονα σε μια μελλοντική κάθε φορά διευθέτηση οδήγησε και θα οδηγεί στη διεύρυνση των τουρκικών διεκδικήσεων. Η πιο χαρακτηριστική και επώδυνη απόδειξη της αδράνειας είναι η εξέλιξη του Κυπριακού».
Ο κ. Σημίτης επισήμανε ότι, την περίοδο της Συνόδου Κορυφής του Ελσίνκι, η κυβέρνηση αξιοποίησε τη συγκυρία της τουρκικής επιθυμίας για προσέγγιση με την Ε.Ε. Αναφορικά με το ζήτημα των χωρικών υδάτων, ο κ. Σημίτης υπογραμμίζει ότι «όλες οι κυβερνήσεις (συμπεριλαμβανομένης και αυτής του Κ. Καραμανλή) συζητούσαν στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών το θέμα του εύρους της αιγιαλίτιδας ζώνης, που είναι θέμα εθνικής κυριαρχίας και συναρτάται με το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ».