ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Εντονη προσπάθεια προσέγγισης των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και του Κόλπου έχει ξεκινήσει η Αγκυρα σε μια απόπειρα να τερματίσει την απομόνωσή της. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως η τουρκική κυβέρνηση κάνει στροφή 180 μοιρών, αλλάζει στρατηγική και ακολουθεί την εξωτερική πολιτική που άσκησε η Ελλάδα στην ευρύτερη περιοχή. Κάποιοι άλλοι εκτιμούν πως στόχος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι να προλάβει να «σπάσει» τις συμμαχίες που έχει δημιουργήσει η Αθήνα στην περιοχή, όπως με την Αίγυπτο, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες. Την Παρασκευή, ο Τούρκος πρόεδρος αποκάλυψε τους λόγους της προσέγγισης με το Κάιρο. «Μας λυπεί που βλέπουμε τον αιγυπτιακό λαό να είναι με το ζόρι δίπλα στον ελληνικό λαό. Μας λυπεί που ο αιγυπτιακός λαός συμπαραστέκεται στον ελληνικό λαό. Αυτό το είχαμε πει. Ετσι ξεκινήσαμε τις επαφές σε επίπεδο υπηρεσιών πληροφοριών και τώρα σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Tην Πέμπτη ολοκληρώθηκε η επίσκεψη της τουρκικής αποστολής στο Κάιρο με επικεφαλής τον υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Σεντάτ Ονάλ. Ηταν η πρώτη διπλωματική συνάντηση έπειτα από οκτώ χρόνια έντονων διαφορών. Πολιτικοί αναλυτές υπενθυμίζουν πως από το 2013 μέχρι και πριν από λίγους μήνες ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποκαλούσε τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, «πραξικοπηματία και δικτάτορα» και η Αγκυρα δεν έκρυβε τη στήριξή της στη δράση των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Τουρκία.
Πληροφορίες αναφέρουν πως η Αίγυπτος έχει ζητήσει τον περιορισμό της δράσης των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Τουρκία, όπως και στο ζήτημα της Λιβύης υπάρχει έντονη διαφοροποίηση με την Αγκυρα για την παρουσία μισθοφόρων και των τουρκικών δυνάμεων. Πληροφορίες του Al Arabiya αναφέρουν πως η Τουρκία υποσχέθηκε να σταματήσει την αποστολή μισθοφόρων στη Λιβύη και να βοηθήσει στις παρενοχλήσεις των συνόρων Αιγύπτου – Λιβύης από εχθρικές δυνάμεις προς το Κάιρο. Οι ίδιες πηγές τονίζουν πως η Τουρκία πρότεινε στην κυβέρνηση Σίσι συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο για μεγαλύτερη ΑΟΖ, σε σχέση με την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία, σε περίπτωση συμφωνίας με την Τουρκία.
«Η τουρκική κυβέρνηση τώρα αντιλήφθηκε τη σημασία της Αιγύπτου στον ενεργειακό αγώνα της Ανατολικής Μεσογείου. Υποχώρησε το έδαφος κάτω από τα πόδια τους και γι’ αυτό δημιουργήθηκε η επιθυμία της βελτίωσης των σχέσεων. Βέβαια εδώ μιλάμε για μονομερή βήματα της Τουρκίας. Ο λόγος αυτής της υποχώρησης είναι πως δεν μπόρεσαν να εκτιμήσουν τις μελλοντικές εξελίξεις. Λόγω της έλλειψης προβλέψεων ξεκίνησαν την πορεία τους με μεγάλα όνειρα και τώρα χάνουν έδαφος», αναφέρει στην εφημερίδα Birgün ο αναλυτής διεθνών σχέσεων Σεμίχ Ιντίζ.
Στον αντιπολιτευόμενο τουρκικό Τύπο αναφέρουν πως η εκλογή Μπάιντεν έχει φέρει αντιμέτωπη την Τουρκία με τις νέες πραγματικότητες και την οδηγεί στον δρόμο συμφωνιών με τις ΗΠΑ, την Ε.Ε. και τον αραβικό κόσμο. Αυτός θεωρείται και ο λόγος που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τηλεφώνησε στον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας, Σαλμάν Μπιν Αμπντουλαζίζ αλ Σαούντ. Οι σχέσεις των δύο χωρών τα τελευταία χρόνια βρίσκονται στο ναδίρ και την προηγούμενη εβδομάδα το Ριάντ αποφάσισε το κλείσιμο όλων των τουρκικών σχολείων. Ομως, παρά την απόφαση αυτή, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, θα ταξιδέψει στη Σαουδική Αραβία στις 11 Μαΐου για διπλωματικές επαφές.
«Κρατάει αποστάσεις»
Στην Αγκυρα υπάρχουν πληροφορίες πως γίνονται προσπάθειες προσέγγισης και με το Ισραήλ αλλά και με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το 2020, σχεδόν καθημερινά υπήρχαν δημοσιεύματα που κατηγορούσαν τα Εμιράτα «ως εχθρική χώρα προς την Τουρκία», μιλούσαν για διαφθορά και τα κατηγορούσαν για τη συνεργασία τους με το Ισραήλ και την Ελλάδα κ.λπ. Τους τελευταίους δύο μήνες δεν υπάρχει κανένα αρνητικό δημοσίευμα για το Αμπου Ντάμπι. «Ουσιαστικά, η Τουρκία προσπαθεί να γεμίσει το πηγάδι που έσκαψε η ίδια! Είναι μια προσπάθεια να τερματίσει την απομόνωσή της. Είχαν εστιάσει την προσοχή τους στους Αδελφούς Μουσουλμάνους και αυτό ήταν λάθος. Τα τελευταία οκτώ χρόνια δεν πέτυχαν κάτι. Η τουρκική κυβέρνηση κάνει κάποιες προσπάθειες, όμως η Αίγυπτος έχει αιτήματα και κρατάει αποστάσεις», αναφέρει στην εφημερίδα Βirgun ο Σολί Οζέλ, έμπειρος δημοσιογράφος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κadir Has.
Πάντως, η Τουρκία αρχίζει να δέχεται πιέσεις και στο ζήτημα της Λιβύης, κυρίως για το θέμα της στρατιωτικής παρουσίας. Κατά τη διάρκεια της τουρκικής αποστολής στην Τρίπολη, η υπουργός Εξωτερικών της Λιβύης, Νετζλά Μανγκούς, σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες ζήτησε την αποχώρηση όλων των μισθοφόρων και όλων των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Διάσκεψης του Βερολίνου. Αυτό προκάλεσε την έντονη αντίδραση του κ. Τσαβούσογλου, ο οποίος υποστήριξε πως οι δυνάμεις της Τουρκίας βρίσκονται στη Λιβύη βάσει συμφωνίας των δύο χωρών, εκπαιδεύοντας και συμβουλεύοντας τις δυνάμεις της Τρίπολης. Λίγες ημέρες μετά, τις θέσεις της κ. Μανγκούς επανέλαβε ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Χάικο Μάας, ζητώντας την αποχώρηση όλων των στρατιωτικών δυνάμεων. Ο κ. Τσαβούσογλου αντέδρασε με τον ίδιο τρόπο και ζήτησε να μην εμπλακούν τρίτες χώρες στο ζήτημα αυτό!
Μέσα σε αυτό το κλίμα η Αγκυρα εξακολουθεί να κατηγορεί και να στοχοποιεί την Αθήνα. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην τηλεδιάσκεψη που είχε με την Αγκελα Μέρκελ, ανέφερε πως «δεν πρέπει να χαθεί η δυναμική που ξεκίνησε στις σχέσεις Τουρκίας – E.E. H Eλλάδα συνεχίζει τις προκλητικές της ενέργειες. Στο Αιγαίο συνεχίζονται οι παράνομες επαναπροωθήσεις που είναι εναντίον του διεθνούς δικαίου και των συνειδήσεων. Ομως η Τουρκία τηρεί νηφάλια στάση για να διατηρηθεί η θετική ατζέντα». Ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, σε ομιλία του, λίγη ώρα πριν από την αναχώρησή του από τη Λιβύη, ισχυρίστηκε πως «από την πλευρά της Ελλάδας υπάρχουν προκλήσεις, αύξηση της κρίσης και της έντασης και ασέβεια στη διεθνή νομιμότητα. Υπάρχει και απειλητική ρητορική. Οσες προβοκατόρικες ενέργειες και αν κάνετε, όσες λανθασμένες ΝAVTEX και αν εκδώσετε, όσες συνεργασίες και εξοπλιστικά προγράμματα και αν κάνετε, αυτά που λέτε δεν έχουν καμία λογική».
Αναλυτές εκτιμούν ότι αυτό που ενοχλεί περισσότερο την Τουρκία είναι πως η Ελλάδα έχει καταφέρει να έχει πολλούς συμμάχους όπως οι ΗΠΑ, η Ε.Ε. και οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και του αραβικού κόσμου. Αυτός ίσως είναι και ο λόγος που ο κ. Ακάρ έδειξε και την ενόχλησή του για την εμπλοκή των Βρυξελλών, αλλά και των ΗΠΑ, στις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και ζήτησε να μείνουν μακριά από τις ελληνοτουρκικές διαφορές. «Θέλουμε από τρίτα μέρη να είναι αντικειμενικά σε θέματα που σχετίζονται με τους γείτονές μας. Αναμένω να είναι λογικοί. Τους λέω να μη μετατρέψουν τα προβλήματα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας σε προβλήματα με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, με κανέναν τρόπο», δήλωσε.