Την αποστολή σεισμογραφικού σκάφους αλλά και πλωτού γεωτρύπανου στην περιοχή της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ) της Κύπρου σχεδιάζει η Τουρκία, και αυτό αναμένεται να συμβεί τους επόμενους μήνες εντός του 2021, σχεδόν την ίδια περίοδο με την επανέναρξη του ερευνητικού προγράμματος της Λευκωσίας. Τους τελευταίους μήνες η Τουρκία έχει αποσύρει όλα τα πλοία της από την Ανατολική Μεσόγειο, σε μια προσπάθεια αποκλιμάκωσης και επαναπροσέγγισης με την Ε.Ε.
Ομως, στην Αγκυρα ήδη ξεκίνησαν οι σχεδιασμοί για την αποστολή των πλοίων, καθώς υπήρξε κινητοποίηση αμέσως μετά την ανακοίνωση της Λευκωσίας πως τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο αναμένεται να ξεκινήσει ξανά το γεωτρητικό πρόγραμμα, το οποίο είχε «παγώσει» λόγω πανδημίας. Η αμερικανική ExxonMobil θα είναι η πρώτη εταιρεία που θα προχωρήσει με γεώτρηση στο τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ.
Με την ανακοίνωση της απόφασης της Κυπριακής Δημοκρατίας από την υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πειλίδου, υπήρξε κινητοποίηση στην Τουρκία και ξεκίνησαν οι συζητήσεις για να δοθεί «απάντηση». Δεν ήταν καθόλου τυχαίο ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε ομιλία του στο εργοστάσιο όπου θα κατασκευαστεί το εγχώριας κατασκευής άρμα μάχης Altay, ανακοίνωσε πως η Τουρκία θα κάνει σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις και στόχευσε συγκεκριμένα την Κύπρο.
«Είμαστε και στη Λιβύη, και στο Αζερμπαϊτζάν, και στη Συρία, και στην Ανατολική Μεσόγειο, και θα συνεχίσουμε να είμαστε εκεί. Με τη θέληση του Θεού, στις 20 Ιουλίου θα είμαι στη βόρεια Κύπρο. Θα είμαστε εκεί με μια μεγάλη ομάδα. Θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα μέσα για να πάρουμε ό,τι είναι δικαιωματικά δικό μας. Και θα διεξάγουμε τις εργασίες εξερεύνησης για πετρέλαιο στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο και, ειδικότερα, σε όλες τις θάλασσες της περιοχής αυτής. Και λάβαμε μερικές ενδείξεις για φυσικό αέριο. Τώρα ελπίζουμε ότι ο στόχος είναι να βγάλουμε το αέριο από εκεί», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος.
Παρόμοια προαναγγελία ερευνών είχε κάνει και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου μετά τη συνάντησή του με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ. «Αυτό που πρέπει να συμβεί είναι η δίκαιη κατανομή εσόδων. Η Ε.Ε. και ο ΟΗΕ πρέπει να κάνουν τα απαραίτητα βήματα για τη δίκαιη κατανομή. Σε αντίθετη περίπτωση, εμείς θα κάνουμε τα δικά μας βήματα, όπως το έχουμε κάνει. Κανένας να μην έχει αμφιβολία γι’ αυτό. Τότε, στις περιοχές που μας έχει παραχωρήσει άδειες η “ΤΔΒΚ”, θα συνεχίσουμε τη δραστηριότητά μας, όπως κάναμε μέχρι σήμερα, και δεν θα αφήσουμε να καταπατηθούν τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων και της “ΤΔΒΚ”», είχε πει.
Η ενόχληση της τουρκικής κυβέρνησης αυξάνεται περισσότερο και λόγω της ξεκάθαρης στήριξης που δείχνει η Ε.Ε. προς την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία εξέφρασε και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στη Λευκωσία και τη συνάντηση με τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Αναστασιάδη. «Θα ήθελα να επαναλάβω ότι δεν θα αποδεχθούμε ποτέ λύση δύο κρατών στην Κύπρο, είμαστε σταθεροί σε αυτό και άκρως ενωμένοι», δήλωσε, ενώ απαντώντας σε σχετική ερώτηση για το τι μπορεί να αναμένει η Κύπρος από την Ε.Ε. ανέφερε: «Στεκόμαστε στο πλευρό σας. Το ξεκαθάρισα αυτό στην τηλεφωνική συνομιλία που είχα με τον πρόεδρο Ερντογάν. Οπότε να είστε βέβαιοι ότι έχετε την υποστήριξη ολόκληρης της Ε.Ε.».
Αναλυτές εκτιμούν πως αυτό το πολιτικό κλίμα οδηγεί τον κ. Ερντογάν να κάνει φιέστα στις 20 Ιουλίου, με στόχο να ικανοποιήσει το εθνικιστικό κίνημα εντός του κόμματός του αλλά και τον κυβερνητικό εταίρο του, Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Τους τελευταίους μήνες η τουρκική κυβέρνηση έκανε πολλές αλλαγές στις βασικές γραμμές της εξωτερικής πολιτικής που είχε εφαρμόσει τα τελευταία χρόνια. Η αποχώρηση του «Ορούτς Ρέις» από την ευρύτερη περιοχή του Καστελλόριζου, η αλλαγή πολιτικής της Αγκυρας απέναντι σε Ελλάδα και Αίγυπτο, η επαναπροσέγγιση με τις Βρυξέλλες, το de facto «πάγωμα» της ενεργοποίησης των S-400 και οι συνομιλίες με τις ΗΠΑ είναι μερικά από τα αποτελέσματα αυτής της αλλαγής. Στην Αγκυρα θεωρούν πιο «εύκολο» το «κυπριακό μέτωπο» σε σχέση με όλα τα άλλα, καθώς και τα προηγούμενα χρόνια είχαν πραγματοποιήσει έρευνες και γεωτρήσεις χωρίς να υποστούν σοβαρές κυρώσεις.
Ενα άλλο σημείο στο οποίο η Τουρκία ετοιμάζεται να δραστηριοποιηθεί στην Ανατολική Μεσόγειο είναι η συνεργασία για έρευνες με τη Λιβύη. Εχουν γίνει πολλές συζητήσεις με την κυβέρνηση της Τρίπολης, και σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών αλλά και σε επίπεδο υπουργών Ενέργειας. Στο παρελθόν, πολλές φορές Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν ισχυριστεί πως η Ελλάδα «έχει καταπατήσει τα δικαιώματα της Λιβύης» σε θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης. Η συνεργασία με την κυβέρνηση της Τρίπολης ενδέχεται να περιλαμβάνει και αυτές τις περιοχές. Με αποτέλεσμα οι διαφορές να εμφανίζονται ανάμεσα σε Ελλάδα και Λιβύη, ενώ οι έρευνες θα γίνονται με τα τουρκικά πλοία χωρίς να παραβιάζεται, κατά την Τουρκία, η αποκλιμάκωση μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας, καθώς οι άδειες ερευνών θα έχουν παραχωρηθεί από την Τρίπολη.
Εσωτερικό μέτωπο
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, εκτός από την Ανατολική Μεσόγειο και τα ζητήματα γεωστρατηγικής, προσπαθεί να προετοιμάσει τον κομματικό μηχανισμό του AKP για τις εκλογές του 2023, καθώς τόνισε πως «δεν μπορούμε να παραδώσουμε τη χώρα σε αυτούς» (στην αντιπολίτευση). Η εφημερίδα Cumhuriyet μιλάει για «κλίμα πρόωρων εκλογών» στην Τουρκία, καθώς ο κ. Ερντογάν πραγματοποιεί περιοδείες σε πόλεις της χώρας. Οι δημοσκοπήσεις και η σημερινή οικονομική συγκυρία δεν ευνοούν την κυβερνητική συμμαχία AKP – MHP, καθώς ο κ. Ερντογάν χρειάζεται το 50,1%, ενώ οι περισσότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν να βρίσκεται σε επίπεδα 40%-42%. Ομως, πολιτικοί αναλυτές αναφέρουν πως «το μοντέλο του Ισραήλ είναι ο εφιάλτης του Ερντογάν», καθώς κόμματα της τουρκικής αντιπολίτευσης, με διαφορετικές ιδεολογικές βάσεις και θέσεις, συμμαχούν με κοινό στόχο την ανατροπή του Τούρκου προέδρου στις επικείμενες εκλογές. Οπως αναφέρει ο πολιτικός αναλυτής Μεχμέτ Τεζκάν, το κεμαλικό CHP του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, το δεξιό εθνικιστικό Ιyi Parti της Μεράλ Ακσενέρ και το ισλαμικό Saadet του Τεμέλ Καραμολάογλου έχουν ήδη δημιουργήσει τη «Λαϊκή Συμμαχία». Τα κεντρώα κόμματα Gelecek και DEVA των Αχμέτ Νταβούτογλου και Αλί Μπαμπατζάν ήδη βρίσκονται σε συνεννοήσεις για να ενταχθούν και επισήμως στη συμμαχία αυτή. Ενώ το φιλοκουρδικό HDP και το Εργατικό Κόμμα εκφράζουν εμμέσως τη στήριξή τους.
«Οπως στο Ισραήλ οκτώ κόμματα με εντελώς διαφορετικές ιδεολογίες ενώθηκαν και τερμάτισαν τη διακυβέρνηση της χώρας από τον Νετανιάχου, έτσι υπάρχει και ο εφιάλτης στην Τουρκία να συμμαχήσουν πολλά κόμματα και να υπάρχει ένα αντικυβερνητικό μπλοκ. Αυτός είναι ο εφιάλτης του Ερντογάν», αναφέρει ο κ. Τεζκάν σε άρθρο του στην ενημερωτική ιστοσελίδα Τ24. Αλλοι αναλυτές υπενθυμίζουν πως με παρόμοια συμμαχία των κομμάτων ο Εκρέμ Ιμάμογλου εξελέγη δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, τερματίζοντας τον έλεγχο της πόλης από τον κ. Ερντογάν από το 1994.