ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Νευρικότητα επικρατεί στην Αγκυρα για την ελληνογαλλική συμφωνία που προβλέπει ενιαία αμυντική συνδρομή, την οποία χαρακτηρίζει «αντιτουρκική», όπως και για τα εξοπλιστικά προγράμματα της Ελλάδας. Στη γειτονική χώρα παρατηρούν πως δεν μπορούν να προμηθευτούν οπλικά συστήματα από τις περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ, λόγω των επίσημων ή άτυπων εμπάργκο. Αναλυτές εκτιμούν πως αυτός είναι ο λόγος που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απειλεί πως θα αγοράσει από τη Ρωσία σχεδόν όλα τα οπλικά συστήματα τα οποία έχει ανάγκη η χώρα του.
Διαβάστε επίσης
⇒Η Άγκυρα «βλέπει» επιθετική στάση της Ελλάδας και απειλεί με «αντίστοιχες απαντήσεις»
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εντύπωση προκάλεσε η ανακοίνωση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας, το οποίο συνεδρίασε υπό την προεδρία του Ερντογάν την περασμένη Πέμπτη. Οι λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν για την Ελλάδα και την Κύπρο, που μιλούν για «εχθρική στάση», θύμισαν την εποχή της έντασης του 2020. «H αγνόηση των καλοπροαίρετων, εποικοδομητικών προτάσεων και προσεγγίσεων της Τουρκίας για λύσεις σε θέματα Αιγαίου, Ανατολικής Μεσογείου, Κύπρου και της παράτυπης μετανάστευσης είναι αντίθετη τόσο με το διεθνές δίκαιο και τη δικαιοσύνη όσο και με τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Υπογραμμίστηκε ότι η υποστήριξη των μονομερών δράσεων και της εχθρικής στάσης της Ελλάδας και της Ε/Κ Διοίκησης Νοτίου Κύπρου θα εμβαθύνει περαιτέρω τις διαφωνίες στην περιοχή», αναφέρει η ανακοίνωση.
Την Παρασκευή ήρθε η έντονη αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας για τη συμφωνία Ελλάδας – Γαλλίας, με αφορμή τη δήλωση του υπουργού Αμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου πως η αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία περιλαμβάνει περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας.
Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας, Τανζού Μπιλγκίτς, τόνισε πως «οι ισχυρισμοί της Ελλάδας για μαξιμαλιστική θαλάσσια δικαιοδοσία και εναέριο χώρο αντίκεινται στο διεθνές δίκαιο. Είναι κενό όνειρο να πιστεύει η Ελλάδα ότι μπορεί να μας κάνει να αποδεχθούμε αυτούς τους ισχυρισμούς, οι οποίοι αμφισβητούνται και από τη διεθνή κοινότητα, δημιουργώντας διμερείς αντιτουρκικές στρατιωτικές συμμαχίες, κατά τρόπο που βλάπτει τη ΝΑΤΟϊκή Συμμαχία. Τέτοιες μάταιες προσπάθειες θα ενισχύσουν περαιτέρω τη δέσμευσή μας να προστατεύσουμε τόσο τα δικά μας δικαιώματα όσο και τα δικαιώματα της ΤΔΒΚ στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο».
Ο κ. Μπιλγκίτς εμμέσως αναφέρθηκε και στο πρόσφατο εξοπλιστικό πρόγραμμα της προμήθειας φρεγατών και σημείωσε πως «η πολιτική της Ελλάδας για εξοπλισμό και απομόνωση και αποξένωση της Τουρκίας αντί για συνεργασία είναι μια προβληματική πολιτική που απειλεί την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα, βλάπτοντας επί της ουσίας εαυτόν και την Ε.Ε., της οποίας είναι μέλος».
Η ελληνογαλλική συμφωνία ήρθε την περίοδο που η Τουρκία διαπιστώνει πως τα περισσότερα εξοπλιστικά της προγράμματα «παγώνουν» λόγω κυρώσεων που επιβάλλουν οι περισσότερες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Το σημαντικότερο από αυτά είναι η προμήθεια και συμπαραγωγή 100 μαχητικών F-35. Οι ΗΠΑ επέβαλαν τις κυρώσεις CAATSA λόγω της προμήθειας ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400, τα οποία θεωρούν απειλή για το ΝΑΤΟ. Αυτό έχει «εκτροχιάσει» όλο τον προγραμματισμό της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, που είχε επιλέξει αυτό το αεροσκάφος για να αντικαταστήσει τα παλαιότερα F-16. «Εχουμε πληρώσει 1,4 δισ. δολάρια. Εμείς δεν είμαστε μια χώρα που έχουμε πολλά χρήματα και τα σπαταλάμε. Δεν τα κερδίζουμε εύκολα αυτά τα χρήματα. Ή θα μας δώσουν τα αεροσκάφη μας ή θα επιστρέψουν τα χρήματά μας», δήλωσε ο Ερντογάν δείχνοντας την ενόχληση της Αγκυρας, και αναλυτές εκτιμούν πως η Τουρκία βλέπει πως τα F-35 δεν θα παραδοθούν.
Αυτό που αποκάλυψε πάντως ο κ. Ερντογάν είναι πως υπάρχει και το πρόγραμμα ναυπήγησης των έξι υπερσύγχρονων υποβρυχίων γερμανικής τεχνολογίας κλάσης Reis, τα οποία ναυπηγούνται στην Τουρκία. Αυτό το πρόγραμμα ναυπήγησης θεωρείται από τα σημαντικότερα του τουρκικού ναυτικού, καθώς η Ελλάδα ήδη διαθέτει τέσσερα από τα συγκεκριμένα υπoβρύχια Τype 214.
Η Γερμανία
Ο σχεδιασμός προέβλεπε πως από το 2022 έως και το 2027 θα παραδοθούν όλα τα υποβρύχια στο τουρκικό ναυτικό. Ομως ο πρόεδρος της Τουρκίας ανέφερε πως «η Γερμανία στο ζήτημα των υποβρυχίων Reis έχει χαλαρώσει την υπόθεση. Σε περίπτωση που η Γερμανία δεν τηρήσει τις υποσχέσεις της, τότε κι εμείς θα βρούμε τις εναλλακτικές λύσεις. Οι εναλλακτικές δεν τελειώνουν».
Προβλήματα προέκυψαν και στο «εθνικό μαχητικό» που θέλει να κατασκευάσει η Τουρκία, καθώς η Mεγάλη Βρετανία δεν συμφώνησε να συνεργαστεί για να παραδώσει τους κινητήρες Rolls-Royce.
Ο Καναδάς δεν παραδίδει τις κάμερες για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Τουρκίας και ουσιαστικά το πρόγραμμα που προχωράει η Αγκυρα μέσω χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ είναι το ελικοπτεροφόρο το οποίο βασίζεται σε ισπανική πλατφόρμα, δίχως κανένα πρόβλημα.
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως ο Ερντογάν στοχεύει να «σπάσει» το εμπάργκο της Δύσης και απείλησε πως θα προμηθευτεί τα περισσότερα οπλικά συστήματα της χώρας του από τη Ρωσία. «Στο θέμα των S-400 η διαδικασία προχωράει κανονικά, δεν υπάρχει κανένα ζήτημα υποχώρησης», δήλωσε ο Ερντογάν σχετικά με τη συζήτηση που είχε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στο Σότσι την περασμένη Τετάρτη. «Συζητήσαμε τα βήματα που μπορούμε να κάνουμε μαζί, όπως παραγωγή κινητήρων μαχητικών, και για προμήθεια μαχητικών. Μπορούμε να προχωρήσουμε μαζί και στις ναυπηγήσεις πλοίων. Θα γίνουν βήματα με τη Ρωσία, κοινά βήματα, μέχρι και σε ναυπηγήσεις υποβρυχίων», δήλωσε.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας αναφέρθηκε και στο πυρηνικό πρόγραμμα με τον πυρηνικό σταθμό στο Ακούγιου τον οποίο κατασκευάζει η Ρωσία. Ζήτησε μάλιστα από τη Μόσχα να κατασκευάσει άλλους δύο πυρηνικούς σταθμούς στην Τουρκία.
Οι ΗΠΑ
Μέσα σε αυτό το κλίμα ο κ. Ερντογάν υποστήριξε πως θα συναντηθεί με τον Τζο Μπάιντεν στη σύνοδο του G20 στη Ρώμη που θα διεξαχθεί στις 30-31 Oκτωβρίου και αναφέρθηκε και σε δεύτερη συνάντηση των δύο ηγετών τον Νοέμβριο στη Γλασκώβη. Από την Ουάσιγκτον μέχρι στιγμής δεν έχουν επιβεβαιωθεί αυτά τα ραντεβού. Οι ΗΠΑ έχουν ξεκαθαρίσει πως η επιπλέον προμήθεια S-400 θα φέρει νέες κυρώσεις. Δεν είναι γνωστή ποια θα είναι η αντίδρασή τους στα σχέδια Ερντογάν για προμήθεια ρωσικών μαχητικών, πλοίων και υποβρυχίων. Κάποιοι αναλυτές στην Τουρκία εκτιμούν πως το «ρωσικό χαρτί» παρουσιάστηκε για διαπραγματευτικούς λόγους έναντι των ΗΠΑ. Ομως υπάρχουν και αυτοί που τονίζουν πως η συνεργασία Πούτιν – Eρντογάν εξελίσσεται σε κάθε τομέα και αναφέρουν πως στην Αγκυρα υπάρχουν πολλοί αξιωματούχοι που υποστηρίζουν πως η Τουρκία πρέπει να αυτονομηθεί από την εξάρτησή της από τα εξοπλιστικά προγράμματα του ΝΑΤΟ, καθώς δεν παραλαμβάνει κανένα οπλικό σύστημα. Ολοι όμως συμφωνούν πως οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές για τις αποφάσεις που θα πρέπει να πάρουν οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Τουρκίας.