Λένε πως σημασία δεν έχει τι είπες, τι ήθελες να πεις, αλλά τι έδειξε η τηλεόραση. Δεν ξέρω αν αυτό ήρθε στο μυαλό του προέδρου όταν την περασμένη βδομάδα υποστήριζε με πάθος σε μια άδεια αίθουσα τη βούλησή του για λύση. Την ώρα που κατήγγειλε την τουρκική πλευρά για το αδιέξοδο στο Κυπριακό μπροστά στον βαριεστημένο κυβερνητικό του εκπρόσωπο, που έπαιζε με το κινητό του. Ηταν όμως μια εικόνα που αποτύπωνε την πραγματικότητα: αυτή της κατάρρευσης των μύθων και των προσδοκιών όλων αυτών των ζηλωτών του μακροχρόνιου. Η κατάρρευση των μύθων, των ψευδαισθήσεων και των λανθασμένων πολιτικών εκτιμήσεων παίρνει χρόνια, όμως έστω και αργά ο λογαριασμός έρχεται. Πώς το έλεγε τότε ο Μακάριος; «Εχουμε ήδη μίαν καθαρά Ελληνική Κυβέρνηση στην Νήσο. Οι Τούρκοι δεν μετέχουν της Κυβερνήσεως. Διά τούτο φρονώ ότι δεν πρέπει να σπεύσωμεν».
Λανθασμένες εκτιμήσεις που κάποιος μετά τις πληρώνει. Ομως αυτό δεν περιορίστηκε στον Μακάριο, που είπε και έκανε πολλά. Σαράντα πέντε χρόνια μετά την υπογραφή των συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου, ο Τάσσος Παπαδόπουλος είχε κάνει δημοσίως μια τολμηρή αυτοκριτική για την αρνητική στάση που τήρησε τότε. «Ο κυπριακός λαός», έλεγε, «βρέθηκε με ένα Σύνταγμα που δεν το ήθελε, που δεν το ζήτησε και δεν του δόθηκε ο χρόνος να κατανοήσει τα ωφελήματα και τα πλεονεκτήματα αυτού του νέου Συντάγματος, το οποίο δεν ήταν μεν η ένωση με την Ελλάδα, αλλά ήταν κάτι καλύτερο: Ηταν μια ανεξαρτησία του λαού ολόκληρου…» «Ο άνθρωπος», όπως εξηγούσε ο πρώην πρόεδρος σε μια ομιλία παραδοχών, «είναι ένα μείγμα λογικής και συναισθημάτων και θέλει παιδεία και παίδευση για να μπορέσει να βρει τη χρυσή τομή μεταξύ του συναισθήματος και της λογικής».
Το μείγμα λογικής και συναισθημάτων θέλει παιδεία, θέλει παίδευση για να ισορροπήσει, απαιτεί όμως και τους σωστούς ηγέτες να βρίσκονται στο πηδάλιο του τόπου την κατάλληλη στιγμή. Ηγέτες με γερά νεύρα, καθαρό μυαλό. Κυρίως όμως ηγέτες που δεν θα παρασυρθούν από το πάθος τους να είναι αρεστοί αντί ωφέλιμοι. Δυστυχώς, όμως, η σύγχρονη ιστορία βρίθει παραδειγμάτων που ο λαός αποθεώνει όσους πάνε με το ρεύμα. Μεθάει με μεγάλα λόγια, αναδεικνύοντας σε λεβέντες όσους ξεσηκώνουν τους πολίτες. Οσους ενισχύουν με συνθήματα την οργή τους για τους άλλους.
Μέσα από περιπέτειες και ανακατατάξεις βρισκόμαστε ενώπιον δύσκολων διαπιστώσεων.
Αυτή είναι η θλιβερή διαδρομή και του δικού μας κράτους. Ενός κράτους που κανείς δεν αγάπησε πραγματικά. Κυρίως όμως ενός κράτους που του έλαχε να κυβερνηθεί από συμφέροντα. Συμφέροντα που ποτέ δεν είχαν το όραμα να μετατρέψουν τη φτωχή αποικία, όπως την είχε αποκαλέσει ο Νίκος Αναστασιάδης την περασμένη Παρασκευή, σε ένα σύγχρονο και κανονικό κράτος.
Συνολικά 61 χρόνια μετά την ανεξαρτησία, ήρθε ο λογαριασμός. Μέσα από περιπέτειες και ανακατατάξεις βρισκόμαστε ενώπιον δύσκολων διαπιστώσεων και ενώπιον της κατάρρευσης μύθων. Από την παιδεία που αποτελούσε ανέκαθεν υποσημείωση για τον τόπο και σήμερα αποδεικνύεται πως παραπαίει, τη Δικαιοσύνη που νοσεί, τα σκάνδαλα που μένουν ατιμώρητα και τις κρατικές υπηρεσίες που βλέπουμε καθημερινά να υπολειτουργούν. Ολοι αυτοί οι τομείς του τόπου, που θα μπορούσαν να μετατρέψουν την Κυπριακή Δημοκρατία σε ένα κανονικό κράτος, παραμελήθηκαν για δεκαετίες, με το πρόσχημα ότι η προτεραιότητα όλων ήταν ο αγώνας για επίλυση του Κυπριακού.
Προτεραιότητα ασχέτως αν, όπως εκτιμούσαν, δεν έπρεπε να σπεύσουμε. Ασχέτως αν υποστήριζαν πως αν οι Τούρκοι πρόκειται να μας επιστρέψουν μόνον το 10% των όσων κατέλαβαν, τότε καλύτερο είναι να έχουν το 40% χωρίς εμείς να υπογράψουμε.
Δεν ξέρω αν όλα αυτά ήρθαν στο μυαλό του Νίκου Αναστασιάδη μπροστά σε εκείνη την άδεια αίθουσα. Θα ρωτήσει κάποιος: Καλά, δεν φέρει η Τουρκία την ευθύνη για όλο αυτό το αδιέξοδο; Φυσικά και τη φέρει. Ομως εμείς πλέον τι κάνουμε για να διατηρήσουμε την ελπίδα επανένωσης ζωντανή; Και κυρίως τι κάνουμε για να κερδίσουμε ξανά την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης που έχει ήδη κουραστεί; Αν η απάντηση είναι το 2023, τότε να είμαστε έτοιμοι για ένα πολύ διαφοροποιημένο τοπίο στις διαπραγματεύσεις. Και δυστυχώς έναν πολύ ακριβό λογαριασμό που θα κληθούμε να πληρώσουμε.