Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αποκλείουν στο μέλλον να δημιουργήσουν βάσεις στα ελληνικά νησιά, λέει ο Αμερικανός πρέσβης Τζέφρεϊ Πάιατ στη συνέντευξή του στην «Κ». Ο κ. Πάιατ δηλώνει επίσης έκπληκτος από την αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ στην αμυντική συμφωνία Ελλάδας – ΗΠΑ, εξηγώντας πως οι συζητήσεις για την ανανέωσή της ξεκίνησαν την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.
– Την προηγούμενη εβδομάδα η Ελλάδα και οι ΗΠΑ υπέγραψαν τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας. Πώς θεωρείτε ότι αυτή η συμφωνία ενισχύει τις αμυντικές δυνατότητες της Ελλάδας;
– Είναι ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα και για τις δύο κυβερνήσεις. Χτίζει επάνω σε όσα συμφωνήσαμε το 2019, αλλά αντανακλά επίσης, το σημαντικότερο, μια επιβεβαίωση και από τις δύο πλευρές στη συνεχιζόμενη ανοδική πορεία της αμυντικής μας σχέσης. Προσθέτει επιπλέον διευκολύνσεις και στην ουσία ευθυγραμμίζει την ελληνοαμερικανική συμφωνία με τις συμφωνίες μας με τους στενότερους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ. Ρωτήσατε, πώς η συμφωνία ενισχύει την ασφάλεια της Ελλάδας: επιβεβαιώνοντας και εμβαθύνοντας τη δέσμευση που έχουμε μεταξύ μας, βάσει του άρθρου 5 και την πρόθεσή μας ως συμμάχων του ΝΑΤΟ να υπερασπιστούμε ο ένας τον άλλον. Επίσης, νομίζω, παρέχει μια πολύ σημαντική διαβεβαίωση στους Ελληνες. Αλλά και στους συμμάχους του ΝΑΤΟ σε όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν προσηλωμένες στη συμμαχία μας.
– Ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δένδιας αναφέρθηκε στη συνέντευξή του στην «Κ» στο θέμα της βάσης της Σκύρου.
– Το έκανε πράγματι.
– Θέλετε να το διευκρινίσετε κι εσείς από την πλευρά σας;
– Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να προσθέσω πολλά σε αυτά που είπε ο υπουργός Εξωτερικών. Μιλήσαμε πολύ για αυτό. Ηταν μια διαπραγμάτευση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέστησαν σαφές, συμπεριλαμβανομένης της πολύ σημαντικής επιστολής που έστειλε ο υπουργός Εξωτερικών κ. Μπλίνκεν στον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη, ότι παραμένουμε προσηλωμένοι στη συνέχιση της ανάπτυξης και διεύρυνσης της παρουσίας μας στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών νησιών. Σε αυτή τη χρονική στιγμή δεν εστιάζουμε στη Σκύρο, δεν έχουμε κάποια λειτουργική απαίτηση εκεί. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα το απέκλεια για το μέλλον.
– Η επ’ αόριστον διάρκεια της συμφωνίας που θα ακολουθήσει μετά την πενταετία, είναι ένα σημείο στο οποίο η αντιπολίτευση έχει ήδη σηκώσει τους τόνους της κριτικής. Θα ήθελα την αντίδρασή σας σε αυτό.
Σε αυτή τη χρονική στιγμή δεν εστιάζουμε στη Σκύρο, δεν έχουμε κάποια λειτουργική απαίτηση εκεί. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα το απέκλεια για το μέλλον.
– Μένω έκπληκτος γιατί έχω πει στο παρελθόν πως αυτή η αναγέννηση των αμυντικών σχέσεων Ελλάδας – ΗΠΑ ξεκίνησε πραγματικά κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Οι τέσσερις τοποθεσίες που συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε ως μέρος της αμυντικής συμφωνίας είναι μέρη που εντοπίστηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ξέρετε, η Ελλάδα είναι δημοκρατία, όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι δημοκρατία. Και ο ρόλος της αντιπολίτευσης είναι να αντιτίθεται. Αλλά γνωρίζω επίσης από τις συνομιλίες μου με τον πρόεδρο του κόμματος κ. Τσίπρα, με τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Κατρούγκαλο, και άλλων στο κόμμα, ότι κατανοούν τη σημασία της στρατηγικής σχέσης Ελλάδας – ΗΠΑ και μοιράζονται αυτή τη δέσμευση. Και θα ήθελα να τονίσω στα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ότι οι όροι που χρησιμοποιούνται στη συμφωνία δεν είναι διαφορετικοί. Είναι όροι που ευθυγραμμίζουν τη συμφωνία με αυτές με άλλους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ.
– Την τελευταία φορά που συνομιλήσαμε, είπατε πως όλοι περιμένουν ένα ήσυχο καλοκαίρι, εκτός από τη Μύκονο. Τώρα το καλοκαίρι τελείωσε…
– Ναι, και είχαμε ένα ήσυχο καλοκαίρι και η Μύκονος ξέφυγε.
– Αλήθεια είναι. Ομως θα πρέπει τώρα να περιμένουμε έναν κρύο χειμώνα;
– Δεν μπορώ να προβλέψω το μέλλον. Αυτό όμως που μπορώ να σας πω είναι ότι γνωρίζω πως ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης, ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δένδιας, ο υπουργός Αμυνας κ. Παναγιωτόπουλος, όλοι κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν ώστε να συνεχιστεί αυτό το κλίμα «ηρεμίας». Είναι σημαντικό για όλους μας, ειδικά καθώς επικεντρωνόμαστε στην ανάκαμψη από την πανδημία, συνεχίζοντας την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και ειλικρινά, την παράταση της τουριστικής περιόδου.
– Κλείσατε πέντε χρόνια στο πόστο σας στην Αθήνα ως πρέσβης. Θα ήθελα να ρωτήσω, ποια είναι η αίσθηση που σας αφήνουν αυτά τα πέντε χρόνια;
– Σας ευχαριστώ για την ερώτηση. Δεν έχω τελειώσει ακόμη, έχω αρκετά ακόμη μπροστά μου και θα συνεχίσω μέχρι να εγκριθεί ο διορισμός του διαδόχου μου και να έρθει στην Αθήνα. Είχα την τύχη να είμαι μέρος της σχέσης των ΗΠΑ με την Ελλάδα σε μια πολύ θετική περίοδο, από τη φάση που η χώρα είχε γίνει αντικείμενο ελέγχου από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, σε μια χώρα στην οποία οι άνθρωποι ανησυχούσαν για την οικονομική της σταθερότητα. Είμαι πολύ περήφανος για τον τρόπο με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες στάθηκαν στην Ελλάδα σε όλη αυτή τη διαδικασία και για τον τρόπο με τον οποίο καταφέραμε να δημιουργήσουμε νέους τομείς συνεργασίας. Το τι κάναμε μαζί για την κλιματική αλλαγή, τις πυρκαγιές, την επέκταση της αμυντικής μας σχέσης, την επέκταση της ενεργειακής μας συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή, τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιήσαμε τα σχήματα συνεργασίας 3+1 για να επιβεβαιώσουμε τη δέσμευση των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο, σε μια περίοδο που οι παγκόσμιοι αντίπαλοί μας, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας και της Ρωσίας, είναι δραστήριοι εκεί. Και ενθαρρύνθηκα πολύ όταν άκουσα τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια στην Ουάσιγκτον να μιλάει για το όραμά του για το μέλλον των συνεργασιών 3+1, το οποίο θα μπορούσε να γίνει 4+1 ή 5+1, που θα φέρει την Αίγυπτο, ίσως τα ΗΑΕ, καθώς και άλλα μέρη. Αυτή είναι λοιπόν μια νέα «γεωμετρία» της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στην οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάζονται στενά.
– Ξέρετε ποιο θα είναι το επόμενο πόστο σας;
– Αυτή είναι μια ερώτηση για το μαντείο των Δελφών. Ας περιμένουμε το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών την επόμενη άνοιξη και ίσως αποκαλυφθεί σε εκείνο το σημείο.