Σε ένα εντατικό διπλωματικό σπριντ αποδύεται η Αθήνα, ενώ την ίδια στιγμή προχωρούν ταχύτατα μια σειρά από εξοπλιστικά που το αργότερο έως τις αρχές του επόμενου έτους θα έχουν «κλειδώσει» για την επόμενη τριακονταετία το μέλλον του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.) αλλά και την ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων (Ε.Δ.) με όπλα που προσφέρουν ποιοτικό πλεονέκτημα. Η Αθήνα παρακολουθεί με ανησυχία το κρεσέντο επιθετικών δηλώσεων Τούρκων αξιωματούχων αλλά και τη δυσκολία που έχει η Αγκυρα ώστε να πείσει τους Δυτικούς για τις προθέσεις της στην ευρύτερη περιοχή. Η άρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αποχωρήσουν από τη Λιβύη οι Τούρκοι στρατιώτες και οι μισθοφόροι συμφερόντων της Αγκυρας παραμένει ένα βασικό στοιχείο στις τριβές με την Ουάσιγκτον και άλλους δυτικούς παράγοντες, ενώ η αποτυχία των στόχων και στη Συρία επιτείνει την αίσθηση αδιεξόδου που επικρατεί στο προεδρικό παλάτι. Η διακηρυγμένη απουσία της Τουρκίας από τη Διάσκεψη για τη Λιβύη –που θα πραγματοποιηθεί στις 12 Νοεμβρίου στο Παρίσι–, η επικείμενη τετραμερής Ελλάδας, Γαλλίας, Αιγύπτου και Κυπριακής Δημοκρατίας στις 19 Νοεμβρίου, ακόμα και οι αμερικανικές βάσεις στον Εβρο καλλιεργούν, από την οπτική γωνία της Αγκυρας, ένα κλίμα προσπάθειας «απομόνωσης», με αιχμή του δόρατος την Ελλάδα. Παράλληλα προς αυτή τη διαδικασία, η δραστηριοποίηση ισχυρών παραγόντων –όπως οι Ιμπραήμ Καλίν, Χουλουσί Ακάρ και Νουμάν Κουρτουλμούς– αλλά και δευτερευούσης σημασίας όπως οι Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Σουλεϊμάν Σοϊλού υποδηλώνει ότι στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος υπάρχει και μια εξελισσόμενη διαμάχη δελφίνων.
Πρακτικά, αυτό αφήνει στην κυβέρνηση Ερντογάν ως μοναδική διέξοδο την επίδειξη ισχύος έναντι της πλέον αδύναμης χώρας στην άμεση περιφέρειά της, της Κύπρου. Αρμόδιες πηγές ανέφεραν ότι το επόμενο χρονικό διάστημα οι Τούρκοι (διά σεισμικών ερευνών ή πλωτού γεωτρύπανου) σχεδιάζουν να επιστρέψουν στο οικόπεδο 6 της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο εκ των πραγμάτων θεωρείται από την Τουρκία ως τμήμα της υφαλοκρηπίδας της. Φυσικά στην Αθήνα δεν επαναπαύονται, γνωρίζοντας ότι η Τουρκία έχει μετατρέψει το τουρκολιβυκό μνημόνιο σε «ιερό δισκοπότηρο» του επεκτατισμού στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι πιέσεις στην κυβέρνηση Ερντογάν αφήνουν ως μοναδική διέξοδο την επίδειξη ισχύος έναντι της Κύπρου, της πλέον αδύναμης χώρας στην περιφέρεια.
Διπλωματικό σπριντ
Στην Αθήνα, πάντως, ο διπλωματικός μαραθώνιος συνεχίζεται. Μετά το άνοιγμα και τις επιτυχείς συνεργασίες με τον αραβικό κόσμο, όπως έδειξε και το πρόσφατο ταξίδι του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Σαουδική Αραβία, η Αθήνα ξεδιπλώνει και την αφρικανική ατζέντα της. Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας βρέθηκε την Πέμπτη και την Παρασκευή στη Ρουάντα, ενώ στα τέλη Νοεμβρίου έχει προγραμματιστεί να μεταβεί στην Γκάνα. Στη συνέχεια ο κ. Δένδιας θα επισκεφθεί και τη Σενεγάλη, όπου θα παραστεί στα εγκαίνια της ελληνικής πρεσβείας στο Ντακάρ, που επί του πρακτέου ήδη λειτουργεί τους τελευταίους μήνες με πρέσβη τον Ευθύμιο Κωστόπουλο. Γεωπολιτικά η Ελλάδα, έπειτα από 12-15 χρόνια σχεδόν ολοκληρωτικής απουσίας, επιθυμεί να ανακτήσει έδαφος σε όλη την περιοχή από το Σαχέλ έως το Κέρας της Αφρικής. Στην Αθήνα, η απουσία αποικιοκρατικού παρελθόντος και η ταυτόχρονη συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς –όπως η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ– αποτελούν μια εγγύηση για ευκολότερες συζητήσεις με χώρες όπως η Ρουάντα. Σε αυτό το πλαίσιο η διπλωματία των εμβολίων αναμένεται να ενταθεί με δωρεές και πέρα από τη Ρουάντα.
Τις επαφές της Ελλάδας διευκολύνει και η συμμετοχή στους οργανισμούς Γαλλοφωνίας και Λουζοφωνίας, καθώς –ιδιαίτερα στον πρώτο– συμμετάσχουν αρκετές χώρες της Αφρικής που έχουν ως επίσημη γλώσσα τα Γαλλικά ή τα Πορτογαλικά. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα επιχειρεί να αποκτήσει παρουσία και στην Κεντρική Ασία, όπως προκύπτει και από το πρόσφατο ταξίδι του υφυπουργού Εξωτερικών για την οικονομική διπλωματία και την εξωστρέφεια, Κώστα Φραγκογιάννη, στο Μπισκέκ της Κιργιζίας, όπου πραγματοποιήθηκε ένα εκτεταμένο συνέδριο Ε.Ε. και χωρών της περιοχής (Ουζμπεκιστάν, Καζακστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν και Κιργιζίας). Στη Βασιλίσσης Σοφίας σχεδιάζεται, επίσης, ένα λελογισμένο, και πάντα συνδεδεμένο με την ευρωπαϊκή διάσταση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, άνοιγμα και στον Καύκασο.
Αύριο και μεθαύριο ο κ. Δένδιας θα ταξιδέψει έως την Ιταλία, όπου θα έχει επαφές στη Ρώμη. Αύριο θα ανταλλάξει με τον ομόλογό του Λουίτζι ντι Μάιο τα όργανα επικύρωσης των θαλάσσιων ζωνών, μια τυπική αλλά και συμβολική πράξη για τις συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ ανάμεσα σε Ιταλία και Ελλάδα. Την Τρίτη ο κ. Δένδιας θα συναντηθεί στο Βατικανό με τον καρδινάλιο Πιέτρο Παρόλιν, υπεύθυνο για τις σχέσεις της Αγίας Εδρας με το εξωτερικό αλλά και από τους στενότερους συνεργάτες του Πάπα Φραγκίσκου Α΄. Αναμένεται να συζητηθεί, βέβαια, η επικείμενη επίσκεψη του Πάπα Φραγκίσκου στην Ελλάδα αλλά και η πιθανότητα διοργάνωσης τετραμερούς με τη συμμετοχή της Σερβίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπό το φως και της κρίσης στη Βοσνία.
Εως το τέλος του έτους η απόφαση για τις κορβέτες
Τους επόμενους μήνες αναμένεται να ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός για το Π.Ν. του μέλλοντος. Η σύμβαση για τις τρεις γαλλικές φρεγάτες FDI βρίσκεται υπό προετοιμασία, ενώ εκτιμάται ότι έως το τέλος του χρόνου θα υπάρξει και απόφαση για 3+1 κορβέτες.
Η επικρατέστερη επιλογή παραμένουν οι γαλλικής σχεδίασης «Gowind», ωστόσο εσχάτως εισήλθαν στον αγώνα εκ νέου οι Ολλανδοί με τις δικές τους κορβέτες Sigma 10514.
Εκείνο που φαίνεται να προχωράει είναι η προμήθεια 2+2 φρεγατών τύπου «M» (δύο από το γαλλικό και δύο από το βελγικό Ναυτικό).
Η τιμή που προσφέρουν οι Ολλανδοί είναι εξαιρετικά ανταγωνιστική (περί τα 80 εκατ. ευρώ ανά μονάδα) και δυνατότητα παράδοσης μετά το 2025. Προσφέρονται οι δύο ολλανδικές και υπό προϋποθέσεις οι δύο βελγικές τύπου «M».
Μια τέτοια εξέλιξη θα σημάνει την παράλληλη επίλυση του γρίφου της αναβάθμισης των φρεγατών τύπου «ΜΕΚΟ», καθώς με πολύ λιγότερα χρήματα το Π.Ν. αποκτά τέσσερις μονάδες υψηλής αξιοπιστίας, για τις οποίες το κόστος εκπαίδευσης και το ρίσκο προσαρμογής είναι σχεδόν μηδαμινό (λόγω της εξοικείωσης του Π.Ν. με τις παλαιότερες ολλανδικές φρεγάτες τύπου «S»). Σε περίπτωση ευόδωσης αυτού του σχεδιασμού, ο στόλος κύριων μονάδων επιφανείας του Π.Ν. μπορεί έως το 2027 να είναι ανανεωμένος κατά συντριπτικό ποσοστό.
Την ίδια στιγμή, προωθούνται με ταχύτατους ρυθμούς προγράμματα πρόσκτησης των συστημάτων SPIKE/NLOS, Rampage και SPICE, που προσφέρουν ποιοτικό πλεονέκτημα.
Προς το παρόν, αναζητείται λύση και για την αναβάθμιση των F-16 Block 50 σε Block 52+, κυρίως διά της μείωσης του κόστους. Περιττό να ειπωθεί ότι όλα τα προγράμματα παρακολουθούνται από τον Θεόδωρο Σκυλακάκη, αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών για τη δημοσιονομική πολιτική.