Καθοριστικοί για τη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού εντός του οποίου η χώρα θα oδεύσει προς τις προσεχείς εκλογές, που όπως διαμηνύει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις του θα διεξαχθούν στο τέλος της τετραετίας, θα είναι οι μήνες του χειμώνα, καθώς κυβέρνηση και κόμματα αντιμετωπίζουν προκλήσεις που θα επηρεάσουν συνολικότερα την πορεία τους.
Για την κυβέρνηση, οι τελευταίοι «ορατοί» σκόπελοι της τρέχουσας θητείας της είναι η διαχείριση της νέας φάσης της πανδημίας και η ανάσχεση του κύματος της ακρίβειας, που αποτελεί πάντως παγκόσμιο φαινόμενο. Από την πλευρά του, ο Αλέξης Τσίπρας θα κληθεί να αναστρέψει το υφιστάμενο κλίμα, καθώς αδυνατεί να καρπωθεί την όποια φθορά της Ν.Δ., να αποτρέψει ένα ενδεχόμενο κύμα εσωστρέφειας εντός του ΣΥΡΙΖΑ λόγω του επερχόμενου συνεδρίου, αλλά και να μην έχει δημοσκοπικές απώλειες μετά την αλλαγή ηγεσίας στο ΚΙΝΑΛ.
Αναφορικά με την κυβέρνηση, ειδοποιό διαφορά σε σχέση με το 2020 και το 2021 αποτελεί πως η χώρα δεν μπορεί το επόμενο έτος να κινηθεί με τα μεγάλα ελλείμματα που επέβαλε σε όλη την Ε.Ε. η στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών λόγω της πανδημίας, εάν στην ίδια κατεύθυνση δεν βαδίσει και η πλειονότητα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, κάτι που επί του παρόντος δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα: Ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους –όπως εξάλλου προβλέπει και το προσχέδιο που κατατέθηκε την Παρασκευή στη Βουλή– θα πρέπει να είναι σχεδόν ισοσκελισμένος, με στόχο από το 2023 να υπάρχει επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα, που η Αθήνα θα επιδιώξει, βεβαίως, να είναι χαμηλότερα των συμφωνηθέντων επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Το 2022 αποτελεί ως εκ τούτου ένα crash test τόσο για την αξιοπιστία της χώρας έναντι των αγορών όσο και για τη διεκδίκηση μικρότερων πρωτογενών πλεονασμάτων τα επόμενα χρόνια.
Παράλληλα, η Αθήνα, όπως καταδεικνύει ο ανοικτός δίαυλος επικοινωνίας του πρωθυπουργού με τον Ιταλό ομόλογό του Μάριο Ντράγκι, θέλει να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη συζήτηση εντός της Ε.Ε. για τη χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας και γι’ αυτό απαιτούνται σαφή δείγματα δημοσιονομικής πειθαρχίας και όχι εκτροχιασμού στο σκέλος των δαπανών. Αυτό εν πολλοίς εξηγεί και την κυβερνητική προσπάθεια το μείγμα των μέτρων που λαμβάνει για την ανάσχεση του νέου κύματος κορωνοϊού να μην οδηγεί σε σημαντικές παρενέργειες στη λειτουργία της οικονομίας, αλλά και τη σχετική φειδώ με την οποία θα αντιμετωπιστούν από τις αρχές του χρόνου και μετά τυχόν νέες πιέσεις στους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών λόγω της αύξησης των τιμών ενέργειας και του πληθωρισμού.
Τα δύο σενάρια για την πορεία του κορω- νοϊού τις επόμενες εβδομάδες και οι λόγοι για τους οποίους το Μέγαρο Μαξίμου απορρίπτει το αυστριακό και το ολλανδικό μοντέλο.
Στο μέτωπο του κορωνοϊού, συνεπώς, η κυβέρνηση μεταδίδει πως έως τα Χριστούγεννα δεν πρόκειται, με τα υφιστάμενα δεδομένα, να ληφθούν νέα μέτρα και θα ισχύσει ο οδικός χάρτης που παρουσίασε την Πέμπτη ο πρωθυπουργός. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση έχει στο τραπέζι, με βάση και τις εκτιμήσεις των ειδικών, δύο διαφορετικά σενάρια για την πανδημία. Το πρώτο και πλέον αισιόδοξο προβλέπει να συνεχιστεί η επιπεδοποίηση που παρατηρείται στα κρούσματα από τα τέλη του πρώτου δεκαημέρου του Νοεμβρίου. Σε μια τέτοια περίπτωση, εκτιμάται πως από τις 5 με 10 Δεκεμβρίου θα αρχίσει να υπάρχει σταδιακή αποκλιμάκωση στην πίεση στο σύστημα υγείας και τα Χριστούγεννα θα είναι «ανεκτά». Το αρνητικό σενάριο είναι ο αριθμός των κρουσμάτων να αυξηθεί εκ νέου τις επόμενες δεκαπέντε ημέρες, οπότε η δοκιμασία κατά την εορταστική περίοδο θα είναι πολύ μεγάλη.
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση έχει αποκλείσει, όπως προαναφέρθηκε, το αυστηρό lockdown αλλά και μοντέλα περιορισμών όπως της Αυστρίας και της Ολλανδίας. Στην Αυστρία, ως γνωστόν, στους ανεμβολίαστους επιτρεπόταν –μέχρι προχθές, οπότε η χώρα αποφασίστηκε να «κατεβάσει ρολά» για δέκα ημέρες– μόνο η μετακίνηση για εργασία, προμήθεια ειδών πρώτης ανάγκης και άθληση. Ο έλεγχος τέτοιας έντασης μέτρων εκτιμήθηκε πως είναι δύσκολο να εφαρμοστεί στην Ελλάδα, πέραν του ότι θα πυροδοτούσε οξείες αντιδράσεις τόσο από τους ανεμβολίαστους όσο και από την αγορά. Το μοντέλο της Ολλανδίας, που προβλέπει περιορισμό του ωραρίου στην εστίαση, δεν προκρίνεται για άλλους λόγους. Θα επέφερε σημαντική μείωση του τζίρου, αλλά και θα μπορούσε να εκληφθεί ως «τιμωρητικό» για όσους έσπευσαν να εμβολιαστούν προκειμένου να έχουν πρόσβαση στους κλειστούς χώρους.
Σε σχέση με την ακρίβεια, που θα αποτελέσει αύριο πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ των κ. Μητσοτάκη και Τσίπρα στην προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή, η κυβέρνηση σημειώνει πως, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, η μεγάλη αύξηση στις τιμές είναι παροδική και θα υπάρχει αποκλιμάκωση πριν από την άνοιξη. Προστίθεται, δε, ότι η Ελλάδα είναι τρίτη από το τέλος μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στο μέτωπο του πληθωρισμού. Σε κάθε περίπτωση, στον σχεδιασμό του Μεγάρου Μαξίμου περιλαμβάνεται η παράταση της υφιστάμενης στήριξης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις έναντι των μεγάλων ανατιμήσεων στην ενέργεια και κατά τους πρώτους μήνες του νέου χρόνου, με κάποιο ποσό για τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. Ομως, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, το εύρος της θα είναι σαφώς μικρότερο από το τρέχον, για τους δημοσιονομικούς λόγους που προαναφέρθηκαν.
Υπενθυμίζεται πως τα μέτρα στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων έναντι των μεγάλων ανατιμήσεων στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για το διάστημα από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο έφθασαν τα 529 εκατ. ευρώ, ενώ άλλα 90 εκατ. ευρώ έχουν διατεθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό για τους δικαιούχους του επιδόματος θέρμανσης. Πάντως, ως μερικό αντίβαρο μπορεί να λειτουργήσει η προγραμματισμένη δεύτερη αύξηση του κατώτατου μισθού το δεύτερο εξάμηνο του 2022.