Κάποιος τολμηρός ή και εξαιρετικά «πεζός» θα μπορούσε να παρομοιάσει το ΠΑΣΟΚ με το ατομικό εισόδημα του Ελληνα σε συνάρτηση με την άνευ προηγουμένου δεκαετή μνημονιακή κρίση: Οπως ο πολίτης θέλει αλλά δεν μπορεί να έχει ξανά το εισόδημα της προ μνημονίων εποχής, έτσι και το στέλεχος του ΠΑΣΟΚ θα ήθελε ποσοστά είτε σε βουλευτικές είτε σε εσωκομματικές εκλογικές διαδικασίες ίδια με της παλιάς καλής εποχής, αλλά όλα δείχνουν ότι κάτι τέτοιο είναι σήμερα εξαιρετικά δύσκολο.
Εκ των υποψηφίων στη σημερινή διαδικασία εκλογής νέου αρχηγού, ο Ανδρ. Λοβέρδος (συνέντευξη στο Mega) εξέφρασε την αισιόδοξη εκτίμηση πως στις κάλπες θα προσέλθουν περισσότεροι από τους 212.000 που έλαβαν μέρος στις προηγούμενες εσωκομματικές εκλογές του 2017. Ενδεικτικό της πραγματικότητας εντός της οποίας κινείται ο συγκεκριμένος αλλά και όλοι οι πολιτικοί χώροι, είναι ότι ο πήχυς μπαίνει σε αυτό το ύψος, ενώ στην ιστορικά –για το ΠΑΣΟΚ και τις πολιτικές δυνάμεις στη χώρα– πρώτη εκλογή κομματικού αρχηγού από τη βάση, το 2004, κινητοποιήθηκαν και συμμετείχαν λίγο περισσότεροι από ένα εκατομμύριο φίλοι και μέλη του ΠΑΣΟΚ. Ηταν σε εκείνες τις εσωκομματικές εκλογές που αναδείχθηκε αρχηγός ο –επίσης εκ των σημερινών διεκδικητών της αρχηγίας– Γ. Παπανδρέου. Η σύγκριση με το σήμερα έχει τους δικούς της έντονους συμβολισμούς: Μεγάλο κόμμα εξουσίας τότε, κινητοποιούσε ένα εκατομμύριο πολίτες για εσωκομματικά, με έναν μόνο υποψήφιο αρχηγό. «Μικρό» κόμμα σήμερα (τρίτο σε κοινοβουλευτική δύναμη), βάζει στόχο σχεδόν το ένα πέμπτο των τότε συμμετασχόντων μελών και φίλων, με έξι υποψηφίους για την αρχηγία.
Η πτώση ως προς το ενδιαφέρον της κοινωνίας για τα εσωκομματικά του ΠΑΣΟΚ, βέβαια, άρχισε πριν από τη δημοσιονομική κρίση. Το 2007 και ενώ είχε προηγηθεί εκλογική ήττα, εν μέσω γκρίνιας και εσωκομματικής αμφισβήτησης του προέδρου, στις εσωκομματικές εκλογές λαμβάνουν μέρος 769.000, και επιλέγουν κατά πλειοψηφία ξανά τον κ. Παπανδρέου – με τον Ευ. Βενιζέλο και αρκετά πιο πίσω τον Κ. Σκανδαλίδη να ακολουθούν.
Από το ένα εκατομμύριο μέλη και φίλους του ΠΑΣΟΚ το 2004 στον «πήχυ» των 212.000 του ΚΙΝΑΛ το 2017.
Ο δεύτερος εκείνης της αναμέτρησης αναδείχθηκε πρώτος, και νέος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, στις εσωκομματικές εκλογές μια πενταετία αργότερα, το 2012: Η κρίση έχει ξεσπάσει, ο Γ. Παπανδρέου έχει ταυτιστεί με την είσοδο στο οδυνηρό για την κοινωνία μνημόνιο, και το ΠΑΣΟΚ έχει αρχίσει και βυθίζεται. Στις τότε εσωκομματικές εκλογές, η βουτιά της συμμετοχής ήταν θορυβώδης: μόλις 236.000 φίλοι και μέλη συμμετείχαν με τους συντριπτικά περισσότερους να επιλέγουν τον κ. Βενιζέλο.
Το «χαμηλό» του 2015
Τρία χρόνια μετά, στις βουλευτικές εκλογές του 2015 η συρρίκνωση του κόμματος γνώριζε ιστορικά αρνητικό ρεκόρ: Συγκέντρωσε ποσοστό μόλις 4,68% των ψήφων και βρέθηκε πίσω από κόμματα που γέννησε η κρίση και που κρατήθηκαν λίγο στα κοινοβουλευτικά έδρανα, όπως το Ποτάμι, οι Ανεξάρτητοι Ελληνες και η Χρυσή Αυγή. Μέσα σε αυτό το κλίμα, δρομολογήθηκαν όπως ήταν φυσικό εσωκομματικές εξελίξεις με αλλαγή αρχηγού. Στην εκλογική διαδικασία ψηφίζουν μόλις 52.400 πολίτες και δίνουν την αρχηγία στη Φώφη Γεννηματά, με τους συνδιεκδικητές της τότε Ανδρ. Λοβέρδο και Οδ. Κωνσταντινόπουλο να ακολουθούν.
Η συνέχεια βρίσκει το ΠΑΣΟΚ να «χάνεται» σε σχήματα όπως η Δημοκρατική Συμπαράταξη (με τη ΔΗΜΑΡ) και το Κίνημα Αλλαγής (και με το Ποτάμι). Η μάχη για αρχηγό, του ΚΙΝΑΛ πλέον, το 2017 βρίσκει νικήτρια τη Φώφη Γεννηματά στον δεύτερο γύρο απέναντι στον Ν. Ανδρουλάκη με ποσοστό 56,75%.