Η συνάντηση Βλαντιμίρ Πούτιν – Κυριάκου Μητσοτάκη θα γίνει στη θερινή κατοικία του Ρώσου προέδρου, στο ελκυστικό Σότσι της Μαύρης Θάλασσας, όπου οι μέρες οτιδήποτε άλλο από ηλιόλουστες είναι αυτή την εποχή, καθώς η αναζωπύρωση του Ουκρανικού ρίχνει βαριά σκιά στην περιοχή και στις σχέσεις ΗΠΑ – Ρωσίας.
Οι Αμερικανοί ισχυρίζονται ότι η Ρωσία έχει συγκεντρώσει δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες κοντά στα ουκρανικά σύνορα και εκφράζουν ανησυχίες για επικείμενη εισβολή. Το Κρεμλίνο χαρακτηρίζει «ανοησίες» αυτές τις εικασίες και ισχυρίζεται ότι το Κίεβο δελεάζεται από τη σκέψη να επιδιώξει στρατιωτική λύση στο θέμα των ντε φάκτο αυτόνομων περιοχών των ρωσόφωνων του Ντονμπάς, στηριγμένο στη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ και στα φονικά drones της Τουρκίας, προειδοποιεί δε ότι μια παρόμοια κίνηση θα ήταν «αυτοκτονική».
Και οι δύο πλευρές χάραξαν την περασμένη εβδομάδα τις κόκκινες γραμμές τους: για την Ουάσιγκτον, κόκκινη γραμμή είναι η ενδεχόμενη ρωσική εισβολή, για τη Μόσχα, όπως ξεκαθάρισε ο πρόεδρος Πούτιν την Τετάρτη, θα ήταν η εγκατάσταση οπλικών συστημάτων ή βάσεων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.
Σε αυτό το δυσοίωνο φόντο, η πρόσφατη ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία αποτελεί «αγκάθι» στις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Αθήνας. Αν και η ελληνική κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι δεν περιέχει αντιρωσική αιχμή, οι πράξεις και οι δηλώσεις Αμερικανών αξιωματούχων διαμηνύουν το αντίθετο, ότι δηλαδή η αναβάθμιση των υποδομών τους στην ελληνική επικράτεια έχει ως βασικό στόχο τη Ρωσία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, που ήδη χρησιμοποιείται από τους Αμερικανούς για τη μεταφορά, μέσω μεταγωγικών πλοίων, μεγάλου όγκου ελικοπτέρων, αρμάτων μάχης και στρατιωτικών οχημάτων προς τη Ρουμανία και άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, στη Μαύρη Θάλασσα και στα δυτικά σύνορα της Ρωσίας.
Η πρόταση Λαβρόφ
Σκληρά διλήμματα για Ουκρανία, Δυτικά Βαλκάνια – Η αναζωπύρωση των κρίσεων ρίχνει βαριά σκιά, αλλά προσφέρει και ευκαιρίες επαναπροσέγγισης.
Σε μια προσπάθεια να ορθώσει φραγμό στο ενδεχόμενο ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, κάτι που θα αποτελούσε σοβαρότατη απειλή για τη Ρωσία, η κυβέρνησή της, διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, επανέφερε την περασμένη Πέμπτη την πρόταση για ένα νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Ασφαλείας, το οποίο θα δέσμευε τόσο τη Δύση όσο και τη Ρωσία. Η ιδέα αυτή βρίσκει ευήκοα ώτα σε ορισμένες δυτικές πρωτεύουσες και πρώτα απ’ όλα στο Παρίσι, αλλά είναι προφανές ότι οι Ευρωπαίοι δεν θα προχωρήσουν σε μια τέτοια, ιστορικών διαστάσεων, κίνηση χωρίς την ανοχή των Ηνωμένων Πολιτειών, κάτι που δεν φαίνεται στον ορίζοντα.
Παρ’ όλα αυτά, είναι ή θα έπρεπε να είναι σαφές ότι δεν μπορεί να γίνεται σοβαρά λόγος για ευρωπαϊκή ασφάλεια χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η Ρωσία, κάτι που δεν κουράζεται να υπογραμμίζει ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Οι αποσταθεροποιητικές τάσεις στα Δυτικά Βαλκάνια και ιδιαίτερα, αυτή την περίοδο, στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το υπενθυμίζουν.
Οι Δυτικοί κατηγορούν τη Ρωσία ότι ενθαρρύνει τις αποσχιστικές κινήσεις του Σερβοβόσνιου ηγέτη Μίρολαβ Ντόντικ, ο οποίος συναντήθηκε την Πέμπτη με τον Πούτιν, ενώ η Ρωσία ρίχνει τις ευθύνες στον Γερμανό ύπατο αρμοστή Κρίστιαν Σμιτ, υποστηρίζοντας ότι η ίδια είναι ο βασικός, αν όχι ο μόνος, πλέον, υποστηρικτής της ειρηνευτικής συνθήκης του Ντέιτον. Χωρίς μια κάποια συνεννόηση Ρώσων – Ευρωπαίων, η αναζωπύρωση της κρίσης ή και του πολέμου φαίνεται αναπότρεπτη.
Στους παράγοντες που ερεθίζουν τον Βλαντιμίρ Πούτιν περιλαμβάνεται και η περιλάλητη «Σύνοδος των Δημοκρατιών», που θα διεξαχθεί στις 9-10 Δεκεμβρίου με πρωτοβουλία του Τζο Μπάιντεν και ξεκάθαρη αιχμή εναντίον Κίνας και Ρωσίας.
Αν δει, ωστόσο, κάποιος τη μεγάλη εικόνα της παγκόσμιας γεωπολιτικής, Ευρώπη και Ρωσία μοιράζονται την κοινή ανησυχία της περιθωριοποίησης από το νέο αναδυόμενο ανταγωνιστικό δίπολο Αμερικής – Κίνας. Επιπλέον, γεωγραφία και οικονομία συνωμοτούν για να φέρουν τις δύο πλευρές πιο κοντά σε πολλά πεδία. Σε στιγμές αγωνίας για την ενεργειακή κρίση, η Ρωσία αποδεικνύεται αξιόπιστος προμηθευτής φυσικού αερίου για τους Ευρωπαίους, ενώ συγκλίνουσες είναι οι θέσεις τους για τη λιβυκή κρίση, την Ανατολική Μεσόγειο και τον σεβασμό του Δικαίου της Θάλασσας. Θέματα, που προφανώς ενδιαφέρουν ζωηρά και την ελληνική πλευρά.