«Κι η Αμερική μη νομίζεις πως είναι και τόσο μεγάλη. Δεν υπάρχει χώρος για μένα και για σένα, για τους ομοίους μου και για τους ομοίους σου, δε χωράνε μαζί πλούσιοι και φτωχοί στην ίδια χώρα, δε χωράνε κλέφτες και τίμιοι μαζί, ούτε η πείνα μαζί με το πάχος.»
Τζον Στάινμπεκ, Τα σταφύλια της οργής, 1939.
«Η μόνη μου επιθυμία τώρα, είναι να επιστρέψω στο Κομπάνι, με τους νεκρούς γιους και τη γυναίκα μου, να τους θάψω στη γη μου και δίπλα τους να θαφτώ κι εγώ. Η ζωή μου τελείωσε».
Τι απέγινε, άραγε, ο Αμπντουλάχ Κούρντι, ο πατέρας του τρίχρονου Αϊλάν, που συγκλόνισε τη Δύση όταν δημοσιοποιήθηκε η φωτογραφία του πτώματος του, ξεβρασμένου στα τουρκικά παράλια; Και οι συνεπιβάτες του που τον κατήγγειλαν ότι αυτός ήταν ο διακινητής και οδηγούσε τη λέμβο; Αυτοί πού βρίσκονται τώρα και ποιος είπε την αλήθεια;
Από το 2015 έχουν περάσει αιώνες για το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Τα δάκρυα στέγνωσαν και τα λόγια εξαντλήθηκαν.
Κανείς δεν ασχολείται πια με αγνοούμενους και άψυχα κορμιά που που κείτονται σε ακτές. Πόσοι είναι; Γιατί πεθαίνουν; Πώς βουλιάζουν τα σκάφη που τους μεταφέρουν; Πόσοι είναι μπροστά στο ναυάγιο; Ποιοι ευθύνονται για τις μικρές τραγωδίες που αθροίζονται σιωπηρά και γιατί δεν υπάρχει Αισχύλος να τις γράψει;
Η συζήτηση για τα push backs είναι ταμπού στη χώρα μας και στην Ευρώπη. Ολοι, οι αρμόδιοι, ξέρουν και κανείς δεν μιλάει. Δεν υπάρχει λόγος, άλλωτε, γιατί κανείς δεν τους ρωτάει. Και όταν αυτό συμβαίνει, γίνεται με τόσο θορυβώδη τρόπο που, τελικά, ακυρώνεται ο διάλογος και απομακρύνεται το ενδιαφέρον.
Ούτε για την κατάσταση στις κλειστές δομές ρωτάει κανείς. Μόνο οι ίδιοι οι έγκλειστοι ρωτούν αλλά δεν παίρνουν απαντήσεις. Περιμένουν μια διοικητική πράξη που θα τους επιτρέψει να ελευθερωθούν αλλά δεν έχουν πληροφόρηση πόσο θα διαρκέσει η κράτησή τους και τι θα γίνει μετά – αν υπάρξει μετά.
Ο Φουκό, ο Κάφκα και ο Όργουελ μαζί έχουν γράψει το σενάριο της φυλάκισης τους, που δεν λέγεται φυλάκιση, λέγεται προσωρινή διαμονή, που μπορεί να είναι μόνιμη, αλλά δεν τους το λένε, το υποψιάζονται, κάθε μέρα και πιο έντονα, ελπίζοντας, κάθε μέρα και πιο σπαρακτικά, ότι μπορεί ο φόβος τους να μην είναι αλήθεια και η αλήθεια να είναι ψέμα.
Στη Χίο κάτοικοι εμπόδισαν στα λιμάνια το πλοίο που μετέφερε μηχανήματα για την εγκατάσταση υποδομών στην ελεγχόμενη δομή που θα εγκατασταθεί εκεί. Το πλοίο έφυγε για τη Μυτιλήνη όπου και εκεί θα υπάρξουν αντιδράσεις – όπου και να πάει δεν θα το θέλουν.
Είναι υγιής αντίδραση πολιτών απέναντι στα «Γκουαντάναμο», όπως λέει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ; Μάλλον όχι. Το πιθανότερο είναι πως πρόκειται για το άλλο, το σκοτεινό, το «δεν θέλουμε κανέναν μελαμψό ούτε σε ανοιχτή ούτε σε κλειστή δομή».
΄Eχουν τα δίκια τους. Μαζεύτηκαν πολλοί ξένοι στα μέρη τους. Και το χρήμα στην τοπική οικονομία δεν αρκεί πια, για να υπάρξει ανοχή απέναντι στο γκέτο λίγο παρά έξω από τον αστικό ιστό.
Η αλληλεγγύη που δεν δείχνουν οι χώρες της ΕΕ απέναντι στις χώρες πρώτης υποδοχής, δεν δείχνεται ούτε από την ενδοχώρα στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου όπου έχουν εγκατασταθεί οι καταυλισμοί της ντροπής – ντροπή για την πολιτισμένη ανθρωπότητα.
Σχέδιο δεν υπάρχει, οι παλιές συμφωνίες δεν τηρούνται και είναι πια ξεπερασμένες από τις εξελίξεις, το μόνο που διατίθεται είναι χρήμα για να μένουν οι κατατρεγμένοι στην Ελλάδα ή την Τουρκία και να μην ενοχλούν τους άλλους Ευρωπαίους με τη δυστυχία τους.
Ναι, γίνονται επαναπροωθήσεις. Τις ενθαρρύνει η πολιτική ελίτ της ΕΕ που πέφτει από τα σύννεφα όταν διεθνείς δημοσιογραφικές έρευνες επιβεβαιώνουν τις καταγγελίες ΜΚΟ και ομάδων υπεράσπισης δικαιωμάτων του ανθρώπου, κάθε ανθρώπου. Τις οργανώνουν χώρες πρώτης υποδοχής στο όνομα της φύλαξης των συνόρων και δεν τις βλέπουμε εμείς που είχαμε την τύχη να γεννηθούμε κάπου στον πρώτο κόσμο.
Στο μεταξύ, ο ΟΗΕ, μέσω της Ύπατης Αρμοστείας, προσφέρει υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης στους εγκλωβισμένους για να ξεπλυθούν πιο εύκολα οι ενοχές των ισχυρών μπροστά στο δράμα των απελπισμένων.
Ας πάμε, για λίγο, απέναντι.
Για να εγκαταλείψει κανείς την πατρίδα του θα πρέπει να κινδυνεύουν: Η ζωή του (από πόλεμο, διακρατικό ή εμφύλιο), η ελευθερία του (από δικτατορικό καθεστώς, πραξικόπημα, διωγμό), η αξιοπρέπεια του (από φτώχεια και έλλειψη βασικών αγαθών). Για να πάρει το δρόμο της προσφυγιάς θα πρέπει να πληρώσει για την επιβίβαση στο δουλεμπορικό και να πάρει το ρίσκο ότι μπορεί να μη φτάσει ποτέ στον προορισμό του και να μην ξαναδεί ποτέ τους δικούς του, είτε τους άφησε πίσω είτε τους πήρε μαζί του. Για να αναζητήσει μια καλύτερη ζωή θα πρέπει να του χορηγηθεί πολιτικό άσυλο ή να μπει σε κάποιο πρόγραμμα κοινωνικής ενσωμάτωσης.
Για την ώρα είναι στη δομή. Και περιμένει σε έναν νεκρό χρόνο και σε μια νεκρή ζωή. Δεν ξέρει τι ακριβώς περιμένει αλλά δεν μπορεί και να κάνει τίποτα άλλο από το να περιμένει. Στους συγγραφείς του σεναρίου της φιλοξενίας του προστίθεται και ο Μπέκετ, μέχρι να του δώσει την τελική μορφή ο Ιονέσκο: «Λογική είναι η τρέλα των δυνατών».
Το σύστημα βολεύεται να ασχολείται με την δημοσκοπική άνοδο του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ. Θα συγκυβερνήσει ο Ν. Ανδρουλάκης με τον Κ. Μητσοτάκη αν δεν εξασφαλίσει αυτοδυναμία η ΝΔ στις επόμενες εκλογές; Εύκολη απορία. Και αρκετά χορταστική, ώστε να μη μένει χώρος συζήτησης για τα τέρατα που χορεύουν δεξιά της ΝΔ τρώγοντας την οδύνη των φυλακισμένων στα ΚΥΤ που δεν τους θέλουν ούτε οι φρουροί τους.