Με την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών μόνον από τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών (17.6.2018) και την κύρωσή της από την ελληνική Βουλή (25.1.2019) λύθηκε, προεχόντως, το ονοματολογικό, με την χρήση του όρου «Βόρεια Μακεδονία», με αυτό δε το όνομα η χώρα των Σκοπίων εντάχθηκε στον ΟΗΕ και έγινε το 30ο μέλος του ΝΑΤΟ τον Μάρτιο του 2020. Ρητά δε προβλέφθηκε ότι ο όρος αυτός θα ισχύει erga omnes και για εσωτερική χρήση.
Όμως, μετά την πανωλεθρία που υπέστη ο σοσιαλδημοκράτης Ζόραν Ζάεφ στις δημοτικές εκλογές της Κυριακής 31 Οκτωβρίου 2021, ευθέως αυτός ανακοίνωσε, το ίδιο βράδυ, ότι θα παραιτηθεί (κατόπιν άλλαξε γνώμη) από τη θέση του Πρωθυπουργού της «Μακεδονίας» (sic), όπως όλοι ακούσαμε στις ειδήσεις. Προφανώς ήθελε εδώ να συμπλεύσει, για ψηφοθηρικούς λόγους, με το εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Χρίστιαν Μίτσκοσκι, ο οποίος, ήδη προεκλογικά, αποκαλούσε τη χώρα του απλώς «Μακεδονία» και δήλωνε ότι, ως Κυβέρνηση, δε θα σεβαστεί τη Συμφωνία των Πρεσπών και δεν θα χρησιμοποιεί την φράση «Βόρεια Μακεδονία» στο εσωτερικό της χώρας του, όπως άλλωστε ορίζει το αναθεωρημένο Σύνταγμα. Ταύτα δε, παρά την θεμελιώδη αρχή του διεθνούς δικαίου ότι οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται: « pacta sunt servanda» ( ρεπορτάζ in «Καθημερινή», 2,9,14 Νοεμβρ. 2021, ως και άρθρο του Ευάγγ. Βενιζέλου, αυτόθι 14.11.2021, σελ. 16).
Τίθεται όμως εδώ το ερώτημα: η παραπάνω αρχή του διεθνούς δικαίου υποχρεώνει μόνον τα δύο κράτη στις μεταξύ τους σχέσεις και τους άλλους διεθνείς οργανισμούς στους οποίους αυτά μετέχουν (προφανώς η ένταξη των Σκοπίων στην Ε.Ε. μόνον ως Βόρεια Μακεδονία μπορεί να γίνει) ή δεσμεύει ακόμη και δημοσιευόμενα κείμενα υπηκόων των άμεσα ενδιαφερομένων ή και άλλων χωρών; Θεωρώ αυτονόητο ότι όλα τα έντυπα (εφημερίδες, περιοδικά) ή ηλεκτρονικά μέσα δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν για ένα κράτος άλλο όνομα από αυτό που έχει διεθνώς καθιερωθεί, ιδίως δε όταν αυτό ευνοεί ένα κράτος και βλάπτει άλλο.
Πρόσφατο αντίθετο παράδειγμα αποτελεί κείμενο του δημοσιογράφου Αkram Belkaïd (Mortelle Méditerranée, in Le Monde diplomatique – Manière de Voir, no 178/ août-sept. 2021, σελ. 30-31), όπου καταγράφει λεπτομερώς τις κινήσεις των μεταναστευτικών ρευμάτων στα κράτη της Μεσογείου και των Δυτικών Βαλκανίων και όπου για τους βόρειους γείτονές μας χρησιμοποιεί, εν έτει 2021, μόνον τη λέξη Macédoine!, παραβιάζοντας, έτσι, την σπουδαιότερη διάταξη της Συμφωνίας των Πρεσπών, τοσούτω δε μάλλον που το έντυπο αυτό κυκλοφορεί και στην Ελλάδα. Πρόκειται εδώ για είδος fake news που προφανώς και θα επηρεάσει τρίτους που δεν έχουν ειδική γνώση των σχέσεων μεταξύ των άμεσα ενδιαφερομένων μερών.
Δοθέντος λοιπόν ότι το παραπάνω έντυπο είναι εγκυρότατο γαλλικό περιοδικό διεθνούς εμβέλειας που οπωσδήποτε δεν θα πρέπει να λείπει, λόγω περιεχομένου, από την βιβλιοθήκη όλων των Υπουργείων Εξωτερικών, το δημοσιευθέν αυτό κείμενο βολεύει μεν τα Σκόπια, όχι όμως και την Αθήνα. Στην περίπτωση αυτή εκτιμώ ότι τουλάχιστον μια έντονη επιστολή διαμαρτυρίας προς την διεύθυνση του περιοδικού και τον συντάκτη του κειμένου, με επιφύλαξη για περαιτέρω συνέπειες, είναι επιβεβλημένη, κατά μείζονα δε λόγο, αν η λέξη Μακεδονία αναγράφεται απλώς σε ελληνικό έντυπο. Η ελευθερία του τύπου δεν έχει εδώ έδαφος εφαρμογής, αφού τέτοιο κείμενο προφανώς δεν τηρεί «τους νόμους του Κράτους» στους οποίους περιλαμβάνονται όχι μόνο το Σύνταγμα, αλλά και οι διεθνείς συμφωνίες που έχουν κυρωθεί με νόμο (άρθρ. 14 παρ. 1Σ). Διαφορετικά ισχύει εν προκειμένω ο αφορισμός του G. Grass στο «Ταμπούρλο»: «όποιος σωπαίνει, καταφάσκει και γίνεται συνένοχος».
* Ο Πέτρος Ι. Παραράς είναι Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Επίτιμος Αντιπρόεδρος ΣτΕ
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr