Πώς ο ένας μονομάχος διαβάζει τον άλλον και πώς σκέφτεται να τον αντιμετωπίσει, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές.
Τι λέει ο Μητσοτάκης για τον Τσίπρα
«Δεν μας απειλεί ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά μόνο τα γεγονότα»
Του Σταύρου Γ. Παπαντωνίου
Περίπου έξι μήνες πριν από τις εκλογές και ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν κρύβει πλέον πώς θα κινηθεί σχεδόν σε όλα τα επίπεδα έως τις κάλπες: από τον χρόνο πλέον που θα διεξαχθούν οι εκλογές, που δεν επιφυλάσσει καμία έκπληξη, αφού είναι πια βέβαιο ότι θα εξαντλήσει τη θητεία της κυβέρνησης, έως τη στρατηγική του σε μια σειρά καίριων ζητημάτων.
Την περασμένη εβδομάδα, μιλώντας στα στελέχη του κόμματός του, στη συγκέντρωση των προέδρων των κομματικών οργανώσεων που έγινε στο ΟΑΚΑ, ο πρωθυπουργός σε μία αποστροφή του ανέδειξε ακόμη μία κρίσιμη πτυχή: πώς βλέπει τον βασικό πολιτικό του αντίπαλο και πώς θα τον χειριστεί το επόμενο εξάμηνο. «Βλέπετε ότι αφιέρωσα ελάχιστο χρόνο στο να μιλήσω για τον ΣΥΡΙΖΑ», είπε χαρακτηριστικά και εξήγησε: «Διότι τελικά δεν αποζητούμε τη σύγκριση και το να είμαστε απλά καλύτεροι από έναν αντίπαλο ο οποίος θεωρούμε –και δικαίως– ότι τα έκανε θάλασσα τα τέσσερα χρόνια που κυβέρνησε και δεν άλλαξε καθόλου τα τέσσερα χρόνια που έμεινε στην αντιπολίτευση», προσθέτοντας πως «δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ το μέτρο σύγκρισής μας. Αναμετριόμαστε με τα προβλήματα και με τις απαιτήσεις των πολιτών, ακούμε τους πολίτες και για το έργο μας μιλάμε με την απαραίτητη σεμνότητα, διότι αναγνωρίζουμε ότι μπορεί να έχουμε πετύχει πολλά, υπάρχουν όμως ακόμα πάρα πολλά τα οποία πρέπει να γίνουν».
Οι τρεις άξονες
Με αυτή την αποστροφή ο πρωθυπουργός αποκάλυψε τρεις άξονες της ανάλυσής του που οριοθετούν και την προεκλογική στρατηγική του. Πρώτον, η ρητορική του πρωθυπουργού δεν θα εστιάζει από εδώ και στο εξής στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά στα πεπραγμένα της δικής του διακυβέρνησης. Στο Μέγαρο Μαξίμου πιστεύουν πως η θετική ατζέντα είναι αυτή που στο τέλος κερδίζει και η κυβέρνηση έχει να προβάλει, λένε, πολλά και απτά επιτεύγματα. Αντιμετώπιση οικονομικών κλυδωνισμών σε υγειονομική και ενεργειακή κρίση, ενίσχυση της άμυνας της χώρας μέσω του εξοπλιστικού προγράμματος, έργα υποδομών και ψηφιοποίηση του κράτους είναι κρίσιμες δοκιμασίες της τετραετίας, στις οποίες έχει πάρει υψηλό βαθμό. Το έργο που έχει γίνει σε βασικούς τομείς θα αναδειχθεί έως τις εκλογές στη λογική που έχει ήδη εκθέσει ο πρωθυπουργός και συμπυκνώνεται στο μήνυμα «το είπαμε, το κάναμε».
Δεύτερος άξονας στον οποίο κινείται ο πρωθυπουργός είναι το πώς βλέπει την αξιωματική αντιπολίτευση. Δεν είναι μόνο τα 4,5 χρόνια διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, στα οποία τόσο ο κ. Μητσοτάκης όσο και σύσσωμη η κυβέρνηση έχουν ασκήσει σφοδρή κριτική ήδη πριν αναλάβουν τη διακυβέρνηση. Η ετυμηγορία Μητσοτάκη πως ο ΣΥΡΙΖΑ «δεν άλλαξε καθόλου τα τέσσερα χρόνια που είναι στην αντιπολίτευση» συμπυκνώνει και το πώς αντιμετωπίζει σήμερα η κυβέρνηση τον ΣΥΡΙΖΑ: ως ένα κόμμα που δεν έκανε ουσιαστική αυτοκριτική, δεν άλλαξε και ως εκ τούτου αδυνατεί να διευρύνει την εκλογική του απήχηση. Το τελευταίο θλιβερό γεγονός με τον βιασμό της 12χρονης στον Κολωνό αποτυπώνει για την κυβέρνηση την ένδεια της αξιωματικής αντιπολίτευσης, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ επιχείρησε να ταυτίσει μία ολόκληρη παράταξη με έναν βιαστή.
Στο Μαξίμου είναι εδραιωμένη η πεποίθηση πως ο Αλέξης Τσίπρας δεν μπορεί να υπηρετήσει τον σκοπό που ο ίδιος διακηρύττει, για άνοιγμα στο Κέντρο. Αφού δεν το κατάφερε 3,5 χρόνια, εκτιμούν ότι δεν θα το πετύχει τους τελευταίους έξι μήνες. Τούτο αποτυπώνεται σε όλες τις ποιοτικές μετρήσεις που φθάνουν στο γραφείο του πρωθυπουργού και στις οποίες ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει μεγαλύτερο «πέρασμα» στους κεντρώους ψηφοφόρους.
Στην κυβέρνηση σχολίαζαν μάλιστα πως η αδυναμία του Τσίπρα να βελτιωθεί φαίνεται πλέον και στη Βουλή, που παλαιότερα λογιζόταν ως το προνομιακό πεδίο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, καθώς η «ζωντανή» πολιτική αντιπαράθεση θεωρείται ότι ταιριάζει στις πολιτικές του δεξιότητες. Την τελευταία φορά που ανέβηκε στο βήμα ο Αλέξης Τσίπρας, στη συζήτηση για την ενέργεια, εμφανίστηκε, σύμφωνα με το κυβερνητικό στρατόπεδο, «πάλι αδιάβαστος» και κατέληξε να του κάνει μάθημα ο κ. Μητσοτάκης για τη διαφορά των φόρων από τα φορολογικά έσοδα.
Ο τρίτος άξονας στον οποίο θα κινηθεί η κυβέρνηση –αποτέλεσμα των δύο παραπάνω– είναι πως ο πραγματικός της αντίπαλος τελικά είναι τα γεγονότα και ο ίδιος της ο εαυτός. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκμυστηρεύεται σε στενούς συνομιλητές του πως αν κάτι τον προβληματίζει δεν είναι ο κ. Τσίπρας, αλλά τα απρόοπτα του δύσκολου χειμώνα που αρχίζει, με τον πόλεμο να αποτελεί μόνιμη πηγή κινδύνων πιθανότατα μέχρι τις εκλογές. Ειδικά σε μια φάση που η κυβέρνηση έχει δεχτεί χτυπήματα, χωρίς όμως να πέσει κάτω, οποιοδήποτε λάθος από εδώ και στο εξής ή απρόοπτο γεγονός που δεν θα αντιμετωπιστεί με επάρκεια μπορεί να κοστίσει και στην κάλπη. Στέλεχος του Μαξίμου το έχει περιγράψει παραστατικά, λέγοντας πως ένα ποτήρι γεμίζει σιγά σιγά και κάποια στιγμή μία σταγόνα αρκεί για να χυθεί το νερό.
Με τα παραπάνω ως δεδομένα, στο Μαξίμου πιστεύουν πως η αυτοδυναμία είναι ένας στόχος απόλυτα εφικτός και όπως έχει διαμορφωθεί η πολιτική κατάσταση είναι και μονόδρομος. Στην περίπτωση, δε, που επιτευχθεί, θεωρείται βέβαιο πως το χτύπημα στην αντιπολίτευση θα είναι καίριο και η εσωστρέφεια θα εγκατασταθεί στην απέναντι όχθη, δημιουργώντας προοπτικές μακράς κυριαρχίας της Κεντροδεξιάς, όπως άλλοτε είχε καταφέρει το ΠΑΣΟΚ τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, με τη Ν.Δ. να βρίσκεται σε μόνιμη αναζήτηση προσανατολισμού.
Τι λέει ο Τσίπρας για τον Μητσοτάκη
«Εχει πιστέψει και ο ίδιος την προπαγάνδα του»
Του Αντώνη Αντζολέτου
Αμήχανα ανεκτικά χαμόγελα, παράκαμψη του προεδρείου με επιθετικές εκατέρωθεν ερωτήσεις από το βήμα της Βουλής, βλέμματα που δύσκολα συναντώνται ή στην καλύτερη περίπτωση ένα γεμάτο ειρωνεία καταφατικό κούνημα του κεφαλιού. Η θερμοκρασία στην Ολομέλεια πέφτει κατακόρυφα, όταν Κυριάκος Μητσοτάκης και Αλέξης Τσίπρας συνυπάρχουν, έστω και για λίγες ώρες. Για το πώς βλέπει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ τον πρωθυπουργό –ειδικά μετά την υπόθεση των παρακολουθήσεων από την ΕΥΠ–, είναι χαρακτηριστικά όσα μετέφεραν στην «Κ» πρόσωπα της Κουμουνδούρου που γνωρίζουν καλά το κλίμα που επικρατεί με το Μαξίμου: τον χαρακτηρίζει αλαζόνα, πορφυρογέννητο, με εμφανή έλλειψη ενσυναίσθησης, καθώς και θρασύ, επίμονο και αδίστακτο, που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο, θεμιτό ή αθέμιτο, προκειμένου να πετύχει τον στόχο του. Το αφήγημα της αυτοδυναμίας δεν μπορεί να γίνει πιστευτό, γεγονός που κάνει τον Κυριάκο Μητσοτάκη πιο νευρικό και τον οδηγεί σε λάθη, έχει αναφέρει σε συνομιλητές του. Και αυτό θα ενταθεί αν έρθουν στο φως νέα ονόματα από την υπόθεση των παρακολουθήσεων που τόσο άγαρμπα επιχείρησε να κουκουλώσει.
Σε μια προεκλογική περίοδο οι τόνοι πάντα ανεβαίνουν επικίνδυνα και οι δημόσιοι χαρακτηρισμοί από όλες τις πλευρές δεν υπακούουν στα όρια που θέτει ο πολιτικός πολιτισμός. Η πανδημική κρίση έχει δώσει τη θέση της στην οικονομική και ο Αλέξης Τσίπρας εκτιμά πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποτιμά την επίδραση που θα έχουν οι αλλεπάλληλες αυξήσεις στην αγορά. Ειδικότερα για την κατάσταση που θα επικρατήσει στα σούπερ μάρκετ, καθώς τον χειμώνα οι ανατιμήσεις των προϊόντων τους θα λειτουργήσουν αθροιστικά στις εκρηκτικές αυξήσεις σε καύσιμα και ρεύμα. Ενα εκρηκτικό – υπαρξιακό κοκτέιλ θα έρθει να πλακώσει χαμηλά, αλλά και μεσαία στρώματα που στήριξαν τη Νέα Δημοκρατία το 2019.
Οι συζητήσεις στην Κουμουνδούρου γυρνούν πάντα και γύρω από τις δημοσκοπήσεις, από τις οποίες κρατούν διακριτές αποστάσεις. Κάποιοι θυμίζουν πως στις προηγούμενες εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε σχεδόν το 32%, ενώ οι μετρήσεις τον έδειχναν τουλάχιστον έξι με επτά μονάδες κάτω. Οπως έχει ειπωθεί σε κλειστή σύσκεψη παρουσία του Αλέξη Τσίπρα, ο πρωθυπουργός «έχει πιστέψει πρώτος στην προπαγάνδα του και τις ευνοϊκές μετρήσεις χάρη στις οποίες επιβιώνει πολιτικά. Αυτό τον κάνει να συμπεριφέρεται όλο και πιο αλαζονικά, υποτιμώντας τις επιπτώσεις της κρίσης ακρίβειας που διαλύει νοικοκυριά και επιχειρήσεις». Για τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης η οίηση του πρωθυπουργού επιβεβαιώνεται κάθε φορά που ο ίδιος συζητά με μια κοινωνική ομάδα για τα οικονομικά της αδιέξοδα και το Μέγαρο Μαξίμου απαντά με μια ανακοίνωση στην οποία περιγράφει μια ειδυλλιακή εικόνα, που εξοργίζει ακόμη περισσότερο τους πολίτες που δεν τα βγάζουν πέρα.
Η τελευταία σύγκρουση των δύο πολιτικών αρχηγών συζητήθηκε πολύ, τόσο στην κοινοβουλευτική ομάδα όσο και στην Κουμουνδούρου. Υποστηρίζουν πως φάνηκε ξεκάθαρα γιατί ο κ. Μητσοτάκης αρνείται πεισματικά να αναμετρηθεί σε μια τηλεμαχία με τον κ. Τσίπρα. «Στην πολιτική δεν είναι όλα επικοινωνία», επισημαίνουν, καρφώνοντας τους Αμερικανούς επικοινωνιολόγους που, όπως σημειώνουν, έχουν πιάσει δουλειά στην Ηρώδου Αττικού.
Τι γίνεται όμως με τα επιχειρήματα; Εχει καταφέρει ο πρωθυπουργός να μιλήσει στη λογική και το συναίσθημα των πολιτών; «Οχι», είναι η απάντηση. Για το πρώτο, για τη λογική, η εκτίμηση που γίνεται είναι πως ο πρωθυπουργός πήρε μετριότατο βαθμό στην Ολομέλεια, αφού υποστήριξε πως για την ακρίβεια φταίει ο Πούτιν, τη στιγμή που όλοι θυμούνται ότι στην Ελλάδα ξεκίνησε μήνες πριν από τον πόλεμο. Για το συναίσθημα πήρε κάτω από τη βάση, καθώς η επιμονή του στην ωραιοποίηση και τη μετάθεση των ευθυνών δεν μπορεί να αγγίξει τον απεγνωσμένο πολίτη, που βλέπει να εξανεμίζεται το οικογενειακό εισόδημα στα μέσα του μήνα.
Ο Αλέξης Τσίπρας δεν αμφιβάλλει πως ο πρωθυπουργός θα επιμείνει μέχρι τέλους. Θα επιχειρήσει να εξαντλήσει την τετραετία, παρά το ότι αισθάνεται πολιτικά απομονωμένος και χωρίς εν δυνάμει μετεκλογικό εταίρο, μετά την υπόθεση των υποκλοπών. «Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί πια να είναι σύμμαχος, και για τον Κυριάκο Βελόπουλο των κηραλοιφών και του φιλορωσισμού είναι πολιτικά απαγορευτικό», τονίζει. Το συμπέρασμα είναι ένα: οι δεύτερες κάλπες –αν χρειαστεί– θα στηθούν μέσα στο καλοκαίρι. Ποντάροντας στην αποχή των εργαζομένων στον τουρισμό, αλλά και των νέων, που όλα τα στοιχεία, ακόμη και το 2019, δείχνουν πως ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται στις ηλικίες έως 44 ετών με σαφή διαφορά.
Το προοδευτικό ρεύμα
Το συμπέρασμα που βγάζει ο Αλέξης Τσίπρας με τους συνεργάτες του είναι πως η πιο ασφαλής οδός για να κρατηθεί στην εξουσία ο Κυριάκος Μητσοτάκης και να κερδίσει πολιτικά είναι να αξιοποιήσει τα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης. Με δεδομένο ότι αυτό θα γίνει τελικά εις βάρος των αναγκών της οικονομίας, από το στενό περιβάλλον του προέδρου εκτιμούν πως οι εξελίξεις θα οδηγήσουν στη συγκρότηση ενός πλειοψηφικού προοδευτικού ρεύματος που θα εκφραστεί στις εκλογές της απλής αναλογικής.
Ο Αλέξης Τσίπρας δεν αφήνει τον Κυριάκο Μητσοτάκη να ξεφύγει από το οπτικό του πεδίο ούτε και για το θέμα των ελληνοτουρκικών. Εχει υιοθετηθεί απολύτως η γραμμή του από όλα τα στελέχη, πως θα αξιοποιήσει ακόμη και την ελληνοτουρκική ένταση προς όφελος μικροκομματικών σκοπιμοτήτων. Και δεν θα σταματήσει να χτυπά καμπανάκι ότι αυτό εγκυμονεί σοβαρούς εθνικούς κινδύνους.