Ο υπαρκτός κίνδυνος επιστροφής στη Βουλή μιας εγκληματικής οργάνωσης και η ισχυρή σημειολογία διαμόρφωσης ενός όσο το δυνατόν ευρύτερου πολιτικού μετώπου από τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου απέναντι σε ακραίες εκφάνσεις απειλής της δημοκρατίας, ενεργοποιούν εργώδεις πολιτικές διαβουλεύσεις. Η πρόθεση της κυβέρνησης να φέρει νομοθετική ρύθμιση που θα υψώσει ανάχωμα στο κόμμα του καταδικασθέντος για συμμετοχή στην εγκληματική οργάνωση Χρυσή Αυγή Ηλία Κασιδιάρη και θα εμποδίσει την είσοδό του στη Βουλή, άνοιξε ευρύ πολιτικό διάλογο. Κοινός τόπος, ωστόσο, τουλάχιστον ανάμεσα στα μεγαλύτερα κόμματα, είναι ότι θα πρέπει να επιδιωχθεί η ευρύτερη δυνατή συναίνεση για την αντιμετώπιση του υπαρκτού προβλήματος.
Σύμφωνα με τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων, η επιστροφή του νεοναζιστικού μορφώματος στη Βουλή είναι κίνδυνος υπαρκτός. Στη δημοσκόπηση της Alco, που δημοσιοποιήθηκε πριν από μερικές ημέρες, το κόμμα Ελληνες μετρήθηκε στο 2,6%. Ο γενικός διευθυντής της εταιρείας Pulse, Γιώργος Αράπογλου, αναφέρει ότι και στις δικές του μετρήσεις το κόμμα του Ηλία Κασιδιάρη εμφανίζεται σταθερά να συγκεντρώνει ένα ποσοστό της τάξεως του 2,5%. «Εάν κάνουμε μια αναλογική κατανομή της αδιευκρίνιστης ψήφου και αξιολογήσουμε τα δεδομένα που συνήθως λαμβάνουμε υπόψη μας στην αναγωγή, τότε, έστω και οριακά, το κόμμα εμφανίζεται να συγκεντρώνει το 3% που απαιτείται για να μπει στη Βουλή», υπογραμμίζει ο κ. Αράπογλου. Προσθέτει, επίσης, ότι στην περίπτωση του κόμματος Κασιδιάρη θα πρέπει να συνεκτιμηθεί η παράμετρος της «κρυφής ψήφου». Πρόκειται για τον δισταγμό πολιτών να είναι ειλικρινείς στις απαντήσεις τους όταν θεωρούν ότι μπορεί να εκτεθούν για κάτι που θα πουν. Το φαινόμενο αυτό είχε καταγραφεί και σε σχέση με τη Χρυσή Αυγή, που εμφανιζόταν στις δημοσκοπήσεις με ποσοστό χαμηλότερο από εκείνο που έπαιρνε στην κάλπη.
Με αυτά τα δεδομένα, η πρωτοβουλία της κυβέρνησης και η κινητικότητα που αναπτύσσεται δεν εκπλήσσουν. Αλλωστε συνολικά το πολιτικό σύστημα έχει επικριθεί για την απουσία αντανακλαστικών σε προγενέστερο χρόνο, που επέτρεψε στη Χρυσή Αυγή να ισχυροποιηθεί και έφερε την οργανωμένη εγκληματική δράση στα κοινοβουλευτικά έδρανα.
Στην πρόταση που θα καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ γίνεται ρητή αναφορά σε «ναζιστικά κίνητρα».
Ο ΣΥΡΙΖΑ καταθέτει τη δική του τροπολογία, με την οποία το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εκτιμά ότι θεραπεύονται κάποια ζητήματα αντισυνταγματικότητας και το «παράθυρο» για διασταλτική ερμηνεία του νόμου, που στην Κουμουνδούρου εντοπίζουν στην κυβερνητική πρόταση. Η τροπολογία του ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει ότι «δεν έχουν δικαίωμα κατάρτισης συνδυασμών πολιτικά κόμματα, η οργάνωση και δράση των οποίων δεν εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος κατά την έννοια του άρθρου 29 παρ. 1 του Συντάγματος. Τέτοια είναι πολιτικά κόμματα των οποίων οι καταστατικές διατάξεις ή ιδεολογικές διακηρύξεις ή η πολιτική δράση υποκινεί, προκαλεί, διεγείρει ή προτρέπει σε πράξεις ή ενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν διακρίσεις, μίσος ή βία κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων που προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου, χαρακτηριστικά φύλου ή την αναπηρία, καθώς επίσης κόμματα των οποίων ο επικεφαλής ή μέλος οργάνου διοίκησης έχει καταδικαστεί, ακόμη και πρωτοδίκως, για τα εγκλήματα των άρθρων 187 και 187Α του Ποινικού Κώδικα. Η περίπτωση αυτή συντρέχει ακόμη και για απλό μέλος, εάν έχει τελέσει εγκλήματα του προηγούμενου εδαφίου με ναζιστικό ή ρατσιστικό κίνητρο, στο πλαίσιο δράσης κόμματος ή στο όνομά του. Η συνδρομή των περιπτώσεων των προηγούμενων εδαφίων ελέγχεται αυτεπαγγέλτως από το Α1 Τμήμα του Αρείου Πάγου. Προς υποβοήθηση της κρίσης του, πολιτικά κόμματα, ενώσεις προσώπων ή άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και κάθε εκλογέας έχουν δικαίωμα να υποβάλουν στο Α1 Τμήμα του Αρείου Πάγου υπόμνημα με στοιχεία τεκμηρίωσης μέχρι την επομένη της λήξης της προθεσμίας του άρθρου 34 παρ. 1 του παρόντος».
Η θέση του ΠΑΣΟΚ
Το ΠΑΣΟΚ προτείνει να ζητήσει ο πρόεδρος της Βουλής τη γνώμη της επιστημονικής υπηρεσίας του Κοινοβουλίου, προκειμένου να διαμορφωθεί μια τροπολογία όσο το δυνατόν πιο άρτια και ισχυρή νομικά. Ο γραμματέας Πολιτικού Σχεδιασμού, Παναγιώτης Δουδωνής, αναφέρει ότι από την πλευρά τους έχουν επισημάνει τρία σημεία στην τροπολογία που σχεδιάζει να φέρει η κυβέρνηση, τα οποία πιστεύουν ότι χρήζουν αντιμετώπισης. Το πρώτο αφορά τη δυνατότητα εντοπισμού της πραγματικής ηγεσίας, καθώς θα μπορούσε να εμφανιστεί ως επικεφαλής κάποιος αχυράνθρωπος χωρίς νομικά κωλύματα. Εκεί, υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί στο συνταγματικό δίκαιο η θεωρία της κυριαρχίας στην πράξη, η οποία εφαρμόζεται στο ποινικό και εταιρικό δίκαιο για την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων. Το δεύτερο ζήτημα που εγείρει το ΠΑΣΟΚ αφορά την εξασφάλιση των αναγκαίων δικονομικών εγγυήσεων, ώστε να μην μπορεί σε κανένα επίπεδο να αμφισβητηθεί η διαδικασία ελέγχου από τον Αρειο Πάγο. Και το τρίτο αφορά τη διατύπωση «ιδίως», που έχει χρησιμοποιηθεί σε σχέση με τα ποινικά εγκλήματα. Από το ΠΑΣΟΚ επιθυμούν συγκεκριμένη διατύπωση που να αφορά δράση εγκληματική.
Πιο σαφείς και συγκεκριμένες διατυπώσεις ζητάει και το ΚΚΕ. Ο βουλευτής του κόμματος, Γιάννης Γκιόκας, επισημαίνει ότι οι αναφορές σε «απειλή κατά της δημοκρατίας» και «ιδίως σε ποινικές καταδίκες», που περιλαμβάνονται στην κυβερνητική πρόταση, θα πρέπει να γίνουν συγκεκριμένες, με σαφή αναφορά στον εγκληματικό ναζιστικό χαρακτήρα, καθώς αφήνεται ανοιχτό ένα μεγάλο περιθώριο ερμηνειών, που μπορεί να οδηγήσει σε άλλες απαγορεύσεις. Με αυτά τα δεδομένα, από την κυβέρνηση αναμένονται κινήσεις στην κατεύθυνση αναζήτησης κοινού τόπου. Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για αξιοποίηση της επιστημονικής υπηρεσίας της Βουλής θεωρείται ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση και αναμένεται ότι η κυβέρνηση θα την υιοθετήσει.