Η απόφαση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ για αποχή από κάθε ψηφοφορία στη Βουλή είναι προβληματική απ’ όπου κι αν την πιάσεις: Ο αρχηγός ενός κόμματος λαμβάνει μια τόσο σημαντική απόφαση χωρίς να θέσει το θέμα σε κάποιου είδους διαβούλευση και σε ψηφοφορία στην κοινοβουλευτική του ομάδα. Οι εκλεγμένοι βουλευτές, όμως, οφείλουν πρωτίστως να σεβαστούν την εντολή του ελληνικού λαού και όχι του αρχηγού τους. Δεν είναι (δυστυχώς) η πρώτη φορά που κόμμα της αντιπολίτευσης ακολουθεί μια παρόμοια στρατηγική. Αλλά ποτέ δεν έγινε σε τέτοια κλίμακα και χωρίς καμία ένδειξη προφανούς δυσαρμονίας της Βουλής προς το λαϊκό αίσθημα.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ μίλησε για «κακοποίηση του κράτους δικαίου», για «σκάνδαλα διασπάθισης του δημόσιου χρήματος», για «διαπλοκή τομέων του κράτους με το οργανωμένο έγκλημα», για «χειραγώγηση της Δικαιοσύνης». Αυτές οι βαριές κατηγορίες ξεφεύγουν από τα συνήθη όρια των καταγγελιών που εκτοξεύει μονότονα κάθε αντιπολίτευση κατά της κυβέρνησης. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι υπάρχουν πολλά σοβαρά ζητήματα ανοικτά, πως η κυβέρνηση έχει εκτεθεί σε αρκετές περιπτώσεις και δεν έχει δώσει πειστικές απαντήσεις, πως η αντιπολίτευση δικαίως ασκεί αυστηρότατη κριτική, ιδιαίτερα στο ζήτημα των παρακολουθήσεων. Και ενώ η παρουσία της είναι ακριβώς αυτή τη χρονική στιγμή χρήσιμη και απαραίτητη στη Βουλή, ο ΣΥΡΙΖΑ την εγκαταλείπει. Προφανώς διότι το κόμμα αυτό, ακόμη και σήμερα, δεν έχει κατανοήσει ή δεν αποδέχεται πλήρως τους κανόνες του κοινοβουλευτισμού. Δεν μπορεί να αντιληφθεί ποιος είναι ο θεσμικός ρόλος του σ’ αυτή τη συγκυρία και η ευθύνη του απέναντι στον ελληνικό λαό, όπως την καθορίζει το Σύνταγμα μιας φιλελεύθερης δημοκρατίας. Και το κυριότερο: δεν αντιλαμβάνεται τι νομιμοποιεί και τι απονομιμοποιεί αυτό το πολίτευμα στη συνείδηση των πολιτών. Με κερδισμένη πάντα, στη δεύτερη περίπτωση, την Ακροδεξιά.
Φοβάμαι πως η απόφαση αυτή αποδεικνύει, για μία ακόμη φορά, τα όρια βελτίωσης του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι, φαίνεται, αδύνατον να μετεξελιχθεί σε κάτι διαφορετικό από αυτό που γνωρίσαμε την περίοδο 2010-2015. Δεν εννοώ, βέβαια, τη μετεξέλιξή του σε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Αυτό μόνο ως επιτυχημένο ανέκδοτο ηχεί πλέον σε κάποιον που παρακολουθεί τη σταθερά καιροσκοπική και ακραία δημαγωγική συμπεριφορά της ηγεσίας του αλλά και τη χυδαιότητα της αντιπολίτευσης των «ατάκτων» στρατευμάτων του στα κοινωνικά δίκτυα. Υπήρχε, πάντως, η αμυδρή ελπίδα μετεξέλιξης σε ένα κόμμα της ριζοσπαστικής ευρωπαϊκής Αριστεράς που θα εσωτερικοποιούσε τους κανόνες της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Η απόφαση του Αλέξη Τσίπρα για αποχή από κάθε ψηφοφορία στη Βουλή αποδεικνύει, για μία ακόμη φορά, τα όρια βελτίωσης του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ αποδείχθηκε, για μια ακόμη φορά, ένα ανώριμο θεσμικά αλλά και πολιτικά κόμμα, με αντισυστημικά χαρακτηριστικά που θυμίζουν τα χειρότερα διεθνή παραδείγματα των τελευταίων ετών, στα οποία περιλαμβάνεται το ελληνικό καλοκαίρι του 2015. Δικαιώνει όλους αυτούς που είναι διατεθειμένοι να ανεχθούν οτιδήποτε από την κυβέρνηση της Ν.Δ., φτάνει να μην επιστρέψει αυτός ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία.
Την απόφαση του κ. Τσίπρα χειροκρότησαν πολλοί οπαδοί και φίλοι του κόμματος. Αλλά και αρκετοί άλλοι την αντιμετώπισαν με σκεπτικισμό ή και με έντονα κριτική διάθεση. Αυτή είναι και η μοναδική ωφέλεια που θα προκύψει για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ: θα ξέρει, από εδώ και μπρος, ποιους θα πρέπει και ποιους δεν θα πρέπει να εμπιστεύεται.
Ο κ. Αριστείδης Χατζής είναι καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.