«Το Κέντρο θα δώσει την πρωτιά και εντέλει τη νίκη στις εκλογές», επιμένουν οι δημοσκόποι, συμφωνούν οι πολιτικοί αναλυτές και σχεδιάζουν τα κόμματα. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει μέσα από την ιστορία μας.
Το Κέντρο συμμάχησε με τη Δεξιά μετά τον πόλεμο για να εξασφαλίσει τον δυτικό προσανατολισμό της χώρας, συμμάχησε με την Αριστερά τη δεκαετία του ’60 για να στηρίξει τη δημοκρατία. Στην εξελικτική μας πρόοδο μέσα στην Ε.Ε. όπως και σε άλλες χώρες η διακυβέρνηση κινήθηκε προς το Κέντρο. Επετεύχθη ώσμωση μεταξύ φιλελεύθερης οικονομίας και κοινωνικού κράτους και κατακτήσαμε τη δημοκρατία, η οποία άντεξε ακόμα και στην κρίσιμη περίοδο της κρίσης και του δημοψηφίσματος.
Ετσι αργά αλλά σταθερά περάσαμε από το δίλημμα «Αριστερά ή Δεξιά» στην πολιτική πραγματικότητα «ΚΑΙ Αριστερά ΚΑΙ Δεξιά». Την αφομοίωση δηλαδή στοιχείων και από τα δύο μεγάλα πολιτικά ρεύματα, κάτι που με μεγάλη επιτυχία υλοποίησε σε προηγούμενες εποχές η Σοσιαλδημοκρατία.
Στην πολιτική γνωρίζουμε ότι το «ή» είναι χρήσιμο εργαλείο γιατί θέτει διχαστικά διλήμματα, βάζει διαχωριστικές γραμμές, ονομάζει εχθρούς και απόλυτες αλήθειες. «Εμείς ή αυτοί», «πατριώτες ή προδότες», «δημοκράτες ή φασίστες». Ομως η δημιουργική και αποτελεσματική επιλογή είναι το «ΚΑΙ», που όμως προϋποθέτει σύνθεση, διορατικότητα και σύγκρουση με τα ακροατήρια του άσπρου και του μαύρου.
Το διαλεκτικό και δημιουργικό «ΚΑΙ» ορίζει τους ανθρώπους του Κέντρου. Στην πολύ πρόσφατη ιστορία μας των τελευταίων 15 χρόνων ήταν οι άνθρωποι του Κέντρου που αυτο-οργανώθηκαν στο Κίνημα «Μένουμε Ευρώπη» παλεύοντας για τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας, είναι αυτοί που συσπειρώθηκαν στο λεγόμενο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο το οποίο βασίστηκε στον ορθό λόγο και στον ρεαλιστικό πατριωτισμό. Θα αδικούσαμε όμως τους πολίτες αυτούς αν αποδίδαμε την πολιτική τους επιλογή μόνο στον φόβο τους για την επανάληψη των όσων διεξήχθησαν στη χώρα την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.
Επίσης είναι εσφαλμένη η αντίληψη ότι στο Κέντρο ανήκουν οι νοικοκυραίοι άνθρωποι που δεν θέλουν φασαρίες και συμφωνούν συνήθως στη μέση λύση. Αντίθετα έχουμε δει ότι αυτοί οι πολίτες είναι οι ίδιοι που στηρίζουν μεγάλες αποφάσεις και πολιτικές κόντρα στα δογματικά ακροατήρια και στις συvτεχνίες, που στήριξαν ιστορικές μεταρρυθμίσεις, που αναγνώρισαν και σεβάστηκαν πολιτικούς αντιπάλους.
Είναι σαφές ότι σήμερα το Κέντρο έχει διευρυνθεί εξαιρετικά και είναι ένας χώρος που δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένος και που την ψήφο του ούτε την ανταλλάσσει ούτε την καταθέτει. Την ψήφο του τη δανείζει και αξιολογεί, εγκρίνει, κρίνει και αποφασίζει με βάση τα μεγάλα διακυβεύματα της χώρας. Το σύγχρονο Κέντρο του 2023 απέδειξε πως είναι ζωντανή και εξελισσόμενη κοινωνική πλειοψηφία και απέχει από το Κέντρο του μακρινού παρελθόντος της αντιδεξιάς ιδεοληψίας ή του φόβου της Αριστεράς. Το πώς θα κινηθεί λοιπόν η «πολιτική φυλή» του Κέντρου και σε αυτές τις εκλογές είναι εξαιρετικά μεγάλης σημασίας.
Οι πολίτες που πρόσκεινται στο Κέντρο είναι που στηρίζουν μεγάλες αποφάσεις κόντρα στα δογματικά ακροατήρια και στις συvτεχνίες.
Σήμερα, έπειτα από μια πληθώρα κρίσεων και με ζωντανή ακόμα την οικονομική και εθνική ανασφάλεια, το πολιτικό σύστημα απομακρύνεται από το αίτημα της πλειοψηφίας για πρόοδο και ασφάλεια. Η κυβέρνηση έχει πληγώσει και απογοητεύσει σημαντικό τμήμα των κεντρώων ψηφοφόρων με την τελευταία κρίση θεσμών αλλά και αναξιοκρατία. Το μείζον όμως πρόβλημα είναι το ότι η πολιτική ελλειμματικότητα της αξιωματικής αντιπολίτευσης παρουσιάζεται ως ένα τεράστιο κενό στην εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης για τη χώρα.
Η κοινωνία μας δεν μπορεί να συνεχίσει να ζει με κινήματα διαμαρτυρίας. Θέλουμε εφαρμοσμένες λύσεις σε σύνθετα προβλήματα. Οσο η αντιπολίτευση έχει ως μόνο εργαλείο τη φθορά της κυβέρνησης και παντελή έλλειψη μετριοπάθειας και πειστικού λόγου, δεν μπορεί παρά να συγκεντρώσει ένα απισχνασμένο τμήμα του αντιδεξιού κέντρου. Τρία είναι τα διακυβεύματα με βάση τα οποία θα κινηθεί η ψήφος του Κέντρου:
Το πρώτο είναι το εθνικό ζήτημα: Η Τουρκία λειτουργεί με δικές της φαντασιακές διεκδικήσεις ως να μην υπάρχουν το Διεθνές Δίκαιο, Συνθήκες και Συμφωνίες. Οι απειλές κλιμακώνονται καθημερινά και η γείτων χώρα προσπαθεί με επιθετικό τρόπο να ισορροπήσει μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Σε περίοδο μεγάλων εξωτερικών απειλών η εσωτερική πολιτική πρέπει να λειτουργεί πρωτίστως ώστε να εξυπηρετεί την εθνική ασφάλεια. Η ακραία πόλωση, η αποχώρηση από το Κοινοβούλιο ως ακραία αντικοινοβουλευτική στάση κινδυνεύουν για ακόμα μία φορά στην ιστορία μας να γίνουν οι αιτίες οικονομικού και πολιτικού εκτροχιασμού σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον μεγάλων κινδύνων. Η στάση και η πολιτική των κομμάτων στο εθνικό ζήτημα ως προϋπόθεση επιβίωσης της χώρας είναι καθοριστική.
Το δεύτερο μεγάλο ζήτημα αφορά την ανάπτυξη, την παραγωγή εθνικού πλούτου, τη δίκαιη αναδιανομή του. Σε μια εξαιρετικά γενναιόδωρη έως σπάταλη οριζόντια πολιτική επιδομάτων της κυβέρνησης, η στάση της αντιπολίτευσης είναι «δώσε και άλλα». Ενώ στις επιλογές που αφορούν τον 21ο αιώνα, δηλαδή τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την κλιματική αλλαγή, η στάση της είναι αντιφατική από τις ανεμογεννήτριες και τον λιγνίτη μέχρι τις ηλεκτρονικές εκλογές και τα ψηφιακά εργαλεία.
Το τρίτο διακύβευμα είναι η πολιτική σταθερότητα. Οι πολίτες του Κέντρου κατανοούν πολύ καλά τι σημαίνει ακυβερνησία, εξασθένηση της οικονομίας από εκλογές σε εκλογές, εσωτερική αναρχία και εξωτερική απαξίωση.
Απέναντι σε μια εθνικά, οικονομικά και δημοκρατικά ελλειμματική και δημοκρατικά αφερέγγυα αξιωματική αντιπολίτευση, θα ήταν ευκαιρία για το τρίτο κόμμα, το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, να αναδείξει την εθνική του ταυτότητα, να μιλήσει για την ανάπτυξη με τελείως νέα γλώσσα, να ταυτισθεί με τις προτεραιότητες της νέας εποχής και κυρίως να εγγυηθεί τη διακυβέρνηση της χώρας.
Τα διακυβεύματα είναι σαφή, όποιο κόμμα ανταποκριθεί σε αυτά θα είναι στο κέντρο των εξελίξεων, προσελκύοντας το Κέντρο.
Η κ. Αννα Διαμαντοπούλου είναι πρόεδρος του Δικτύου, πρόεδρος της Επιτροπής της Ε.Ε. για το μέλλον του κοινωνικού κράτους, πρ. επίτροπος Ε.Ε., πρ. υπουργός.