Πριν από μερικά χρόνια διάβασα το βιβλίο της Γιάννας Αγγελοπούλου «My Greek Drama». Διηγείται τη ζωή της με γλαφυρό και ενίοτε αποκαλυπτικό τρόπο. Κάποια αποσπάσματα μου έκαναν εντύπωση και δύο από αυτά αφορούν τον Κώστα Καραμανλή. Στο πρώτο, η Γ. Αγγελοπούλου περιγράφει την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, το 2004. Μπαίνει στο στάδιο μαζί με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο και τον πρόεδρο της Ολυμπιακής Επιτροπής Ζακ Ρογκ, περνάει μπροστά από τους ξένους ηγέτες, που τη συγχαίρουν, και φθάνει στη θέση της, δίπλα στον Καραμανλή. Ολοι ήταν χαρούμενοι, γράφει, «όταν όμως κάθισα δίπλα στον πρωθυπουργό, αυτός παρέμεινε ανέκφραστος. Μετά από τέσσερα επίπονα χρόνια αγώνα, δισταγμών και επιτυχιών, όλοι φαίνονταν ενθουσιασμένοι που βρίσκονταν στην Αθήνα. Ολοι, εκτός από τον πρωθυπουργό».
Το δεύτερο στιγμιότυπο λαμβάνει χώρα κάποια στιγμή το 2006, όταν ένα στέλεχος της εφημερίδας που η Αγγελοπούλου εξέδιδε τότε, ο δημοσιογράφος Γιάννης Παπουτσάνης, συναντά τον Καραμανλή για μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης. Η συνέντευξη ολοκληρώνεται και αμέσως μετά ο Παπουτσάνης της τηλεφωνεί ταραγμένος ζητώντας να τη δει προσωπικά. Πράγματι, συναντιούνται και της αναφέρει πως καθώς η συνέντευξη ολοκληρωνόταν, ρώτησε τον Καραμανλή ποια στιγμή της πρωθυπουργικής του θητείας θα επέλεγε να θυμάται αργότερα ως την πολυτιμότερη. Αφού το σκέφτηκε για λίγο, ο Καραμανλής έσκυψε εμπιστευτικά προς το μέρος του και του απάντησε πως θα επέλεγε τη στιγμή της αποχώρησής του από το Μέγαρο Μαξίμου.
Κουτσομπολιά άνευ σημασίας μήπως; Δεν θα το έλεγα. Και αυτό γιατί τα δύο αυτά στιγμιότυπα σκιαγραφούν με ευστοχία την εξόχως αντιφατική προσωπικότητα ενός πολιτικού του οποίου η σταδιοδρομία και το έργο συνιστούν τελικά μια τεράστια αντίφαση. Ο Καραμανλής ξεκίνησε ως ο νέος και δυναμικός ηγέτης, που, ενώ μπήκε στον πολιτικό στίβο για να ανανεώσει την πολιτική και να επανιδρύσει το κράτος, παρέδωσε τελικά ένα υπερχρεωμένο, εξευτελισμένο και ξεχαρβαλωμένο κράτος. Που ανέλαβε την πρωθυπουργία σε μια στιγμή κορύφωσης της εθνικής αυτοπεποίθησης, για να την παραδώσει στην απαρχή μιας απίστευτα σκληρής δοκιμασίας. Που αντί να εκτοξεύσει τη χώρα χάρη στη μεγάλη παρακαταθήκη που κληρονόμησε, την προσγείωσε με τον πιο ανώμαλο τρόπο. Και που αντί να μιλήσει για όλα αυτά, επέλεξε να σιωπήσει.
Θυμάμαι από τα παιδικά μου χρόνια μια προεκλογική αφίσα του Κωνσταντίνου Καραμανλή από τις εκλογές του 1977 με τη φωτογραφία του και τη φράση «Παρέλαβε Χάος, Eφτιαξε Κράτος». Για τον Κώστα Καραμανλή θα μπορούσε ίσως να ειπωθεί το αντίθετο.
Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης, κάτοχος της έδρας Gladstone στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.