Αρθρο του Α. Συρίγου στην «Κ»: Ευθύνη

Αρθρο του Α. Συρίγου στην «Κ»: Ευθύνη

«Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη Γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω»

4' 45" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη Γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω».*

Συλλάβισα τις πρώτες γαλλικές λέξεις σε ένα βαγόνι του ΟΣΕ: «ne pas se pencher en dehors – μη κύπτετε προς τα έξω» έγραφε η πινακίδα κάτω από το παράθυρο. Ηταν κατά τη διάρκεια εκείνων των ατελείωτων ταξιδιών με το τρένο τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, όταν επισκεπτόμουν το προγονικό χωριό στην Πελοπόννησο. Επτά ώρες από την Αθήνα έως τη Μεσσηνία. Η τελευταία φορά που πήρα το συγκεκριμένο τρένο πρέπει να ήταν το 1991. Μετά οι αυτοκινητόδρομοι άλλαξαν τα πάντα. Το ταξίδι με το τρένο παρέμεινε στις επτά ώρες, ενώ το αυτοκίνητο περιόριζε τον χρόνο της διαδρομής στις τέσσερις, ύστερα στις τρεις και σήμερα περίπου στις δύο ώρες. Μοιραία το 2010 έκλεισε η γραμμή Πελοποννήσου. Οχι λόγω μνημονίων, όπως πιστεύουν αρκετοί, αλλά λόγω πολυετούς αχρησίας. Εκτοτε η προσπάθεια για ύπαρξη σοβαρού σιδηροδρομικού δικτύου στη χώρα επικεντρώθηκε κυρίως στον άξονα Πάτρας (μέχρι στιγμής Κιάτου…) – Αθήνας – Θεσσαλονίκης και στον προαστιακό.

Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη έφερε στην επιφάνεια όλες τις παθογένειες του ΟΣΕ: ο τραγικός σταθμάρχης, που ως «νέος» κάνει επί πέντε βράδια τη νυχτερινή υπηρεσία των άλλων· ο επιθεωρητής που σπεύδει να πάρει αναρρωτική άδεια· η κυκλοφορία των τρένων με όρους λειτουργίας προηγούμενων δεκαετιών· η υποστελέχωση του ΟΣΕ· η στοιχειωμένη σύμβαση 717· τα μνημόνια που αντιμετώπιζαν τα τρένα σαν βαρίδι· συντεχνίες, εργολάβοι, διαφθορά και πελατοκρατεία· τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ χρέος του ΟΣΕ που σβήστηκαν το 2010 για να συνεχίσουν κι άλλα χρήματα να πέφτουν επί χρόνια σε έναν πίθο Δαναΐδων· οι συμμορίες του κυκλώματος του χαλκού· η ανύπαρκτη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων· το κατ’ ουσίαν μονοπωλιακό καθεστώς της Hellenic Train, που επιβιώνει με τις επιδοτήσεις των άγονων γραμμών. Ολα αυτά (και πιθανόν και άλλα πολλά) είναι κομμάτια της εικόνας ενός μεγάλου παζλ που οδήγησαν στην καταστροφή των Τεμπών.

Υπάρχουν νοµικές ευθύνες που ήδη διερευνώνται από τη Δικαιοσύνη. Υπάρχουν όμως και πολιτικές ευθύνες που η Δικαιοσύνη δεν θα αγγίξει διότι δεν σχετίζονται με παραβιάσεις του νόμου, αλλά με πολιτικές επιλογές. Μια κυβέρνηση που βρίσκεται στην εξουσία σχεδόν τέσσερα χρόνια αναλαμβάνει μοιραία, αλλά και αυτονόητα, τα σφάλματα όλων των προηγουμένων. Γι’ αυτό κυβερνάς: «Εχεις ευθύνη. Δεν κυβερνάς πια μονάχα τη μικρή ασήμαντη ύπαρξή σου»*. Τα πάντα κρίνονται εκ του αποτελέσματος. Δεν παίζει ρόλο σε ποιο ποσοστό είχε φθάσει η τηλεδιοίκηση επί ΣΥΡΙΖΑ και πόσο ανέβηκε επί Ν.Δ. Το θέμα είναι ότι τη στιγμή του δυστυχήματος δεν λειτουργούσε. Τίποτα άλλο. «Ξέρεις πως εσύ, όχι η μοίρα, όχι η τύχη, μήτε οι άνθρωποι γύρω σου, εσύ μονάχα έχεις, ό,τι και αν κάμεις, ό,τι κι αν γίνεις ακέραιη την ευθύνη»*. Ο επιμερισμός των πολιτικών ευθυνών γίνεται πρωτίστως στη Βουλή, ακολούθως στον δημόσιο διάλογο και στο τέλος στην κάλπη.

Η κακοδαιμονία των ελληνικών σιδηροδρόμων είναι διαχρονική και πολυπαραγοντική και απαιτεί ουσιαστική συζήτηση των πολιτικών δυνάμεων. Κάτι που δεν έγινε το 2010 και σερνόμασταν επί μια δεκαετία από το ένα μνημόνιο στο άλλο, μάλλον δεν πρόκειται να γίνει ούτε για τον ΟΣΕ. Ηδη από πλευράς αξιωματικής αντιπολίτευσης φαίνεται ότι θα εξαντληθούμε σε πομφόλυγες και αοριστίες του τύπου «τα κέρδη τους, οι ζωές μας». Ακούγονται ευχάριστα, αλλά ξεχνούν ότι ο ΟΣΕ είναι κρατικός και απολύτως ελλειμματικός.

Αοριστίες του τύπου «τα κέρδη τους, οι ζωές μας» ακούγονται ευχάριστα, αλλά ξεχνούν ότι ο ΟΣΕ είναι κρατικός και απολύτως ελλειμματικός.

Το τραγικό δυστύχημα του ΟΣΕ μοιραία φέρνει (οφείλει να φέρει) στην επιφάνεια τις πολλές μαύρες τρύπες του ελληνικού κράτους: το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, που είναι η συχνότερη αιτία πυρκαγιών το καλοκαίρι· τα στοιχειωμένα σχέδια πόλεως, που επί δεκαετίες υποτίθεται ότι θα επεκταθούν· τη ΛΑΡΚΟ· τους αργούς ρυθμούς απονομής της δικαιοσύνης· τους δρόμους μας, που κάθε χρόνο αθροίζουν νεκρούς από πολλά «Τέμπη» λόγω των ελάχιστων ραντάρ ταχύτητας που να διασφαλίζουν την τιμωρία όσων παρανομούν (μόνον το 2022 θρηνήσαμε 637 νεκρούς και είχαμε 628 βαριά τραυματίες).

Η απάντηση σε όλα αυτά μπορεί να είναι μόνον πολιτική και στη δημοκρατία μας μπορεί να προέλθει μόνον μέσα από το υπάρχον πολιτικό σύστημα. Η ευθύνη βαρύνει υποχρεωτικά το κυβερνητικό κόμμα. Την προηγούμενη τετραετία έδειξε ότι μπορεί να αντιμετωπίσει μαύρες τρύπες στη λειτουργία του κράτους: την καταρρέουσα το 2019 ΔΕΗ· την ανύπαρκτη μέχρι τότε πολιτική προστασία· την καθημερινή αχρείαστη γραφειοκρατία μέσω των χιλιάδων ψηφιακών εφαρμογών· το αίσχος της Μόριας στη Λέσβο· τις πολύχρονες καθυστερήσεις στην απονομή συντάξεων. Δεν αρκεί! «Τι θα πει φως; Να κοιτάς με αθόλωτο μάτι όλα τα σκοτάδια»*. Πολλές μαύρες τρύπες δεν προλάβαμε να τις αντιμετωπίσουμε. Κάποιες δεν τις είδαμε ή (το χειρότερο) δεν θελήσαμε να τις δούμε. Οπως λέει ο Παλαμάς: «Εγώ είμαι ο γκρεμιστής, γιατ’ είμ’ εγώ κι ο χτίστης». Κάποια πρέπει να διορθωθούν. Κάποια πρέπει να γκρεμίσουν για να ξαναχτιστούν. Με διαφάνεια και ταχύτητα. Το οφείλουμε στα νεκρά παιδιά που τιτίβιζαν ανέμελα μέσα στο τρένο λίγο πριν από την καταστροφή, θεωρώντας ότι το κράτος τους είχε κάνει το αυτονόητο. Να κάνουμε το αυτονόητο.

ΥΓ. Στον δημόσιο διάλογο για τον ΟΣΕ πρέπει να τεθούν και δύο ερωτήματα:

Γιατί δεν ακολουθήθηκε σε όλους τους αυτοκινητοδρόμους που διασχίζουν ή κατασκευάζονται στη χώρα το μοντέλο της Αττικής Οδού; Στον συγκεκριμένο αυτοκινητόδρομο κατασκευάστηκε ανάμεσα στα δύο οδοστρώματα ένα παράλληλο σιδηροδρομικό δίκτυο.

Γιατί τη δεκαετία του 1990 επελέγη ο «εκσυγχρονισμός» των υπαρχόντων σιδηροδρομικών διαδρομών, αντί για τη χάραξη νέων δικτύων υψηλών ταχυτήτων; Σε Πελοπόννησο, Δυτική Θεσσαλία και Δυτική Μακεδονία ξοδεύθηκαν 200 εκατ. ευρώ. Επρόκειτο για γραμμές που χαράχθηκαν περισσότερα από 120 χρόνια πριν, με άλλες τεχνικές δυνατότητες. «Γιατί γυρνάτε πίσω στην εποχή του Τρικούπη και του Κουμουνδούρου;», ρωτάει η αντιπολίτευση. Διότι τη βρίσκουμε ακόμη μπροστά μας στον 21ο αιώνα, είναι η απλή απάντηση.

* Αποσπάσματα από το έργο του Νίκου Καζαντζάκη.

Ο κ. Αγγελος Συρίγος είναι αν. καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, βουλευτής Ν.Δ. στην Α΄ Αθηνών, υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή