Την περασμένη Τετάρτη ο μηχανοδηγός Χρήστος Ζαραϊδώνης μπήκε στο αυτοκίνητο και ξεκίνησε να οδηγεί χωρίς να έχει κάποιον συγκεκριμένο προορισμό. Hθελε απλά να βρεθεί κοντά στη θάλασσα. Eφθασε στη Ραφήνα, περπάτησε, πήρε έναν καφέ και έκατσε μέσα στο αυτοκίνητο με τις πόρτες ανοικτές για να νιώθει τον αέρα. Εκεί, του ήρθαν πάλι στο μυαλό στιγμές από το βράδυ του δυστυχήματος και έκλαψε ξανά. Αργά το μεσημέρι επέστρεψε σπίτι του.
Λίγες μόλις ώρες πριν από τη σύγκρουση είχε συναντηθεί με τον Γιώργο Κουτσούμπα, τον μηχανοδηγό του μοιραίου επιβατικού. Ο Ζαραϊδώνης είχε μόλις φθάσει στη Θεσσαλονίκη και ο Κουτσούμπας περίμενε να ξεκινήσει. Θα κατέβαινε με ένα τρένο μέχρι ένα σημείο και μετά θα έμπαινε στο «62» και θα ανέβαινε ξανά Θεσσαλονίκη. Το δρομολόγιό του είχε ήδη 80 λεπτά καθυστέρηση, οπότε οι δύο άνδρες δεν είχαν χρόνο να τα πουν όπως συνήθιζαν. Η μηχανή του τρένου του Κουτσούμπα, όμως, είχε κάποιο πρόβλημα, οπότε ο Ζαραϊδώνης «έκοψε» τη δική του από τα βαγόνια του και του την «έδωσε». Εκείνος έκανε δοκιμή πως όλα λειτουργούσαν όπως έπρεπε, τον ευχαρίστησε και τον χαιρέτησε. «Αγόρι μου, καλή ξεκούραση», του είπε. «Καλό δρόμο», του φώναξε ο Ζαραϊδώνης και έφυγε από τον σταθμό.
Τσίμπησε κάτι σε μια ταβέρνα και γύρω στις 11 ήταν στο ξενοδοχείο που μένουν όταν διανυκτερεύουν. Τον είχε πάρει ο ύπνος όταν χτύπησε το τηλέφωνο και του είπαν πως κάτι είχε συμβεί στα Τέμπη. Οι πληροφορίες ήταν συγκεχυμένες. Ντύθηκε γρήγορα και επέστρεψε στον σταθμό. Εκεί συνάντησε τον μηχανοδηγό Γιάννη Ορνεράκη ο οποίος είχε ανεβάσει το τρένο που είχε νωρίτερα ακινητοποιηθεί για ώρες λόγω βλάβης ενός καλωδίου. Hταν ο τελευταίος που είχε μιλήσει με τον οδηγό του εμπορικού. «Πού πας με αυτό το εμπορικούλι», του είχε πει. Hταν κολλητοί και πάντα έκαναν πλάκα.
«Αυτό που αντίκρισα ήταν μια εμπόλεμη ζώνη. Μυρωδιά και εικόνες που δεν πρόκειται
να ξεχάσω ποτέ»
Παντελής Ευγενίδης, επικεφαλής της Υπηρεσίας Ελέγχου Κυκλοφορίας στη Λάρισα
Στο μεταξύ, ένας άλλος μηχανοδηγός, ο Παντελής Ευγενίδης, επικεφαλής της υπηρεσίας Ελέγχου Κυκλοφορίας στη Λάρισα, είχε πάρει εντολή να μεταβεί στο σημείο της σύγκρουσης. Hταν ο πρώτος σιδηροδρομικός που επιβεβαίωσε πως πρόκειται για μετωπική. «Αυτό που αντίκρισα ήταν μια εμπόλεμη ζώνη. Μυρωδιά και εικόνες που δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ», λέει στην «Κ». Και οι τρεις αντιλαμβάνονταν πως δεν υπήρχε καμία ελπίδα για τους μηχανοδηγούς, αλλά ήλπιζαν για τους υπόλοιπους συναδέλφους. Το προσωπικό στο κυλικείο, τους συνοδούς και ελεγκτές. Και βέβαια για πολλούς –ποιος να ήξερε πόσους;– επιβάτες. Οταν ήρθαν τα πρώτα πούλμαν στη Θεσσαλονίκη με τους επιζώντες και είδαν πως δεν ήταν σε αυτά κανένας συνάδελφος, ο Ορνεράκης και ο Ζαραϊδώνης μπήκαν σε ένα ταξί και πήγαν και εκείνοι στα Τέμπη.
Από το σημείο εκείνο πήγαν και οι τρεις στο νοσοκομείο στη Λάρισα. Το τηλέφωνό τους πλέον χτυπούσε ασταμάτητα από συναδέλφους που ανησυχούσαν, αλλά και από τους δικούς τους. Ο γιος του Ζαραϊδώνη είχε δει μέσα στο βράδυ την είδηση στο facebook. Ξύπνησε τη μητέρα του και τα αδέρφια του σε κρίση πανικού. Εβαλαν όλοι τα κλάματα με το που του μίλησαν και μέχρι σήμερα δεν έχουν συνέλθει. Τον πιέζουν να μην ξανανέβει στα τρένα. Τα πιο δύσκολα τηλεφωνήματα, όμως, εκείνο το ξημέρωμα ήταν άλλα. Αυτά των συγγενών των θυμάτων. Χωρίς να έχει γίνει η αναγνώριση δεν τολμούσαν να τους πουν την αλήθεια. Τους έλεγαν πως οι άνδρες της ΕΜΑΚ τους αναζητούν. Τους έδιναν κουράγιο και έκλειναν το τηλέφωνο συντετριμμένοι.
Τα πιο δύσκολα τηλεφωνήματα εκείνο το ξημέρωμα ήταν αυτά των συγγενών των θυμάτων. Χωρίς να έχει γίνει η αναγνώριση δεν τολμούσαν να τους πουν την αλήθεια.
Ο Ευγενίδης πήγε στο αστυνομικό τμήμα να δώσει την πρώτη κατάθεση, ώστε να ξεκινήσει η προανάκριση. Ο Ορνεράκης και ο Ζαραϊδώνης νοίκιασαν ένα αμάξι και παρότι είχαν κλείσει πάνω από 24ωρο άυπνοι, οδήγησαν μέχρι την Αθήνα. Και οι τρεις περιέγραψαν πως οι επόμενες ώρες και ημέρες ήταν σαν να ζούσαν σε έναν εφιάλτη. Ακόμη πετάγονται στον ύπνο τους και για μερικά δευτερόλεπτα ξαναζούν αυτό που ένιωσαν, όταν συνειδητοποίησαν το μέγεθος της τραγωδίας.
Μετά την πρώτη εβδομάδα η Hellenic Train οργάνωσε ομαδικές συνεδρίες με ψυχολόγους. Διαρκούν μιάμιση ώρα, δεν είναι υποχρεωτικές, αλλά συνιστώνται και θα γίνονται για τους επόμενους έξι μήνες. Σύμφωνα με μηχανοδηγούς που συμμετείχαν, οι πρώτες συνεδρίες ήταν διερευνητικές. «Τι είναι αυτό που σας έκανε να γίνετε μηχανοδηγοί;», τους ρωτάνε στην αρχή. «Πώς νιώθετε για αυτό που συνέβη; Φοβάστε;». Οι πιο νέοι δήλωσαν πιο φοβισμένοι. Αλλοι πως νιώθουν εκτεθειμένοι: «Είμαστε οι πρώτοι που έχουμε πει πως πρέπει το τρένο να σφυρίξει ξανά, αλλά αυτό πρέπει να γίνει με ασφάλεια, αλλιώς είναι σαν να μη σεβόμαστε τη μνήμη των συναδέλφων μας που χάθηκαν». Μίλησαν για τους νεκρούς, που για πολλούς ήταν οικογένεια. «Τους βλέπαμε πιο πολύ από ό,τι τους δικούς μας». Οταν τους ρώτησαν εάν είναι έτοιμοι να ανέβουν στο τρένο, κάποιοι είπαν πως θα είναι δύσκολο, ειδικά το να περάσουν από το συγκεκριμένο σημείο, αλλά κανείς δεν παραδέχθηκε πως δεν είναι έτοιμος.
«Είμαστε οι πρώτοι που έχουμε πει πως πρέπει το τρένο να σφυρίξει ξανά, αλλά αυτό πρέπει να γίνει με ασφάλεια, αλλιώς είναι σαν να μη σεβόμαστε τη μνήμη των συναδέλφων μας που χάθηκαν»
Μηχανοδηγός σε συνεδρία ψυχικής στήριξης
Μεταξύ τους, όμως, εκτός συνεδρίας, μιλούν ανοικτά για το πόσο έχουν επηρεαστεί. «Θα είναι δύσκολη η πρώτη μέρα, αλλά πρέπει να γίνει. Εάν δεν αντιμετωπίσουμε τη φοβία από την αρχή θα γίνει ακόμη πιο δύσκολο», είπε ο Ευγενίδης στην ομάδα των μηχανοδηγών του. «Εσύ θα ανέβεις;», τον ρωτάνε εκείνοι. «Εάν μου πουν ανέβα, θα το κάνω. Είμαι έτοιμος. Οποιος όμως δεν αισθάνεται έτοιμος δεν ανεβαίνει. Δεν υπάρχει καμία πίεση», τους λέει.
Η ιστορία με τα σουβλάκια
Το κλίμα στους κύκλους των μηχανοδηγών άλλαξε, όμως, ριζικά όταν βγήκε μια ακόμη συνομιλία στο φως της δημοσιότητας. Ηταν βασικά δύο διαφορετικά τηλεφωνήματα ώρες πριν από το δυστύχημα: ένα του μηχανοδηγού που ζητούσε από τον σταθμάρχη έναν αριθμό για να παραγγείλει σουβλάκια και ένα άλλο μεταξύ δύο σταθμαρχών που έκαναν πλάκα για γυναίκες. Στο πρώτο, για τα σουβλάκια, ο μηχανοδηγός ήταν ο Γιάννης Ορνεράκης. Το έμαθε από φίλους που αναγνώρισαν τη φωνή του και έκπληκτος είδε να αναπαράγεται σε όλα τα μέσα με προσβλητικούς τίτλους για εικόνα διάλυσης τη βραδιά της σύγκρουσης. Ο ίδιος, αλλά και οι συνάδελφοί του εξαγριώθηκαν. Εκείνη την ημέρα είχε ξεκινήσει δουλειά στις 10.30 το πρωί. Οταν στον Παλαιοφάρσαλο αντιλήφθηκε την επικίνδυνη βλάβη ενός καλωδίου, κράτησε τους 300 επιβάτες μέσα στο τρένο μέχρι να τους απομακρύνουν με ασφάλεια. Συνολικά 4 ώρες περίμενε σε ακινητοποιημένο τρένο. Είχε μαζί του μόνο ένα μπουκαλάκι νερό και έτσι όταν βρέθηκε σε μια παρακαμπτήριο στη Λάρισα, σε άδειο πλέον τρένο, τηλεφώνησε από το κινητό του στο σταθερό του σταθμάρχη ζητώντας ένα τηλέφωνο για να φάνε κάτι στα γρήγορα. «Προφανώς κάποιοι εντόπισαν τις δύο αυτές άσχετες συνομιλίες, τις μόνταραν, με σκοπό να παρουσιαστεί μια εικόνα αποδιοργάνωσης, που όμως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, μόνο για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη», λένε στην «Κ» οι μηχανοδηγοί. Ο Ορνεράκης σκοπεύει τώρα να κινηθεί νομικά. «Δεν γίνεται να κάνουμε προσπάθεια να σταθούμε στα πόδια μας, να διαχειριστούμε τα όσα ζήσαμε για να επαναλειτουργήσει ο σιδηρόδρομος και να δεχόμαστε τέτοια επίθεση», καταλήγουν.