Λίγο πριν από τις εκλογές, νέα δεδομένα συνεχίζουν να μπαίνουν στον πολιτικό διάλογο μεταξύ των κομμάτων για μια σειρά από ζητήματα. Ενώ συνήθως στην τελική ευθεία προς τις κάλπες τα κομματικά επιτελεία επικεντρώνονται στην ανάδειξη των παραμέτρων τού ήδη προβεβλημένου προγράμματός τους, σε αυτή την προεκλογική περίοδο μέχρι το «παρά πέντε» της κάλπης παρακολουθούμε ζωηρή δημόσια συζήτηση πάνω στα κεντρικά ζητήματα, που δείχνει να ανατροφοδοτείται διαρκώς. Η τηλεμαχία των πολιτικών αρχηγών πρόσθεσε νέα δεδομένα σε μια σειρά από θέματα και η «Κ» επιχειρεί σήμερα καταγραφή της δημόσιας πολιτικής αντιπαράθεσης που ακολούθησε και συνεχίζεται μεταξύ των κ. Μητσοτάκη, Τσίπρα και Ανδρουλάκη και των στελεχών Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ.
Ετσι, σε επίπεδο μοντέλου διακυβέρνησης για την επομένη των εκλογών, πέρα από την προοπτική κυβέρνησης συνεργασίας, φυσικό επακόλουθο της απλής αναλογικής, μπήκε στο τραπέζι το σενάριο κυβέρνησης «ειδικού σκοπού» μετά τη σχετική αποστροφή του κ. Τσίπρα. Ταυτόχρονα, το σενάριο δεύτερης εκλογικής αναμέτρησης ενισχύθηκε, καθώς από την πλευρά της Ν.Δ. ξεκαθαρίστηκε ότι δεν υπάρχει προοπτική συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ.
Οι Κυρ. Μητσοτάκης, Αλ . Τσίπρας και Ν. Ανδρουλάκης ανέδειξαν διαφορετικά διλήμματα και στρατηγικές.
Στον τομέα της οικονομίας κυριάρχησε το ζήτημα της κοστολόγησης και του ρεαλισμού των προγραμμάτων και των προτάσεων που παρουσιάζονται. Το θέμα της οικονομικής προοπτικής της χώρας και των συνθηκών που θα διαμορφωθούν για τους πολίτες στην καθημερινότητά τους όσον αφορά τα εισοδήματα και το κόστος διαβίωσης είναι ίσως αυτό που επηρεάζει περισσότερο τις αποφάσεις των ψηφοφόρων. Αυτό αναδείχθηκε περίτρανα όχι μόνο από την ένταση της δημόσιας συζήτησης, αλλά και από την άμεση απόφαση αποπομπής του Γιώργου Κατρούγκαλου από τα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ χθες.
Στον τομέα των θεσμών και της Δικαιοσύνης κυριαρχεί ασφαλώς το ζήτημα των υποκλοπών. Η αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη στην τηλεμαχία ότι ήταν παράνομη η παρακολούθηση του Νίκου Ανδρουλάκη πυροδότησε νέο κύκλο αντιπαράθεσης και επιθέσεων από την πλευρά των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Από τον ΣΥΡΙΖΑ, μάλιστα, η εν λόγω αναφορά επιχειρήθηκε να αξιοποιηθεί ως βάση πάνω στην οποία θα μπορούσε να οικοδομηθεί μια κυβέρνηση συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ, ακόμη και κυβέρνηση «ειδικού σκοπού», σενάρια που πάντως η Χαριλάου Τρικούπη έσπευσε να απορρίψει κατηγορηματικά.
Η αυτοδυναμία της Ν.Δ. και ο «ειδικός σκοπός»
Του Σταύρου Παπαντωνίου
Eκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις για το «μοντέλο διακυβέρνησης» της χώρας έχουν καταθέσει Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, με το θέμα να παίρνει επιπλέον διαστάσεις μετά τις τελευταίες αναφορές του Αλέξη Τσίπρα για κυβέρνηση «ειδικού σκοπού». Το κυβερνών κόμμα έχει ξεκαθαρίσει σε κάθε τόνο πως αυτό που επιδιώκει είναι η αυτοδυναμία, καθώς πιστεύει στις σταθερές κυβερνήσεις, εξ ου και άλλαξε το εκλογικό σύστημα, επαναφέροντας την ενισχυμένη αναλογική. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ξεκάθαρος ως προς τις επιδιώξεις του και το μοντέλο που θέλει να ακολουθήσει, τονίζοντας πως η διεθνής γεωπολιτική ρευστότητα και οι οικονομικές προκλήσεις χρειάζονται ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον. Ο Αλέξης Τσίπρας από την πλευρά του έχει μιλήσει εξαρχής για «προοδευτική κυβέρνηση». Το αφήγημα του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ θολώνει για δύο λόγους: πρώτον, γιατί οι εν δυνάμει εταίροι αρνήθηκαν αυτό το σχήμα, κάνοντάς τον να μιλάει για ένα δύσκολο σενάριο, και ο λόγος είναι πως ο ίδιος έθεσε στο τραπέζι και εναλλακτικές, όπως η κυβέρνηση «ειδικού σκοπού», που πυροδότησε πολλές συζητήσεις. Τέλος, ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν αρνείται μεν τις συνεργασίες, αλλά απορρίπτει να γίνουν με πρωθυπουργό είτε τον Κυριάκο Μητσοτάκη είτε τον Αλέξη Τσίπρα, κάτι που στερείται νομιμοποίησης. Το ΠΑΣΟΚ, πάντως, επιμένει πως οι συνεργασίες αποτελούν κομμάτι της κουλτούρας του, μιλώντας διαρκώς για έναν «συνεργατικό κοινοβουλευτισμό» και δίνοντας διαρκώς «έμφαση στο πρόγραμμα».
Οσον αφορά το διοικητικό σκέλος, ο κ. Μητσοτάκης τονίζει πως «το επιτελικό κράτος είναι αναντικατάστατο». Οσο για το πολιτικό μοντέλο, ο πρωθυπουργός έχει δηλώσει πως η επόμενη κυβέρνηση δεν θα είναι «μονοχρωματική», επιδιώκοντας την ενσωμάτωση στελεχών και από άλλους χώρους. Από την πλευρά του και ο Αλέξης Τσίπρας είχε μιλήσει για «αλλαγή σελίδας» που αποτυπώνεται και στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, όπου για παράδειγμα γίνεται ρητή αναφορά σε «ανάκτηση του δημοσίου ελέγχου της ΔΕΗ με στόχο την προστασία των καταναλωτών», αποτυπώνοντας ένα διαφορετικό μοντέλο, με μεγαλύτερη κρατική παρέμβαση. Παράλληλα, η αξιωματική αντιπολίτευση επιμένει σε κάθε τόνο, παρά την απόρριψη των δυνητικών εταίρων της, στο μοντέλο της απλής αναλογικής. Το ΠΑΣΟΚ έχει μιλήσει ευθέως για κατάργηση του επιτελικού κράτους. Επίσης, οι αρχηγοί στην τελική ευθεία ανέφεραν:
Τα τρία κόμματα (Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ) διασταύρωσαν τα ξίφη τους για το επιτελικό κράτος.
Κυρ. Μητσοτάκης: «Χρειαζόμαστε μια μονοκομματική κυβέρνηση, ναι, αλλά όχι μονοχρωματική». – «Θα υπάρξουν βελτιώσεις στο επιτελικό κράτος. Θα υπάρξει και κυβερνητική αναδιάταξη».
Αλ. Τσίπρας: «Πιστεύω βαθιά ότι μια κυβέρνηση προγραμματικής συνεργασίας των προοδευτικών δυνάμεων θα μπορούσε να είναι και βιώσιμη και μακράς πνοής». – «Η ισχυρή μονοκομματική δεξιά κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη έχει διογκώσει τις ανισότητες, έχει αυξήσει το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος».
Δικαστική έρευνα ή Προανακριτική;
Του Αντώνη Αντζολέτου
Σε ένα εξαιρετικά πολωμένο πολιτικό σκηνικό τα ζητήματα δικαιοσύνης που σχετίζονται άμεσα με την υπόθεση των υποκλοπών της ΕΥΠ έχουν κυριαρχήσει στις πολιτικές συζητήσεις. Ο Αλέξης Τσίπρας έχει ήδη προαναγγείλει τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής αν κερδίσει τις εκλογές. Βάζει στο «κάδρο» τον πρωθυπουργό και σε πρώτη φάση τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και τον υπουργό Δικαιοσύνης.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης προκρίνει τη διαδικασία νέας συγκρότησης εξεταστικής επιτροπής χωρίς την καταχρηστική χρήση του απορρήτου και από εκεί και ύστερα θα δρομολογηθεί, όπως τονίζει, και η σύσταση της Προανακριτικής. Ο πρωθυπουργός απαντά πως η Δικαιοσύνη έχει ήδη προχωρήσει στη διερεύνηση της υπόθεσης και θα κρίνει αν υπάρχουν ποινικές ευθύνες. Κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ πως περιφρονεί την κρίση της και πάνω σε αυτό το θέμα οι πολιτικοί αρχηγοί έχουν αντιμαχήσει τις τελευταίες ημέρες για τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί και την ερμηνεία που δίνει το κάθε κόμμα. Συμφωνούν για την ανάγκη η απόδοση της δικαιοσύνης να είναι ταχύτερη, ενώ στην κουβέντα έχει μπει και η διάκριση των εξουσιών. Στο στόχαστρο, ειδικά των κομμάτων της αντιπολίτευσης, μπήκε η ελευθερία και η διαφάνεια στον Τύπο. Ενδεικτικά οι τοποθετήσεις των πολιτικών αρχηγών είχαν ως εξής:
Κ. Μητσοτάκης: «Εχουμε διορθώσει μια σειρά από αδυναμίες οι οποίες εντοπίστηκαν και χτίζουμε βήμα βήμα μια ΕΥΠ, η οποία πρέπει να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στον δικό της ρόλο».
Αλ. Τσίπρας: «Οποιος κρατάει αυτά τα χιλιάδες gigabytes των παράνομων παρακολουθήσεων στα χέρια του έχει τη δυνατότητα να εκβιάζει το πολιτικό και το επιχειρηματικό σύστημα».
Ν. Ανδρουλάκης: «Περιμένω η Δικαιοσύνη να καλέσει την Εισαγγελέα της ΕΥΠ, που με χρέωσε ως “εθνικό κίνδυνο” για να “νομιμοποιήσει” την παρακολούθησή μου στη διάρκεια των δημοκρατικών εκλογών του ΠΑΣΟΚ».
Η υπόθεση των παρακολουθήσεων παρέμεινε μέχρι τέλους στο επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας.
Κ. Μητσοτάκης: «Εβλεπα τις αφίσες του ΣΥΡΙΖΑ: “Δικαιοσύνη παντού”. Μια Δικαιοσύνη που υποτιμά τη νοημοσύνη όταν έχει δίπλα του τον καταδικασμένο 13-0 στο Ειδικό Δικαστήριο κ. Παππά».
Αλ. Τσίπρας: «Επαναφορά της ΕΥΠ στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Κατάργηση της τροπολογίας που δεν επιτρέπει τη γνωστοποίηση παρακολούθησης από την ΕΥΠ μετά την ολοκλήρωσή της».
Κ. Μητσοτάκης: «Η ΕΥΠ θωρακίστηκε θεσμικά. Επανήλθε ο δεύτερος εισαγγελέας, ο οποίος είχε καταργηθεί επί ημερών ΣΥΡΙΖΑ. Προστέθηκε τώρα ως αξιολογητής και ο πρόεδρος της Βουλής».
Ν. Ανδρουλάκης: «Το αφήγημα “νόμιμη παρακολούθηση αλλά πολιτικά εσφαλμένη”, κατέρρευσε».
Κ. Μητσοτάκης: «Στα τέσσερα χρόνια της θητείας μου έχουμε προχωρήσει σε τουλάχιστον 20 θεσμικές παρεμβάσεις για την προστασία και την ενίσχυση της θέσης των δημοσιογράφων».
Αλ. Τσίπρας: «”Ενημέρωση 107″ στη χώρα μας, στη θέση 107, αυτό θα έπρεπε να ήταν το κεντρικό θέμα συζήτησης σε αυτή την προεκλογική περίοδο».
Ιδιο μενού, διαφορετική συνταγή στην οικονομία
Του Γιώργου Μπουρδάρα
Ουσιαστικά παρεμφερείς στόχους (αυξήσεις μισθών, μείωση φόρων, μέτρα κοινωνικής στήριξης), αλλά με διαφορετική συνταγή ή/και και με διαφορετική πρώτη ύλη, συνέχισαν να παρουσιάζουν οι πολιτικοί αρχηγοί με τις ομιλίες ή και τις τηλεοπτικές συνεντεύξεις τους στα τελευταία, μετά το μεταξύ τους ντιμπέιτ, μέτρα της προεκλογικής εκστρατείας που ολοκληρώνεται σήμερα.
Η παράμετρος «κοστολόγηση» των οικονομικών προγραμμάτων των κομμάτων, μέσα και από την επαναφορά του ερωτήματος σε πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις αναφορικά με το «πού θα βρεθούν τα λεφτά;», άφησε έντονο το αποτύπωμά της σε αυτή την κούρσα.«Ζήτησα και εξακολουθώ να ζητώ να υπάρξει μία τέτοια κοστολόγηση, είτε από το Γενικό Λογιστήριο είτε από το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, είτε από την Τράπεζα της Ελλάδος. Ο ΣΥΡΙΖΑ το αποφεύγει αυτό. Είναι βέβαιον ότι το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ τινάζει τελείως την μπάνκα στον αέρα», επιμένει ο Κυρ. Μητσοτάκης.
«Το πρόγραμμά μας είναι απόλυτα κοστολογημένο», απαντά επαναλαμβανόμενα ο Αλ. Τσίπρας. «Η αναξιοπιστία είναι πλέον συνυφασμένη με κάθε εξαγγελία του κ. Τσίπρα. Στον αντίποδα του δημοσιονομικού λαϊκισμού και των δύο, εμείς έχουμε κοστολογημένες και στοχευμένες παρεμβάσεις», σχολιάζει ο Ν. Ανδρουλάκης. Ως προς την ουσία των προτάσεων, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε στην τελική ευθεία προς τις κάλπες ότι κεντρική του δέσμευση «για τη δεύτερη τετραετία είναι η συνέχιση της πολιτικής μείωσης των φόρων και αύξηση των μισθών». Για την ανάγκη «να αυξήσουμε τους μισθούς στους δημοσίους υπαλλήλους που έχουν να πάρουν αύξηση 14 χρόνια και να δώσουμε τη 13η σύνταξη», μιλάει ο Αλ. Τσίπρας. «Μπορούμε να πετύχουμε τον στόχο με περισσότερες επενδύσεις, με αποκλιμάκωση της ανεργίας και καλύτερες θέσεις εργασίας», υποστηρίζει ο πρόεδρος της Ν.Δ. Με «φορολόγηση υπερκερδών μεγάλων επιχειρήσεων, εισηγμένων στο χρηματιστήριο», αντιτείνει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Για «ανακατεύθυνση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, και έκτακτη φορολόγηση των υπερκερδών των ολιγοπωλίων», μιλάει ο Ν. Ανδρουλάκης. Ο στόχος της απόκτησης επενδυτικής βαθμίδας για τη χώρα μας, τέλος, βρέθηκε στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης, σε συνάρτηση με την πολιτική πρόταση διακυβέρνησης: «Σε 100 μέρες θα έχουμε επενδυτική βαθμίδα από τη στιγμή που θα υπάρχει σταθερή κυβέρνηση», τονίζει ο κ. Μητσοτάκης, συνδέοντας τη σταθερότητα με την αυτοδύναμη κυβέρνηση της Ν.Δ. Από την πλευρά του, ο κ. Τσίπρας που αντιπροτείνει μια κυβέρνηση «προοδευτικής συνεργασίας», λέει πως «μόνο μια τέτοια κυβέρνηση μπορεί να αξιοποιήσει με ασφάλεια, σύνεση και σχέδιο την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας». Παράλληλα, οι τρεις αρχηγοί στάθηκαν και στο ζήτημα των φόρων:
«Με τη Ν.Δ. κυβέρνηση σε 100 μέρες θα έχουμε την επενδυτική βαθμίδα», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Κ. Μητσοτάκης: «Οπου δοκιμάστηκαν μειώσεις του ΦΠΑ δεν είχαμε ουσιαστικό όφελος για τον καταναλωτή».
Αλ. Τσίπρας: «Μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης και μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα».
Ν. Ανδρουλάκης: «Μείωση των φόρων στην εργασία και του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής».