Το φυσικό αέριο εξελίσσεται ραγδαία στον καθοριστικό παράγοντα που αλλάζει τα δεδομένα στο Κυπριακό, αλλά και στην ευρύτερη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, και φέρνει στην επιφάνεια σειρά κρίσιμων ερωτημάτων με μείζονες γεωστρατηγικές συνέπειες. Οι πρωταγωνιστές βρίσκονται αντιμέτωποι με μια κινούμενη άμμο συμφερόντων, τα οποία ενώ σε ένα συσχετισμό δυνάμεων είναι συμπληρωματικά, σε άλλον καθίστανται αντικρουόμενα. Στο πρωτόγνωρο αυτό παζλ προκαλεί προβληματισμό η διαπίστωση πως τα συμφέροντα της Ελλάδας και της Κύπρου δεν είναι απαραιτήτως ταυτόσημα.
Στη σκιά των παραπάνω διλημμάτων, και υπό την πίεση της διεθνούς κοινότητας για ταχεία επίλυση του Κυπριακού, ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης κάνει τη στρατηγική επιλογή να ταχθεί υπέρ της ενεργειακής διασύνδεσης με την Αγκυρα, κίνηση που προκαλεί και αντιδράσεις στο εσωτερικό της Κύπρου. Η Τουρκία από την πλευρά της έσπευσε τις προηγούμενες ημέρες να στείλει σε τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ, την οποία αμφισβητεί, το σεισμογραφικό σκάφος«Μπαρμπαρός» συνοδευόμενο από πολεμικό πλοίο.
Σε κάθε περίπτωση, σημαντικότερη παράμετρος των εξελίξεων είναι ο τρόπος που θα επιλεγεί για τη μεταφορά του αερίου, κυρίως του ισραηλινού, η ύπαρξη του οποίου είναι διαπιστωμένη και σε μεγάλες ποσότητες, αλλά και άμεσα εκμεταλλεύσιμη. Θα επιλέξει το Ισραήλ να το μεταφέρει προς την Τουρκία μέσω αγωγού που θα περνάει και από το κυπριακό έδαφος, ή θα το κάνει μέσω υποθαλάσσιου αγωγού που θα παρακάμπτει το κυπριακό έδαφος, διαπερνώντας πάντως την ΑΟΖ της Κύπρου, όπως και αυτές του Λιβάνου και της Συρίας; Θα απορρίψει τελικά τον αγωγό και θα στραφεί προς τη συμπίεση ή την υγροποίηση του αερίου, με προοπτική μεταφοράς του από πλοία ελληνικών συμφερόντων; Και όλα αυτά, ενώ το Τελ Αβίβ διαμηνύει ότι επενδύει στην αυτονομία, προσβλέποντας και στις ασιατικές αγορές;
Αν επιλεγεί ο αγωγός μέσω Κύπρου προς Τουρκία, μένει η Ελλάδα στο περιθώριο; Αν, τελικά, το Ισραήλ υπερβεί τις δυσκολίες στις σχέσεις του με την Αγκυρα και προχωρήσει στην κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού προς την Τουρκία, μένουν έξω και η Ελλάδα και η Κύπρος; Το ενδεχόμενο χρήσης των ήδη υφιστάμενων τερματικών υγροποίησης στην Αίγυπτο συμφέρει, και πόσο ασφαλές είναι με δεδομένη την αστάθεια στη χώρα του Σίσι, του Μουμπάρακ και του Μόρσι;
Παράλληλα, το αισθητά χαμηλότερο κόστος όλων των παραπάνω επιλογών «απειλεί», αν δεν καθιστά έωλο, το σχέδιο για την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού από τα ισραηλινά, και τα όποια κυπριακά κοιτάσματα, προς την Κρήτη και από εκεί προς τις ευρωπαϊκές αγορές.
Από την άλλη, τίθεται το ερώτημα εάν θα επιλέξουν οι Ισραηλινοί να εξαρτώνται από την Αγκυρα. Και αν ναι, θα καλύπτουν τις συνεχώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας ή θα τροφοδοτούν και την Ευρώπη; Και θα θελήσει η τελευταία να καταστήσει την Τουρκία χώρα διέλευσης και για επιπρόσθετες ποσότητες αερίου;
Την ίδια ώρα, η βιωσιμότητα ενός τερματικού υγροποίησης στο Βασιλικό, το οποίο επιθυμεί η Λευκωσία ώστε να καταστεί κόμβος διακίνησης αερίου, είναι αβέβαιη και εξαρτάται από τις ποσότητες που θα βρεθούν. Στα παραπάνω ερωτήματα πρέπει να προσθέσει κανείς και το ουσιαστικότερο όλων, που αφορά την αβεβαιότητα σχετικά με το μέγεθος των κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ, παράμετρος που ισχύει και γι’ αυτά που φαίνεται να υπάρχουν νοτίως της Κρήτης, στο Ιόνιο και αλλού στις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες.