Δαπάνη η οποία, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, μπορεί και να ανέρχεται στο ποσό των πέντε εκατομμυρίων ευρώ μέσα σε μια οκταετία, συνεπάγεται για τη Βουλή η διαδικασία ελέγχου των δηλώσεων «πόθεν έσχες» των πολιτικών. Μια διαδικασία, πάντως, της οποίας η αξιοπιστία υπό το φως και των τελευταίων εξελίξεων δείχνει βαθύτατα τραυματισμένη.
Αφορμή για την δρομολόγηση των νέων εξελίξεων αποτέλεσε η κατάθεση τροπολογίας (η οποία και τελικώς εν μέσω αντιδράσεων και από το εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ δεν έγινε αποδεκτή από την κυβέρνηση στην παρούσα φάση) των βουλευτών Χρ.Γκόκα (ΠΑΣΟΚ) και Ι.Κεφαλογιάννη (ΝΔ) μέσω της οποίας επιχειρήθηκε να δρομολογηθούν αλλαγές σε δύο επίπεδα: Αφενός στο ειδικότερο θέμα του αναδρομικού ελέγχου των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης πολιτικών που άσκησαν από το 1974 κυβερνητική και κρατική εξουσία. Μεταξύ άλλων ζητήθηκε παράταση της ολοκλήρωσης του ελέγχου, έως τον Ιούλιο του 2015. Αφετέρου, στον τρόπο γενικότερου ελέγχου των δηλώσεων πόθεν έσχες, με αξιοπρόσεκτη την πρόβλεψη να μην γίνεται ο έλεγχος της πρώτης δήλωσης (εκείνης δηλαδή που κάνουν οι νεοεκλεγόμενοι πολιτικοί) σε συνδυασμό με τις δαπάνες διαβίωσής τους ή άλλες παραμέτρους.
Στη σκιά της έντονης συζήτησης που έγινε στο Κοινοβούλιο με επίκεντρο τη συγκεκριμένη τροπολογία, ουσιαστικά αποκαλύφθηκε:
ΠΡΩΤΟΝ, ότι η Επιτροπή Ελέγχου που λειτουργεί εντός Βουλής δεν έχει ενημερωθεί για την πορεία των προαναφερόμενων αναδρομικών ελέγχων. Σε σχετική καταγγελία προέβη ο κ. Δημ. Παπαδημούλης. Από την πλευρά του ο πρόεδρος της συγκεκριμένης Επιτροπής κ. Γ. Καλαντζής ουσιαστικά παραδέχθηκε ότι δεν υπάρχει τέτοια ενημέρωση, ενώ παράλληλα υποστήριξε και πως ο κατ’ αρχήν έλεγχος έχει ολοκληρωθεί! Σημείωσε μάλιστα πως για τα πρόσωπα που υπάρχουν κάποιες εκρεμμότητες, έχουν αποσταλεί ειδοποιητήρια προκειμένου να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Σε μια τέτοια περίπτωση, ερωτήματα εγείρονται ως προς την μεγαλύτερη του ενός έτους από σήμερα προβλεπόμενη παράταση ως προς την ολοκλήρωση του ελέγχου.
ΔΕΥΤΕΡΟΝ, Στο εσωτερικό της εν λόγω κοινοβουλευτικής Επιτροπής, ακόμα και μεταξύ των βουλευτών της πλειοψηφίας επικρατεί η αίσθηση ότι εξαιτίας αντικειμενικών δυσκολιών (δυσεύρετα έγγραφα αιτιολόγησης περιουσιακών στοιχείων λόγω παλαιότητας κλπ) ο αναδρομικός έλεγχος μοιάζει να είναι αδιέξοδος. Σε μια τέτοια περίπτωση, ωστόσο, τα ερωτήματα πολλαπλασιάζονται διότι ούτε σχετική συζήτηση για την επίλυση του προβλήματος έγινε εντός της Επιτροπής. Ούτε, όμως, και αποφασίστηκε η αναστολή της απόφασης να καταβάλλονται ετησίως μεγάλα ποσά στις εταιρείες ορκωτών λογιστών για να πραγματοποιήσουν αυτό τον «έλεγχο».
Αξιοσημείωτο εδώ είναι ότι για την τετραετία 2007-2010 από τους Προϋπολογισμούς της Βουλής προκύπτει πως δόθηκαν για ελέγχους δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης συνολικά 1.130.000 ευρώ (300 χιλ. το 2007, 300 χιλ. το 2008, 350 χιλ. το ’09 και 180 χιλ. το 2010). Από το 2011 έως σήμερα, στον ειδικό κωδικό (ΚΑ 0871) τα ποσά δεν εμφανίζονται με διακριτό τρόπο, αλλά ως τμήμα ευρύτερου ποσού με έξοδα και για άλλες εργασίες της Βουλής. Ειδικότερα στον προαναφερόμενο κωδικό εγγράφονται πιστώσεις 943 χιλ. ευρώ το 2011, 1.165.000 το 2012, 2.943.000 ευρώ το 2013 (έτος κατά το οποίο για πρώτη φορά αρχίζει ο αναδρομικός έλεγχος) και 1.363.000 για το τρέχον έτος.
Ανώτερη κοινοβουλευτική πηγή στην οποία απευθύνθηκε η «Κ» , δηλώθηκε ότι «κατά προσέγγιση» τα ποσά ετησίων που δίδονται για τους συγκεκριμένους ελέγχους, είναι περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ.
Ιδιαίτερης σημασίας, πάντως, κρίνεται η προταθείσα, μέσω της τροπολογίας, ρύθμιση για «αλλαγή» στην υφιστάμενο τρόπο ελέγχου της πρώτης δήλωσης «πόθεν έσχες». Ο ισχύων νόμος 4065/2012, προβλέπει συγκεκριμένα ότι ο αρχικός έλεγχος των δηλώσεων από την Επιτροπή, περιλαμβάνει «πέραν της διαπίστωσης του αληθούς περιεχομένου αυτών, τη συγκριτική ανάλυση της εν γένει οικονομικής κατάστασης των ελεγχομένων προσώπων, καθώς και των συζύγων και ανήλικων τέκνων τους, δύο έτη πριν, καθ’ όλη τη διάρκεια κτήσης της ιδιότητας καθώς κιαι για δύο έτη μετά την για οποιονδήποτε λόγο παύση της ιδιότητας, καθώς και τη διακρίβωση εάν το ανωτέρω χρονικό διάστημα η απόκτηση νέων ή η επαύξηση υφιστάμενων περιουσιακών στοιχείων από τα ανωτέρω πρόσωπα, δικαιολογείται από το ύψος των πάσης φύσεως εσόδων τους, σε συνδυασμό με τις δαπάνες διαβίωσής τους». Η αλλαγή που επιχειρήθηκε να περάσει από τη Βουλή, «κρατά» μόνο το πρώτο μέρος, και ειδικότερα προβλέπει: «Ο έλεγχος της αρχικής δήλωσης αφορά στην διαπίστωση του αληθούς περιεχομένου για τα υφιστάμενα κατά το χρόνο υποβολής της περιουσιακά στοιχεία».
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, εάν εγκριθεί αυτή η αλλαγή εκτός των άλλων θα σημάνει και την πλήρη απαλλαγή εκείνων των βουλευτών οι οποίοι εξελέγησαν για πρώτη φορά το 2012 και έκαναν την προκλητική επιλογή να δηλώσουν μηδενικά εισοδήματα (!) τα δύο ή και τα τρία προ της εκλογής τους έτη.