Ακόμη και αν τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης εφαρμόσουν «όλες τις μεταρρυθμίσεις του κόσμου», δεν θα καταφέρουν να μειώσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα την ανεργία, με αρνητικές επιπτώσεις για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική και πολιτική σταθερότητα, προειδοποιεί η δεξαμενή σκέψης Bruegel σε μελέτη που παρουσιάζει σήμερα στο άτυπο συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα πρέπει να προσπαθήσουν σκληρότερα να αντιμετωπίσουν την ανεργία και την οικονομική ανισότητα, αλλιώς θα προκύψει μια χαμένη γενιά, ιδίως σε χώρες της Νοτίου Ευρώπης, όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, λέει το Bruegel, προτείνοντας την ενίσχυση της ζήτησης μέσω μεγάλων δημόσιων επενδύσεων, που θα χρηματοδοτηθούν από ευρωπαϊκούς πόρους.
Στη μελέτη με τίτλο «Το κοινωνικό πρόβλημα της Ευρώπης και οι επιπτώσεις για την οικονομική ανάπτυξη», οι οικονομολόγοι Ζολτ Ντάρβας και Γκούντραμ Γουλφ παρουσιάζουν τα σοβαρότατα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που έχουν προκαλέσει η κρίση και η προσπάθεια των κυβερνήσεων να εξυγιάνουν τα δημόσια οικονομικά τους μέσω της λιτότητας. Οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά έξι εκατομμύρια μεταξύ 2008 και 2013 και πλέον ανέρχονται σε 26 εκατ. σε ολόκληρη την Ε.Ε., με συνέπεια την αύξηση της φτώχειας και της οικονομικής ανισότητας, ιδίως στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και της Βαλτικής. «Τα σημερινά επίπεδα ανεργίας και φτώχειας όχι μόνο είναι ανεπιθύμητα, αλλά επίσης υπονομεύουν τη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική των ευρωπαϊκών οικονομιών, με αρνητικές επιπτώσεις για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους», αναφέρεται στην έκθεση που έχει η «Κ» στη διάθεσή της.
«Λέμε στους υπουργούς (σ.σ.: Οικονομικών) ότι το πρόβλημα της ανεργίας είναι τεράστιο και ότι αν επιμείνουμε στις υπάρχουσες πολιτικές, θα απαιτηθούν πολλά χρόνια μέχρι οι νέες θέσεις εργασίας να περιορίσουν την ανεργία. Τους λέμε επίσης ότι ακόμη και αν εφαρμόσετε όλες τις μεταρρυθμίσεις του κόσμου, δεν θα επιτευχθεί η αύξηση της απασχόλησης αν δεν έχουμε οικονομική ανάπτυξη», εξηγεί στην «Κ» ο Γκούντραμ Γουλφ, διευθυντής του Bruegel. Δεδομένου ότι οι χώρες που αντιμετωπίζουν τα σοβαρότερα κοινωνικά προβλήματα δεν έχουν τη δυνατότητα να ενισχύσουν τη ζήτηση εξαιτίας της κακής κατάστασης των δημόσιων οικονομικών τους, οι οικονομολόγοι του Bruegel προτείνουν την ανάληψη πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. «Αυτό που θα μπορούσαν να ελπίζουν οι χώρες του Νότου είναι ένα μεγάλο επενδυτικό σχέδιο από την Ε.Ε. Σαφώς χρειάζεται ένα είδος σχεδίου Μάρσαλ γιατί χωρίς επενδύσεις δεν θα επιστρέψει η ανάπτυξη. Θα μπορούσαν να γίνουν επενδύσεις μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και μέσω των λεγόμενων ευρωομολόγων έργων (project bonds). Πέρα από τα άμεσα οφέλη, οι επενδύσεις στον Νότο θα αποτελέσουν απόδειξη πως η Ε.Ε. πιστεύει ότι οι χώρες του Νότου έχουν μέλλον, γεγονός που θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη και των υπολοίπων προς τις χώρες αυτές», εξηγεί ο κ. Ζολτ Ντάρβας στην «Κ». Παράλληλα, οι συντάκτες της έκθεσης εκτιμούν ότι θα πρέπει να εφαρμοστούν και μεταρρυθμίσεις στα κοινωνικά συστήματα, ιδίως της Νοτίου Ευρώπης, με στόχο αυτά να γίνουν αποδοτικότερα και να λειτουργούν προς όφελος κυρίως των ανέργων και των φτωχών. Σημαντικές αλλαγές πρέπει να γίνουν και στα φορολογικά συστήματα, προκειμένου τα δημοσιονομικά βάρη να κατανέμονται δικαιότερα μεταξύ των γενεών, αφού τα τελευταία χρόνια επιβαρύνθηκαν κυρίως οι νέοι φορολογούμενοι.
Ενα νέο στοιχείο που προκύπτει από τη μελέτη είναι ότι η οικονομική ανισότητα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της κρίσης. Σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία και η Λεττονία, η οικονομική ανισότητα έσπρωξε τα νοικοκυριά να δανείζονται χρήματα προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους. Το αποτέλεσμα ήταν η κρίση να βρει αυτά τα νοικοκυριά με πολύ μεγαλύτερα χρέη απ’ ό,τι στον πυρήνα της Ευρωζώνης και να αναγκαστούν να περιορίσουν την κατανάλωσή τους σε πολύ μεγάλο βαθμό. Το αποτέλεσμα ήταν βαθύτερη και μεγαλύτερης διάρκειας κρίση, λέει ο κ. Γουλφ, τονίζοντας ωστόσο ότι η οικονομική ανισότητα ήταν μόνο μία από τις αιτίες της κρίσης στη Νότια Ευρώπη και κατά τη γνώμη του όχι η βασική.