Πρόγραμμα κάποιου είδους που θα ενσωματώνει ενισχυμένη επιτήρηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο περιλαμβάνουν όλα τα σενάρια που επεξεργάζονται οι δανειστές για την Ελλάδα μετά τη λήξη του υφιστάμενου μνημονίου. Οι οριστικές αποφάσεις για την «επόμενη ημέρα» θα ληφθούν προς το τέλος του έτους, όταν το δάνειο της Ευρωζώνης θα έχει τελειώσει και η μόνη συμφωνημένη χρηματοδότηση θα είναι τα 12 δισ. ευρώ που θα απομένουν από το δάνειο του ΔΝΤ. Τα δεδομένα αυτή τη στιγμή είναι τα εξής:
1. Ολοι θέλουν να κηρύξουν το τέλος των προγραμμάτων για την Ελλάδα, αλλά δεν ξέρουν πώς μπορεί να γίνει αυτό. Η χώρα και οι δανειστές της πρέπει να διασχίσουν για μια ακόμη φορά αχαρτογράφητα νερά, αυτοσχεδιάζοντας. Η Ελλάδα θα αντιμετωπισθεί και πάλι όπως φαίνεται ως ειδική περίπτωση.
2. Υπάρχει μεγάλο έλλειμμα εμπιστοσύνης στη χώρα και το πολιτικό προσωπικό της. Αμφιβάλλουν ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει τη δημοσιονομική προσαρμογή και τις μεταρρυθμίσεις, όταν βρεθεί χωρίς αυστηρή εποπτεία.
3. Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης δεν θέλουν να δώσουν άλλα χρήματα. Ενα νέο πρόγραμμα έχει πολιτικό κόστος και επιπλέον θα αφήσει στίγματα στο ευρωπαϊκό αφήγημα του success story.
4. Το ΔΝΤ, επίσης, θέλει να φύγει από την Ελλάδα και να μη δώσει ούτε τα περίπου 12 δισ. ευρώ που είναι προγραμματισμένο να καταβληθούν από τις αρχές του 2015 έως τον Μάρτιο του 2016. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, σε συνάντηση που είχαν στο Παρίσι στελέχη της Κομισιόν και του ΔΝΤ, κατέστη σαφές ότι το Ταμείο δεν μπορεί να συνεχίσει να χρηματοδοτεί ένα μέλος της Ευρωζώνης, χωρίς τη συμμετοχή της Ευρωζώνης. Η αποχώρηση του ΔΝΤ δεν είναι εύκολη. Για να φύγει δόξη και τιμή, θα πρέπει να δηλώσει ότι το πρόγραμμα προσαρμογής ολοκληρώθηκε επιτυχώς και πως το χρέος είναι βιώσιμο. Αλλιώς θα πρέπει να ζητήσει άμεσα όλα τα λεφτά που έδωσε. Γι’ αυτό πιέζει την Ευρωζώνη να γίνει όσο το δυνατόν ταχύτερα η διευθέτηση του χρέους, προτείνοντας να πραγματοποιηθεί και διάσκεψη κορυφής στην Ουάσιγκτον στα μέσα Νοεμβρίου. Η Ευρωζώνη δεν έχει ακόμη απαντήσει.
5. Η Ευρωζώνη δεν βιάζεται τόσο να απαλλαγεί από το ΔΝΤ, αν και καταλαβαίνει ότι η παρουσία του προκαλεί επιπλοκές. Ομως, δεν έχει αποφασίσει πώς θα γίνει η ρύθμιση του χρέους όχι τόσο σε τεχνικό επίπεδο, όσο σε πολιτικό (π.χ. υπάρχουν χώρες που διαφωνούν, δεν έχει αποφασιστεί αν θα είναι ad hoc ρύθμιση για την Ελλάδα ή αν θα ισχύσει και για άλλες χώρες).
6. Η ΕΚΤ, μέσω του μέλους του Δ.Σ. Μπενουά Κερέ που επισκέφθηκε την Αθήνα την προηγούμενη εβδομάδα, ξεκαθάρισε ότι δεν θα δέχεται τα ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρα για την παροχή ρευστότητας, εάν η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε κάποιο πρόγραμμα με αυστηρή επιτήρηση.
7. Η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι μπορεί να καλύψει οποιοδήποτε χρηματοδοτικό κενό το 2015, ακόμη και αυτό που θα προκύψει εάν φύγει το ΔΝΤ με τα υπόλοιπα του ΤΧΣ, με εκδόσεις ομολόγων και με ρέπος των καταθέσεων δημοσίων φορέων που είναι τελικά πάνω από 6 δισ. Παρακολουθεί δε με ανησυχία τις αντιθέσεις Ευρωζώνης και ΔΝΤ, φοβούμενη ότι μπορεί να έχει δυσάρεστες επιπτώσεις για τη χώρα. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι θεωρούν ότι η διαρροή για τη συνάντηση στο Παρίσι και για τη διάσκεψη για το χρέος στην Ουάσιγκτον από το ΔΝΤ εντάσσεται στην παρασκηνιακή αντιπαράθεσή του με την Κομισιόν.
Ενα σενάριο που εξετάζεται και μπορεί να ικανοποιεί όλες τις πλευρές είναι να μετατραπεί το υπόλοιπο του δανείου του ΔΝΤ σε προληπτική γραμμή πίστωσης (Precautionary Credit Line). Ετσι, το Ταμείο δεν θα δώσει άλλα χρήματα παρά μόνο εάν η Ελλάδα αντιμετωπίσει δυσκολίες χρηματοδότησης από την αγορά. Αφού δεν δίνει λεφτά το ΔΝΤ, δεν χρειάζεται να δώσει ούτε η Ευρωζώνη. Η Ελλάδα θα χρηματοδοτείται με ίδια μέσα και από τις αγορές. Η οικονομική πολιτική και οι μεταρρυθμίσεις θα είναι μέρος ενός ελληνικής έμπνευσης –συμφωνημένου με τους πιστωτές– Μνημονίου που δεν θα ονομάζεται μνημόνιο. Επίσης, η χώρα θα είναι υπό επιτήρηση από την Κομισιόν, πιο ελαστική από την υφιστάμενη, αλλά πιο αυστηρή από αυτή που προβλέπονται από τους κανόνες της Ευρωζώνης για τα άλλα κράτη.