Στους κινδύνους που αντιμετωπίζει η σύγχρονη δημοκρατία αλλά και στην αναγκαιότητα ενίσχυσης των δημοκρατικών θεσμών μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον αστάθειας και οικονομικής κρίσης αναφέρθηκε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, κατά τον εναρκτήριο χαιρετισμό του στο συνέδριο «Athens Forum 2014: Democracy under pressure», που διεξάγεται από το πρωί στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Όπως υπογράμμισε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, η οικονομική κρίση και ο ανταγωνισμός τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και διεθνώς έχουν δημιουργήσει ένα κλίμα αποσταθεροποίησης για τη σύγχρονη δημοκρατία και χρειάζεται η Ευρώπη να ξαναθυμηθεί τις βασικές και θεμελιώδεις αρχές της, που εδράζονται στο δημοκρατικό ιδεώδες και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Στο δυτικό χώρο η φιλελεύθερη αντιπροσωπευτική δημοκρατία υφίσταται την ισχυρή πίεση της οικονομικής κρίσης, της κρίσης του μοντέλου της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, της ανεργίας, της μείωσης των ευκαιριών, της αμφισβήτησης της κοινωνικής συνοχής και του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Βενιζέλος και πρόσθεσε ότι πολύ συχνά η οικονομική και κοινωνική πίεση μετατρέπεται σε κρίση πολιτικής συμμετοχής και αντιπροσώπευσης.
Μάλιστα, υποστήριξε ότι η κατάσταση οδηγεί «σε κρίση νομιμοποίησης των πολιτικών κομμάτων και των κυβερνήσεων. Η κρίση αυτή βαίνει παράλληλα με την κρίση της κυριαρχίας του εθνικού κράτους, που καθίσταται αιχμάλωτο των αγορών, χωρίς οι λειτουργίες του να αντικαθίστανται από ανάλογα βήματα προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».
Συνεχίζοντας, παρατήρησε ότι «το δημοκρατικό και πολιτικό έλλειμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει αντίστοιχο έλλειμμα στο επίπεδο των κρατών μελών» και παρατήρησε ότι «η άνοδος της ακροδεξιάς, του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και η εμφάνιση διαφόρων μορφών πολιτικής και κοινωνικής βίας είναι ίσως η πιο εμφανής όψη της πίεσης που υφίσταται η δυτική δημοκρατία στο σπίτι της».
Επίσης, τόνισε ότι το μεγάλο θεσμικό και ηθικό δίλημμα που τίθεται είναι η δυνατότητα των εχθρών της δημοκρατίας να αξιοποιούν τα δημοκρατικά δικαιώματα, τους δημοκρατικούς θεσμούς, τις δημοκρατικές διαδικασίες και σημείωσε πως «Το κρισιμότερο είναι να δοθούν δημοκρατικές/πολιτικές απαντήσεις στα αιτία της οικονομικής κοινωνικής πίεσης που υφίσταται η δυτική δημοκρατία στον τόπο της. Αυτό αφορά την ανάγκη για πολιτικές που διασφαλίζουν την απασχόληση, την αξιοπρέπεια, την ευημερία όλων των πολιτών.
Την ανάγκη για πολιτικές που μειώνουν τις ανισότητες, επανορθώνουν αδικίες, διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή».
Στο ίδιο ύφος, παρατήρησε ότι «ο τρόπος με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει τη δημοσιονομική και χρηματοοικονομική κρίση σε πολλά κράτη-μέλη της τα τελευταία επτά χρόνια, ενώ κοστίζει πολλά χρήματα, δεν δίνει απαντήσεις στις παραπάνω υπαρξιακές ανάγκες. Αυτό συμβαίνει γιατί κυριαρχούν στερεότυπα που λαμβάνουν υπόψη δημοσιονομικά και μακροοικονομικά μοντέλα, αλλά όχι τις αντοχές των κοινωνιών και τις πολιτικές συμπεριφορές που συχνά τείνουν στην αμφισβήτηση των δημοκρατικών αξιών. Η διόγκωση του ευρωσκεπτικισμού και της ακροδεξιάς απαιτεί πιο ολοκληρωμένες και συνθέτες προσεγγίσεις από τις κυβερνήσεις εκείνων των χωρών που έχουν, εκ των πραγμάτων, αυξημένη ευθύνη για την πορεία της Ευρώπης. Χρειάζεται μεγαλύτερη ιστορική μνήμη και μεγαλύτερη ιστορική ευφυΐα στο όνομα των αξιών της Ευρώπης με πρώτη τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου».
Τέλος, τόνισε ότι χρειάζεται μια νέα πολιτική για την αντιμετώπιση των ανοιχτών διεθνών θεμάτων και υπογράμμισε την ανάγκη για την προάσπιση όχι μόνο της δημοκρατίας αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αφού, όπως είπε, αποτελούν τις δυο όψεις, του ιδίου νομίσματος. «την περίοδο αυτή ζούμε λοιπόν μια ασυνήθιστη πυκνότητα κρίσεων. Όταν έχεις τόσες κρίσεις που θέτουν ζήτημα ασφαλείας δεν αρκεί να αντιδράς αποσπασματικά. Οφείλεις να δεις τη συνολική εικόνα. Χρειάζεται μια ενιαία στρατηγική που συνεκτιμά όλα τα ανοικτά μέτωπα και αναδεικνύει προτεραιότητες σε σχέση με κινδύνους. 'Αρα σε σχέση με τους αντιπάλους και τους δυνητικούς συμμάχους που δεν είναι αναγκαστικά ούτε φίλοι ούτε ομοϊδεάτες.
Με αυτή τη στρατηγική θεώρηση αυξάνονται οι πιθανότητες να επιτευχθούν πραγματικά και σε βάθος οι επιδιώξεις σε σχέση τόσο με το αίτημα για ασφάλεια όσο και με το αίτημα για δημοκρατία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Βενιζέλος.
Το«Athens Forum 2014: Democracy under pressure» είναι μία σειρά εκδηλώσεων, οι οποίες διοργανώνονται με την ευκαιρία της διεθνούς ημέρας δημοκρατίας, από τις εφημερίδες «International New York Times» και «Καθημερινή» και από το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τη δημοκρατία (UNDEF).
Στο πλαίσιο αυτό κατά τον γραπτό χαιρετισμό του ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών κ.Μπαν Κι Μουν υπογράμμισε τη σημασία της διεξαγωγής του συγκεκριμένου συνεδρίου, κατά τον εορτασμό, της διεθνούς ημέρας δημοκρατίας, στο λίκνο της Δημοκρατίας, δηλαδή την Αθήνα. Παράλληλα, εξέφρασε την ελπίδα το συνέδριο αυτό για τη δημοκρατία να ενθαρρύνει τους παγκόσμιους ηγέτες να ακούσουν και να ανταποκριθούν στα αιτήματα των πολιτών, με στόχο, πάντα, τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους.