Τρία κρίσιμα βήματα που θα οδηγήσουν είτε στη διαμόρφωση προεδρικής πλειοψηφίας στις αρχές Φεβρουαρίου, ώστε η κυβέρνηση να ολοκληρώσει την τετραετή θητεία της είτε θα αποτελέσουν το «μεγάλο διακύβευμα» των πρόωρων εκλογών, τον προσεχή Μάρτιο, έχει μπροστά του ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς.
Σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες, από το Μέγαρο Μαξίμου και τη Χαριλάου Τρικούπη, ο οδικός χάρτης των κ. Σαμαρά και Βενιζέλου προβλέπει:
– Ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης με την τρόικα, η οποία όμως βρίσκεται επί του παρόντος στον «αέρα», κυρίως λόγω της προσέγγισης του ΔΝΤ, το οποίο επιμένει σε ζητήματα που αποτελούν «κόκκινες γραμμές» για τους δύο κυβερνητικούς εταίρους και πρωτίστως για το ΠΑΣΟΚ.
– Εσωτερικό συμβιβασμό μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, ώστε η όποια συμφωνία να είναι δυνατόν να ψηφιστεί από τη Βουλή.
– Ολοκλήρωση των παράλληλων διαπραγματεύσεων με τους εταίρους για τη μεταμνημονιακή εποχή, οι οποίες, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, βρίσκονται σε προχωρημένη φάση, με επίκεντρο τη δημιουργία υβριδικής γραμμής πίστωσης, αλλά και ένα πλαίσιο δεσμεύσεων που θα πρέπει να αναλάβει η χώρα για το 2015 ώστε να έχει πρόσβαση στα κεφάλαια που θα δεσμευθούν.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο αρχικός σχεδιασμός των κ. Σαμαρά και Βενιζέλου ήταν τα τρία αυτά βήματα να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου και η συμφωνία με τους εταίρους να έχει λάβει σάρκα και οστά είτε με την υπογραφή των δύο πλευρών είτε με «επιστολή προθέσεων» της Αθήνας προς τις Βρυξέλλες πριν από την εκκίνηση των ψηφοφοριών για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, στα μέσα Φεβρουαρίου. Ομως, κατά πληροφορίες, το τελευταίο δεκαήμερο τα δεδομένα τείνουν να αλλάξουν, μετά και τη ρητή θέση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρα, κατά την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης από τη Βουλή, ότι δεν πρόκειται να αναγνωρίσει καμία συμφωνία που θα υπογράψει με τους εταίρους η παρούσα κυβέρνηση: όπως λέει χαρακτηριστικά στενός συνεργάτης του κ. Τσίπρα, την επόμενη συμφωνία με τους εταίρους «δεν θα την υπογράψουν Σαμαράς και Βενιζέλος, αλλά ο λαός».
Η τοποθέτηση του κ. Τσίπρα, η οποία κατεγράφη τόσο από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες, όσο και από το ΔΝΤ, οδηγεί σε ένα διαφορετικό τοπίο: η κυβέρνηση θα επιμείνει στην επίτευξη συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά αυτή δεν θα υπογραφεί πριν από τη διαδικασία της προεδρικής εκλογής. Επί της ουσίας, δηλαδή, ψηφίζοντας για Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο κάθε βουλευτής θα καλείται να πει «ναι» ή «όχι» στη μετάβαση της χώρας στη μεταμνημονιακή εποχή, αλλά και στις συζητήσεις για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, που επίσης θα έχουν δρομολογηθεί.
Εάν εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η συμφωνία για την προληπτική γραμμή πίστωσης –που ούτως ή άλλως έχει ετήσια διάρκεια– θα τεθεί σε ισχύ. Σε διαφορετική περίπτωση, θα αποτελέσει το διακύβευμα των προσεχών εκλογών, με τους πολίτες να καλούνται να επιλέξουν μεταξύ αυτής και της επαναδιαπραγμάτευσης από μηδενική βάση για διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους που επαγγέλλεται ο ΣΥΡΙΖΑ.
Οπως προαναφέρθηκε, βεβαίως, «προαπαιτούμενο» προκειμένου η κυβέρνηση να ολοκληρώσει τη διαπραγμάτευση για τη μεταμνημονιακή εποχή είναι να ολοκληρωθεί η τρέχουσα αξιολόγηση της τρόικας, αλλά και τα όποια μέτρα συμφωνηθούν να «περάσουν» από τη Βουλή.
Επί του παρόντος, όλα τα κρίσιμα θέματα της διαπραγμάτευσης παραμένουν ανοικτά, με το ΔΝΤ να τηρεί ιδιαίτερα σκληρή στάση:
– Στο ασφαλιστικό, όπου επιμένει στη θέση για αύξηση του αριθμού των ενσήμων για την καταβολή της κατώτατης σύνταξης.
– Σε νέο συνδικαλιστικό νόμο, με αιχμή όχι μόνον το λεγόμενο «λοκ άουτ», αλλά και τη διαδικασία λήψης απόφασης για την κήρυξη απεργιών.
Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, το ΔΝΤ έχει διαμηνύσει πως δεν πρόκειται να επιστρέψει στην Αθήνα, εάν δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως από την ελληνική πλευρά το εύρος της επερχόμενης διαπραγμάτευσης, αλλά και το πεδίο πιθανού συμβιβασμού. Κατά τις ίδιες πηγές, το Μέγαρο Μαξίμου, σε συνεργασία με τους αρμοδίους υπουργούς, έχει επεξεργαστεί διάφορα σενάρια ενόψει της επανόδου της τρόικας, τα οποία, όμως, δεν έχουν συζητηθεί μεταξύ του κ. Σαμαρά και του κ. Ευ. Βενιζέλου, οπότε παραμένει ανοικτό το ενδεχόμενο νέων ενδοκυβερνητικών τριβών.
Οπως διαμηνύουν στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού, τα περιθώρια των όποιων υποχωρήσεων στο ασφαλιστικό είναι ανύπαρκτα και η Αθήνα αντιπροτείνει οι όποιες αλλαγές να εξεταστούν το 2015, στο πλαίσιο των δεσμεύσεων που θα αναλάβει η χώρα κατά τη μεταμνημονιακή περίοδο. Αντίστοιχη είναι η προσέγγιση του ΠΑΣΟΚ. Μάλιστα, συνεργάτες του κ. Βενιζέλου τονίζουν πως εάν ο κ. Σαμαράς αποδεχθεί τελικώς αλλαγές στο ασφαλιστικό στην παρούσα φάση, το πιθανότερο είναι το ΠΑΣΟΚ να αντιδράσει καταψηφίζοντας, οπότε η χώρα εκ των πραγμάτων θα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές, πριν καν ανοίξει η διαδικασία ανάδειξης νέου Προέδρου της Δημοκρατίας.
Με «κόκκινες γραμμές» εμφανίζεται, όμως, το ΠΑΣΟΚ και στα εργασιακά: η Χαριλάου Τρικούπη δέχεται την αξιοποίηση υφιστάμενων διατάξεων του αστικού κώδικα που επιτρέπουν το «λοκ άουτ», καθώς και περιορισμό των προνομίων των συνδικαλιστών. Ομως, αφήνει να εννοηθεί πως θα αντιδράσει, αν για παράδειγμα ζητηθεί η λήψη αποφάσεων για απεργία να λαμβάνεται από το σύνολο των εργαζομένων ακόμη και σε τριτοβάθμιες οργανώσεις, όπως η ΟΤΟΕ, με το επιχείρημα ότι αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο δεν υπάρχει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με εξαίρεση τη Βουλγαρία. Αντίστοιχη, κατά πληροφορίες, είναι και η προσέγγιση στη Ν.Δ., με το πρωθυπουργικό επιτελείο να εμφανίζεται, πάντως, πιο ευέλικτο στα εργασιακά απ’ ό,τι το ΠΑΣΟΚ.
Τέλος, πεδίο σύγκλισης τόσο μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, όσο και μεταξύ της ελληνικής πλευράς με την τρόικα φαίνεται ότι μπορεί να υπάρξει σε σχέση με το νέο ενιαίο μισθολόγιο στο Δημόσιο, όπου οι καθυστερήσεις δεν οφείλονται σε θέματα ουσίας, αλλά στη σοβούσα αντιπαράθεση μεταξύ της Χαριλάου Τρικούπη και του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυρ. Μητσοτάκη.