Σε δύο παράλληλες «μάχες», για την επιστροφή της τρόικας και την ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης αφενός και για τη ρύθμιση του χρέους και τη συμφωνία για την «επόμενη ημέρα» μετά το Μνημόνιο αφετέρου, έχει αποδυθεί ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς με ορίζοντα την προεδρική εκλογή του προσεχούς Φεβρουαρίου. Eπισήμως, στόχος της Αθήνας είναι ο πρώτος σταθμός, δηλαδή η συμφωνία με την τρόικα να έχει επιτευχθεί μέχρι το Eurogroup της 8ης Δεκεμβρίου και σε κάθε περίπτωση μέχρι το τέλος του χρόνου. Και ο δεύτερος, δηλαδή η μετάβαση στη μεταμνημονιακή εποχή πριν από την εκκίνηση των διαδικασιών για την ανάδειξη του διαδόχου του κ. Κάρ. Παπούλια, ώστε οι βουλευτές –ή οι πολίτες εάν οι σχετικές ψηφοφορίες αποβούν άκαρπες και προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές– να κληθούν να τοποθετηθούν σε ένα «καθαρό τοπίο».
Ομως, τα τελευταία νέα που έρχονται από το «στρατόπεδο» της τρόικας αναφέρουν ότι η στάση τους έχει σκληρύνει και ότι οι όροι που θέτουν για την επιστροφή έχουν γίνει πολύ αυστηροί. Σε βαθμό που να βάζουν στο τραπέζι όλα τα σκληρά μέτρα (π.χ. ΦΠΑ), χωρίς εξαιρέσεις. Ετσι, οι αποκλίσεις που υπάρχουν με την τρόικα, αλλά και με ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και το ΔΝΤ σε σχέση με τη μετάβαση της χώρας στη μεταμνημονιακή φάση, αφήνουν όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά για τον χρονικό ορίζοντα των όποιων συμφωνιών. Με άλλους λόγους, πλέον δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι το υφιστάμενο πλέγμα εκκρεμοτήτων θα έχει διευθετηθεί πριν από την προεδρική εκλογή και εάν δεν διαμορφωθεί η προεδρική πλειοψηφία των 180 εδρών, η χώρα να οδηγηθεί στις κάλπες με όλα τα μέτωπα ανοικτά και βασικό διακύβευμα εάν τις κρίσιμες αποφάσεις θα κληθεί να λάβει η Ν.Δ. ή ο ΣΥΡΙΖΑ.
Πάντως, η ελληνική πλευρά έχει προσέλθει στην εν εξελίξει διαπραγμάτευση με τους εταίρους με σαφείς στόχους: σε σχέση με την «επόμενη ημέρα», βασική επιδίωξη είναι η όποια συμφωνία να σηματοδοτεί με σαφήνεια ότι η χώρα εισέρχεται σε ένα περιβάλλον σαφώς διαφοροποιημένο από τη μνημονιακή περίοδο των τελευταίων τεσσάρων ετών, παρά το γεγονός ότι η γραμμή προληπτικής πίστωσης που θα αξιοποιήσει η Ελλάδα θα είναι η ΕCCL, που προβλέπει ενισχυμένη εποπτεία.
Ως εκ τούτου, η Αθήνα επιμένει σε δύο άξονες:
– Η συμφωνία να μην έχει την επωνυμία «Μνημόνιο».
– Η υπογραφή να γίνει με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ να βρίσκεται σε δεύτερο πλάνο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση προτείνει να υπογράψει μόνο με τους εταίρους στην Ε.Ε. μια «συμβατική συμφωνία» (contractual agreement), ενώ η εμπλοκή του ΔΝΤ –ιδανικά ως τεχνικού συμβούλου– θα αποτυπώνεται σε άλλο κείμενο που θα υπογραφεί μεταξύ της Κομισιόν και του Ταμείου. Συνομιλητές του πρωθυπουργού αναφέρουν πως αυτές οι διαφοροποιήσεις, σε συνδυασμό με τις μεταρρυθμίσεις που θα δεσμεύεται να ολοκληρώσει η Αθήνα τον επόμενο χρόνο και θα είναι σαφώς χαλαρότερες απ’ ό,τι οι παρεμβάσεις των τελευταίων τεσσάρων χρόνων, θα καθιστούν ευκρινές στους βουλευτές και στους πολίτες ότι η χώρα εισέρχεται σε μια νέα εταιρική σχέση, παρά το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα επιχειρήσει να εμφανίσει τη νέα συμφωνία ως Μνημόνιο.
Αντιθέτως, η χρήση του όρου «Μνημόνιο» και η συνέχιση της παρουσίας του ΔΝΤ σε πρώτο πλάνο θα έχουν βαρύτατες πολιτικές επιπτώσεις, που θα ενισχύσουν τη ρητορική της αντιπολίτευσης και ως εκ τούτου απορρίπτονται επί του παρόντος από το Μέγαρο Μαξίμου. Οπως λέγεται χαρακτηριστικά, «θα ήταν πολιτική αυτοκτονία να γίνει αποδεκτή μια συμφωνία που θα εμφάνιζε την κυβέρνηση να βγάζει τη χώρα από ένα Μνημόνιο για να την βάζει σε ένα άλλο». Μάλιστα, οι ίδιες πηγές προσθέτουν πως η κυβέρνηση δεν πρόκειται να αποδεχθεί η «αυστηρότητα» της Ε.Ε. να αποτυπωθεί στη λύση που θα επιλεγεί για την Ελλάδα, ως αντιστάθμισμα επειδή οι Βρυξέλλες εμφανίστηκαν πρόσφατα να υποχωρούν σε σχέση με τους προϋπολογισμούς της Γαλλίας και της Ιταλίας.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, πριν ολοκληρωθούν οι διαβουλεύσεις για την «επόμενη ημέρα» θα πρέπει να έχει καταλήξει η διαπραγμάτευση με την τρόικα, η οποία επί του παρόντος βρίσκεται στον «αέρα», καθώς δεν έχει οριστικοποιηθεί καν η ημερομηνία επιστροφής των εκπροσώπων των δανειστών. Η Αθήνα απέστειλε την περασμένη Πέμπτη τις απαντήσεις της στα 19 σημεία που θα αποτελέσουν την ατζέντα των συνομιλιών. Σύμφωνα με πληροφορίες, το κείμενο που εστάλη στην Κομισιόν, στο ΔΝΤ και στην ΕΚΤ, κατόπιν συμφωνίας μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, προβλέπει την αποδοχή διαλόγου για όλα τα θέματα με πέντε εξαιρέσεις: α) Η κυβέρνηση δεν αποδέχεται την ύπαρξη δημοσιονομικού κενού. Αντιθέτως, αναφέρει ότι θα υπάρξουν πρόσθετα έσοδα από εξορθολογισμό των ΟΤΑ, εξυγίανση ΔΕΚΟ και μη μισθολογικές περικοπές, όπως περιορισμοί στα έξοδα κίνησης, στις άδειες, στα υγειονομικά συμβόλαια και στα μεταπτυχιακά υπαλλήλων, β) το ασφαλιστικό, όπου προτείνεται συζήτηση για ενοποιήσεις Ταμείων και έλεγχο δαπανών, αλλά όχι για παρεμβάσεις στο ύψος των συντάξεων και στα όρια ηλικίας, γ) τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, δ) τις αλλαγές στον ΦΠΑ, ε) τα εργασιακά, όπου γίνονται αποδεκτές αλλαγές σε σχέση με το λεγόμενο «λοκ άουτ», τις συνδικαλιστικές άδειες –και ποινές–, αλλά όχι οι ομαδικές απολύσεις και η αλλαγή στον τρόπο κήρυξης απεργιών.
Πάντως, τα εργασιακά μπορεί να αποτελέσουν στην πορεία πεδίο σύγκρουσης μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, καθώς στο Μαξίμου επικρατεί η εκτίμηση πως υπάρχουν περιθώρια αλλαγών μεγαλύτερα απ’ ό,τι αποδέχεται επί του παρόντος η Χαριλάου Τρικούπη και έχουν αποτυπωθεί στο έγγραφο προς την τρόικα.