Την ανάγκη εκτόνωσης της έντασης στην Αν. Μεσόγειο, υπογράμμισε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, στον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό της Τουρκίας κατά την διήμερη επίσκεψή του στην Κωνσταντινούπολη. Ο κ. Μπάιντεν είχε το Σάββατο συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν, ενώ την Παρασκευή το βράδυ είχε προηγηθεί δείπνο εργασίας με τον Αχμέτ Νταβούτογλου στο ανάκτορο Ντολμά Μπαξέ. Με τον Τούρκο πρωθυπουργο προσφώνησαν και το ενεργειακό συνεδριο που διοργάνωσε στην Κωνσταντινούπολη το Ατλαντικό Συμβούλιο.
Στην κορυφή της ατζέντας βρέθηκαν οι τριβές μεταξύ των δυο χωρών σε ό,τι αφορά τη Συρία και την αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους. Η Τουρκία επιμένει στην άμεση ανατροπή του συριακού καθεστώτος, ενώ οι ΗΠΑ θεωρούν ότι το ISIS και όχι ο Ασαντ αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση. Παράλληλα, συζητήθηκαν εκτενώς και οι εξελίξεις στην Κύπρο. Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος κατέστησε σαφές ότι πρέπει να αναζητηθεί κοινά αποδεκτή φόρμουλα που θα επιτρέψει την επανέναρξη των συνομιλιών, αλλά θα δημιουργεί και τις προϋποθέσεις για να απολαύσουν και οι Τουρκοκύπριοι τα οφέλη από την εκμετάλλευση του αερίου στο μέλλον.
Σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, ο κ. Μπάιντεν υπογράμμισε την σημασία της άμεσης λύσης του Κυπριακού. «Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την επανένωση του νησιού με βάση την διζωνική ομοσπονδία και υπό την ηγεσία της Ε.Ε.», είπε ο Αμερικανός αντιπρόεδρος και πρόσθεσε: «Σήμερα, σε περίπτωση που εκδηλωθεί πολιτική βούληση για λύση, θα αναδυθεί μια δυναμική για την λύση, η οποία θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Τουρκίας, των κρατών της περιοχής και όλων των πολιτών του νησιού». Ο κ. Μπάϊντεν ζήτησε από τις δυο ηγεσίες να επιστρέψουν στο τραπέζι των συνομιλιών και παράλληλα, να ρίξουν τους τόνους στην κυπριακή ΑΟΖ, υπογραμμίζοντας την σημασία των κερδών που θα προκύψουν και για τις δυο κοινότητες.
Η τουρκική πλευρά επιμένει, πάντως, ότι η συνεργασία των δυο πλευρών στην ΑΟΖ είναι εφικτή και χωρίς την λύση του Κυπριακού. ΗΠΑ και Τουρκία συμφώνησαν πάντως για την ανάγκη εκτόνωσης της έντασης στα περίχωρα της Κύπρου, ενω υπογραμμίζουν την σημασία της συνεργασίας της Τουρκίας με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου για την αξιοποίηση των φυσικών πόρων.
Μιλώντας στην εφημερίδα «Χαμπερτούρκ» ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ τόνισε ότι «η λύση του Κυπριακού θα συμβάλει στην ασφάλεια και την ευημερία όλης της Αν. Μεσογείου και αυτό είναι σύμφωνο με τα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Τουρκίας». Υπό αυτό το πρίσμα, χαρακτήρισε το κοινό ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου «σημαντικό ξεκίνημα» και κάλεσε «όλες τις πλευρές να μειώσουν την ένταση στην περιοχή για να μπορέσουν να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις για τη λύση». Σύμφωνα με αξιωματούχο του Λ. Οίκου, βασική θέση των ΗΠΑ είναι η αναγκαιότητα της επανάληψης των συνομιλιών, αλλά “και να βεβαιωθούμε ότι όλες οι πλευρές που εμπλέκονται, θα αποφύγουν βήματα που είναι προκλητικά”. Σε ανακοίνωση του Λευκού Οίκου επισημαίνεται ότι στις συνομιλίες που ειχε ο κ. Μπάιντεν συζητήθηκαν “ο αγώνας εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και τη Συρία, και οι συνομιλίες για τη διευθέτηση στην Κύπρο και την ενεργειακή ασφάλεια”.
Ενέργεια
Ο κ. Μπάιντεν, που έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει τη σημασία της ενέργειας στις εξελίξεις στην Αν. Μεσόγειο, μιλώντας στο συνέδριο του Ατλαντικού Συμβουλίου στην Κωνσταντινούπολη, εξήρε τον ρόλο της Τουρκίας ως περιφερειακού ενεργειακού κόμβου. Στη δική του ομιλία, ο Αχμέτ Νταβούτογλου τόνισε ότι “η Τουρκία έχει στόχο να εξελιχθεί σε ενεργειακό κόμβο και να συνδέσει τον κόσμο όπως ο δρόμος του μεταξιού ένωνε την Ασία με την Ευρώπη”, ενώ σημείωσε πως εάν η ενέργεια αξιοποιηθεί σωστά μπορεί να λειτουργήσει υποβοηθητικά και ανέφερε χαρακτηριστικά την Κύπρο επισημαίνοντας ότι είναι απαραίτητο να αναγνωρίσουν και οι δυο πλευρές πως το αέριο ανήκει και όλους. Υπό το ίδιο πρίσμα η τουρκική πλευρά επισημάνει ότι είναι έτοιμη να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια και νερό στην Κύπρο στο πλαίσιο ανταλλαγμάτων για λύση στο Κυπριακό.
Στην δική του ομιλία ο Τούρκος Υπ. Ενέργειας, Τανέρ Γιλντίζ, τόνισε ότι “τα έσοδα από το αέριο που δυνητικά υπάρχει στην Αν. Μεσόγειο, ανήκουν σε ολόκληρο το λαό της Κύπρου. Θα πρέπει παντού να είμαστε συνεπείς. Όπως λέμε ότι το φυσικό αέριο του Ιράκ ανήκει σε όλο το Ιράκ, το ίδιο πρέπει να πούμε και για την Κύπρο”. Σε σχέση με τον πιο οικονομικό τρόπο μεταφοράς του, τόνισε πως “ο χρόνος θα είναι ένα καλό φάρμακο και αυτός ο χρόνος θα λειτουργήσει υπέρ του σωστότερου προγράμματος” το οποίο προσδιόρισε ως αυτό της μεταφοράς από τη βόρεια Κύπρο μέσω της Τουρκίας στην Ευρώπη. Και ο υπ. Ενέργειας των ΗΠΑ, Έρνεστ Μονίζ, δήλωσε πως τα έσοδα από το αέριο ανήκουν σε όλη την Κύπρο.
Οι ΗΠΑ στηρίζουν τις τριμερείς συνεργασίες της Ελλάδας και της Κύπρου με την Αίγυπτο και το Ισραήλ λόγω και της ενεργειακής διάστασης. Αύριο, οι υπ. Ενέργειας Κύπρου και Αιγύπτου θα συζητήσουν την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας που θα έχει ως βασικό πυλώνα την πώληση του φυσικού αερίου. Στο περιφερειακό γεωπολιτικό σκηνικό και με δεδομένη την αμερικανική πολιτική υπέρ της διαφοροποίησης της ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης, παρουσιάζει ενδιαφέρον η παραίνεση του υπ. Ενέργειας του Ισραήλ, Σιλβάν Σαλόμ, προς τον επίτροπο Ενέργειας της ΕΕ υπέρ της κατασκευής του αγωγού East Med, για διασύνδεση των κοιτασμάτων αερίου του Ισραήλ και της Κύπρου με την Κρήτη, την ηπειρωτική Ελλάδα και, τελικά, την Ευρώπη, παρότι εκτιμάται ότι το κόστος θα είναι πολύ υψηλό λόγω των τεχνικών δυσκολιών που απορρέουν από τη μεγάλη απόσταση και τη δύσκολη γεωλογία του υποθαλάσσιου χώρου.
Την Κυριακή, ο κ. Μπάιντεν επρόκειτο να συναντηθεί και με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο με τον οποίο διατηρεί εδώ και πολλά χρόνια, από την εποχή που ήταν γερουσιαστής, θερμές σχέσεις, έχοντας δραστηριοποιηθεί και για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.