ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Μία ανεξάρτητη έρευνα του ΔΝΤ για τον ρόλο του διεθνούς οργανισμού στην κρίση της Ευρωζώνης αναβλήθηκε τις πρώτες ημέρες του νέου έτους, καθώς η σχεδιαζόμενη αποστολή του στην Ελλάδα κρίθηκε ακατάλληλη εν μέσω προεκλογικής περιόδου και παραπέμφθηκε για λιγότερο φορτισμένες πολιτικά ημέρες.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, στελέχη του Ανεξάρτητου Γραφείου Αξιολογήσεων (IEO) του ΔΝΤ θα ταξίδευαν στην Ελλάδα εντός του Ιανουαρίου προκειμένου να ζητήσουν τη συνεισφορά Ελλήνων αξιωματούχων που διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο στο πρώτο ελληνικό πρόγραμμα. Ωστόσο, η αποστολή αναβλήθηκε κατόπιν… ωρίμου σκέψεως, στην οποία φέρεται να συνέβαλαν και μέλη του εκτελεστικού συμβουλίου του Ταμείου. Κάτι που ίσως είναι αναμενόμενο, αν σκεφτεί κανείς ότι η έρευνα εξετάζει, μεταξύ άλλων, τους λόγους που η κρίση δεν έχει ακόμη ξεπερασθεί στην Ελλάδα (σε αντίθεση με την Ιρλανδία, για παράδειγμα) και τι θα μπορούσε να κάνει καλύτερα το ΔΝΤ στον σχεδιασμό και την εφαρμογή των μελλοντικών προγραμμάτων διάσωσης.
Δεν είναι η μόνη περίπτωση που οι εκλογές παγώνουν κάθε συζήτηση για την Ελλάδα εντός του Ταμείου. Ενώ κάποια από τα στελέχη του ανησυχούν για τυχόν απρόβλεπτες πολιτικές εξελίξεις, μη αποκλείοντας ακόμη και έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη, αποφεύγουν να το εκφράζουν δημοσίως. Βρίσκουν δε «σοκαριστικό» το γεγονός ότι μετά την προκήρυξη των εκλογών έχει σταματήσει κάθε συζήτηση εντός του διεθνούς οργανισμού για την επόμενη ημέρα του ελληνικού προγράμματος, εκτιμώντας ότι μάλλον υπάρχει κάποια «μυστική στρατηγική». Οχι ότι στο Ταμείο δεν έχουν άλλα θέματα να ασχοληθούν: Αυτήν την περίοδο, ιδιαίτερα ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος Πόουλ Τόμσεν επικεντρώνει την προσοχή του στην Ουκρανία, ενώ η διοίκηση είναι απασχολημένη με την ακανθώδη πορεία μεταρρύθμισης των ποσοστώσεων των χωρών-μελών.
Οσο για την προαναφερθείσα έρευνα, αυτή ξεκίνησε με πρωτοβουλία του IEO, τα στελέχη του οποίου διατηρούν την ανεξαρτησία τους από το ΔΝΤ. Από τη σύστασή του (2001) το γραφείο δεν λογοδοτεί στην εκάστοτε διεύθυνση αλλά υπηρετεί το εκτελεστικό συμβούλιο, δηλαδή τα μέλη του οργανισμού, προσφέροντας ανεξάρτητες και αντικειμενικές αξιολογήσεις των δραστηριοτήτων και πολιτικών του Ταμείου σε μια προσπάθεια εποπτείας και αξιολόγησης των επιλογών της διεύθυνσης.
Η ιδέα συζητούνταν επί πολλούς μήνες, ενώ χρειάσθηκε να υπερβεί την επιφυλακτική στάση του Ευρωπαϊκού Τμήματος, που βρίσκεται στο στόχαστρο της έρευνας. Το τελευταίο δεν ήθελε να συμπεριληφθεί στην αξιολόγηση η Ελλάδα, με το επιχείρημα ότι το ελληνικό πρόγραμμα παραμένει σε εξέλιξη (το γραφείο μπορεί να διερευνά μόνο ολοκληρωμένα προγράμματα, καθώς η συζήτηση για όσα βρίσκονται σε εξέλιξη παραμένει ταμπού). Τελικά, η έρευνα περιλαμβάνει τα προγράμματα της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και το πρώτο πρόγραμμα της Ελλάδας, αλλά επεκτείνεται επίσης στη στήριξη των ισπανικών τραπεζών και την εποπτεία και τεχνική βοήθεια που προσέφερε το Ταμείο και στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης.
Στόχος είναι να αντλήσει μαθήματα διαχείρισης κρίσεων, ιδιαίτερα για τον χειρισμό ανεπτυγμένων χωρών και μελών νομισματικών ενώσεων, καθώς το θέμα έχει προβληματίσει στο παρελθόν το εκτελεστικό συμβούλιο του Ταμείου. Σύμφωνα με την προτεινόμενη ατζέντα, θα εστιάσει σε δύο θέματα. Πρώτον, την προ και κατά τη διάρκεια της κρίσης εποπτεία των χωρών της Ευρωζώνης, είτε αυτές βρέθηκαν σε πρόγραμμα είτε όχι, καθώς δεν λείπουν οι επικρίσεις ότι το ΔΝΤ δεν έκρουσε εγκαίρως το καμπανάκι του κινδύνου για τις θεσμικές αδυναμίες του συνόλου της Ευρωζώνης και χωρών όπως η Ελλάδα. Δεύτερον, τη σχέση του Ταμείου με την τρόικα στις χώρες με προγράμματα, διερευνώντας τις επιλογές που εξετάσθηκαν, τον τρόπο λήψης των αποφάσεων και το πώς αντιμετώπισε την έλλειψη ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού διαχείρισης κρίσεων.
Εκτός από τα απόρρητα εσωτερικά έγγραφα του Ταμείου, η αξιολόγηση θα βασισθεί σε συνεντεύξεις με στελέχη του αλλά και αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των χωρών της Ευρωζώνης. Ολοι οι ενδιαφερόμενοι, πάντως, μπορούν να στέλνουν τις παρατηρήσεις τους για την ουσία των θεμάτων καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας, η οποία αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον ένα έτος.