Την περασμένη Κυριακή στις τοπικές εκλογές του Αμβούργου οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU) της Γερμανίδας καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ υπέστησαν μία από τις δεινότερες εκλογικές ήττες στην ιστορία τους, εξασφαλίζοντας μόλις 16%. Ο οδοστρωτήρας, σοσιαλδημοκράτης υποψήφιος πρωθυπουργός του κρατιδίου, Ολαφ Σολτς, που διεκδίκησε και πέτυχε την πανηγυρική επανεκλογή του, αλλά και η διασπορά της συντηρητικής ψήφου μεταξύ Φιλελεύθερων Δημοκρατών (FDP), που αναστήθηκαν λόγω της όμορφης υποψήφιάς τους Κάτια Ζούντινγκ και του ευρωφοβικού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AFD), ήταν μαζί με τη μεγάλη αποχή ο λόγος της εκλογικής συντριβής του κόμματος της Μέρκελ.
Η Ελλάδα έπαιξε αποφασιστικό ρόλο σε αυτήν την εκλογική συμπεριφορά. Η ανησυχία των μικρο- και μεσοαστών Γερμανών ότι η χώρα μας θα χρειαστεί κι άλλα χρήματα Ευρωπαίων φορολογουμένων τροφοδοτεί τις τάξεις των δύο λιγότερο φιλοευρωπαϊκών κομμάτων, του AFD και FDP.
Από τη μία, λοιπόν, η Μέρκελ αντιμετωπίζει την εσωτερική πίεση από τα δεξιά της, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο βρίσκεται αντιμέτωπη με το αριστερό αίτημα για τερματισμό της πολιτικής λιτότητας, όπως αυτή εκφράζεται κυρίως από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ισπανικό Podemos.
Το εσωτερικό ακροατήριο
Προς το παρόν η καγκελάριος φαίνεται να κόπτεται μόνο για το γερμανικό ακροατήριο και να αψηφά τις εκκλήσεις της ευρωπαϊκής περιφέρειας για δημοσιονομική χαλάρωση, οι οποίες δεν είναι άλλωστε ιδιαίτερα συντονισμένες και προέρχονται από αντιφατικές κατευθύνσεις (Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία, Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο στην Ιταλία κ.λπ.). Χαρακτηριστική είναι άλλωστε η πρόσφατη δήλωση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ότι δυσκολεύεται να εξηγήσει στους συμπατριώτες του οιαδήποτε υποχώρηση προς τους Ελληνες, καθώς ήδη έχουν επωμιστεί ένα κόστος ύψους 70 δισ. ευρώ από τα πακέτα διάσωσης της χώρας μας. Μέσα σε αυτό το κλίμα ευνοείται φυσικά η «Εναλλακτική», ο ηγέτης της οποίας προτείνει άμεση επιστροφή στη δραχμή και προετοιμασία για Grexit.
Η φιλοευρωπαϊκή στάση δεν εξασφαλίζει ψήφους στα γερμανικά κόμματα αυτές τις μέρες. Το ίδιο ισχύει και για τις κεντρώες θέσεις της Μέρκελ σε κοινωνικά θέματα, όπως η μετανάστευση, το ισλάμ και η ασφάλεια. Η έστω πρόσκαιρη επιτυχία του κινήματος Pegida των Ευρωπαίων Πατριωτών κατά του Εξισλαμισμού της Δύσης, ειδικά στην πρώην ανατολική Γερμανία, αποδεικνύει ότι υπάρχει χώρος για ένα μαζικό κόμμα Λαϊκής Δεξιάς στη χώρα, που θα έχει ως σημαία του τη σκληρή στάση έναντι των αιτούντων άσυλο, την τήρηση του νόμου και της τάξης.
Η Μέρκελ αναγνώρισε ότι υπάρχει πρόβλημα, καθώς παρατηρείται μεγάλη απόκλιση στην επιρροή του κόμματός της στα αστικά κέντρα, όπου εμφανίζεται αποδυναμωμένο, και τις αγροτικές περιοχές. Το CDU έχει ουσιαστικά εκχωρήσει την εξουσία και στις 10 μεγαλουπόλεις της χώρας, στις οποίες κυβερνούν σοσιαλδημοκράτες ή Πράσινοι, με αποτέλεσμα να εκφράζονται αμφιβολίες για τη στρατηγική της καγκελαρίου. Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της αυτό που απαιτείται είναι μία ενιαία προγραμματική στρατηγική σε ολόκληρη την ομοσπονδία κι όχι ένα διακριτό πρόγραμμα για τις πόλεις κι ένα άλλο για τις αγροτικές περιοχές.
Στο μεταξύ, έχει ήδη ξεκινήσει στη Γερμανία η συζήτηση κατά πόσον η καγκελάριος έχει φτάσει στα όριά της. «Εδώ και μερικές εβδομάδες η Αγκελα Μέρκελ μοιάζει κουρασμένη, γερασμένη» έγραφε πρόσφατα ένας δημοσιογράφος, ενώ συνεργάτες της παραδέχονται ότι η καγκελάριος παρουσιάζει ίχνη υπερκόπωσης. Με δεδομένο όμως ότι για να εδραιώσει την παντοκρατορία της στο κόμμα, φρόντισε να ξεφορτωθεί σταδιακά όσους επίδοξους δελφίνους την απειλούσαν, δεν υπάρχει κάποιος που προβάλει ως επικρατέστερος διάδοχός της. Τις ισχυρές προσωπικότητες τις έχει εξουδετερώσει κι έτσι εν μέρει εξηγείται και η μεγάλη αποχή στο Αμβούργο. Οι υποψήφιοι του CDU δεν εμπνέουν τους ψηφοφόρους.
Ακριβώς αυτή η αρετή που έκανε την Αγκελα Μέρκελ να παραμείνει τόσα χρόνια στον θώκο της, θα μπορούσε τώρα να αποδειχθεί μειονέκτημα για το κόμμα της. Η απουσία ενός χαρισματικού ηγέτη διώχνει ακόμη και παραδοσιακούς ψηφοφόρους του κόμματος.
Μεταναστευτικό και γραφειοκρατία
Παραδοσιακά η έναρξη της Σαρακοστής στη Γερμανία συνοδεύεται από κατανάλωση μεγάλης ποσότητας μπίρας και εύθυμη διάθεση. Φέτος, όμως οι σύμμαχοι της Μέρκελ αλλά και η ίδια η καγκελάριος άδραξαν την ευκαιρία για να επιτεθούν στο ευρωφοβικό κόμμα, AfD. Ειδικότερα, ο ηγέτης των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU), Χορστ Ζέεχοφερ, διεμήνυσε πως δεν θα επιτρέψει τη δημιουργία ενός κόμματος στα δεξιά του CSU, που θα μπορούσε να αποσπάσει συντηρητικούς ψηφοφόρους από τις τάξεις του.
Απαντώντας ο επικεφαλής του AfD, Μπερντ Λούκε, αστειεύτηκε μιλώντας από τη βαυαρική πόλη Οστερχόφεν πως και ο ίδιος «είναι μέρος του μεταναστευτικού προβλήματος στη Βαυαρία», αναφερόμενος στην καταγωγή του από το Αμβούργο. Η βορειογερμανική πόλη ήταν το πρώτο δυτικογερμανικό κρατίδιο, όπου το AfD κατάφερε να ξεπεράσει το εκλογικό όριο του 5% και να εκπροσωπηθεί στην τοπική Βουλή.
Οσο για την Αγκελα Μέρκελ, χρησιμοποίησε την εορταστική ομιλία της για να ζητήσει περιορισμό της γραφειοκρατίας όσον αφορά τη θέσπιση του κατώτατου μισθού από φέτος. «Ολοι είμαστε υπέρ του κατώτατου μισθού αλλά μετά το Πάσχα πρέπει να σκύψουμε και να εξετάσουμε πού υπάρχει υπερβολικά μεγάλη γραφειοκρατία» είπε σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην πρώην ανατολική Γερμανία, υποσχόμενη ότι η κυβέρνηση συνασπισμού θα σπεύσει τότε να την περιορίσει.
Μέχρι πρότινος, οι ευρωσκεπτικιστές του AfD ήταν ένα κράμα λαϊκίστικης Δεξιάς υπέρ της ελεύθερης οικονομίας, περισσότερο κατά του ευρώ παρά της Ε.Ε. Οπως και το UKIP, όμως, εμπλούτισαν σταδιακά την ιδεολογική τους πλατφόρμα με αντιμεταναστευτικά συνθήματα και μία σθεναρή αντίσταση στην πολυπολιτισμική κοινωνία.