ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Εκατέρωθεν προειδοποιητικές βολές αντάλλαξαν την περασμένη εβδομάδα, προτού ακόμη ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η ελληνική κυβέρνηση. Η ιδέα κυβερνητικών αξιωματούχων να καθυστερήσουν οι προγραμματισμένες για τον Μάρτιο πληρωμές προς το ΔΝΤ προκάλεσε αμηχανία στην έδρα του, καθώς έθιξε ένα από τα μεγαλύτερα ταμπού του. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, πάντως, το θέμα δεν τέθηκε στο εκτελεστικό συμβούλιο της Τετάρτης, όπου συζητήθηκαν οι εξελίξεις στην Ελλάδα. Σε αυτό, η επικεφαλής του Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ, επανέλαβε τη θέση της για καθαρές δεσμεύσεις και πιο αποφασιστικές μεταρρυθμίσεις προκειμένου να προχωρήσει η αξιολόγηση και να εγκριθεί η επόμενη δόση του Ταμείου, που μπορεί να ανέλθει μέχρι και στα 8,8 δισ. ευρώ.
Οπως εκτιμά αξιωματούχος που γνωρίζει καλά τη λειτουργία του διεθνούς οργανισμού, η στάση της ελληνικής κυβέρνησης μπορεί να ερμηνευθεί ως μία προσπάθεια να ασκηθεί πίεση προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ώστε να εγκρίνουν τη χορήγηση ρευστότητας στην Ελλάδα. Ο ίδιος θεωρεί πως αυτό δείχνει ότι «το Ταμείο είναι όμηρος των Ευρωπαίων», που επιμένουν να μην ανοίγουν τους κρουνούς της ρευστότητας. Σύμφωνα με την επικεφαλής οικονομολόγο της εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων Manulife, Mέγκαν Γκριν, πιθανότερο σενάριο είναι να επιτραπεί η αύξηση της έκδοσης γραμματίων από την ΕΚΤ, καθώς θεωρεί αδιανόητο ότι θα αφήσει την Ελλάδα να χρεοκοπήσει.
Σε περίπτωση που υπάρξει αδυναμία πληρωμής χωρίς προηγούμενη ρύθμιση με το ΔΝΤ, το ζήτημα θα πλήξει σημαντικά την αξιοπιστία της χώρας, καθώς το Ταμείο θεωρείται ο πλέον προτιμητέος πιστωτής. Οι μόνες τρεις χώρες που δεν έχουν αποπληρώσει το ΔΝΤ είναι ακραίες περιπτώσεις όπως το Σουδάν, η Σομαλία και η Ζιμπάμπουε, οι οποίες του χρωστούν συνολικά 1,29 δισ. δολάρια.
Είναι αμφίβολο αν μία τέτοια τακτική θα κερδίσει φίλους στο ΔΝΤ, ακόμη και αν η ελληνική πλευρά παρουσιάσει το γεγονός ως τεχνικό πρόβλημα που θα ξεπερασθεί με το που αρχίσουν να εισρέουν οι δόσεις του προγράμματος. Οπως πιστεύει το πρώην στέλεχος του ΔΝΤ και επιστημονικός συνεργάτης του American Enterprise Institute Ντέσμοντ Λάχμαν, «το να ζητεί καθυστέρηση των αποπληρωμών δεν είναι ο καλύτερος τρόπος να ξεκινήσει κανείς διαπραγματεύσεις με το ΔΝΤ και να χτίσει εμπιστοσύνη με τον οργανισμό». Σύμφωνα με τον κ. Λάχμαν, «το να εστιάζει κανείς στο πρόβλημα ρευστότητας της χώρας δεν είναι ο καλύτερος τρόπος ούτε για να ανακτήσει κανείς των εμπιστοσύνη των καταθετών στις ελληνικές τράπεζες».
Πάντως, ο αναλυτής του οίκου Standard & Poor’s Μάρκο Μίρσνικ επισημαίνει ότι μία αδυναμία πληρωμής του Ταμείου δεν σημαίνει και πιστωτικό γεγονός, καθώς δεν πρόκειται για χρέος που κατέχουν ιδιώτες επενδυτές αλλά ο δημόσιος τομέας. Η μη πληρωμή θα έχει έμμεσες επιπτώσεις ωστόσο, καθώς αναμένεται να καταδείξει τα προβλήματα ρευστότητας της ελληνικής κυβέρνησης, με επιπτώσεις στις αγορές και πιθανώς και στην πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας.
Στο εκτελεστικό συμβούλιο της Τετάρτης, όπου έγινε ενημέρωση για τις εξελίξεις μετά τις εκλογές στην Ελλάδα, τα πνεύματα ήταν οξυμένα προτού γίνει γνωστό αυτό το σενάριο. Κατά τη συζήτηση για τα αποτελέσματα του Eurogroup και την αξιολόγηση της λίστας των μέτρων της νέας κυβέρνησης, και παρά τις διαβεβαιώσεις της κ. Λαγκάρντ ότι το πρόγραμμα του Ταμείου δεν επηρεάζεται, ο εκπρόσωπος της Βραζιλίας Πάουλο Νογκουέιρα Μπατίστα επέκρινε τη στάση των Ευρωπαίων και την επιρροή τους στο ΔΝΤ.
Από την έναρξη του ελληνικού προγράμματος τον Μάιο του 2010, ο κ. Μπατίστα είχε εκφράσει σοβαρές επιφυλάξεις, σημειώνοντας τους «τεράστιους κινδύνους» που εγκυμονούσε λόγω της μεγάλης δημοσιονομικής προσαρμογής που απαιτούσε. Ο ίδιος είχε επισημάνει ότι χρειαζόταν μία αναδιάρθρωση του χρέους, με συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα, για να μην καταλήξει σε διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών. Είναι χαρακτηριστικό ότι την Πέμπτη επανήλθε με δηλώσεις του στους Financial Τimes. Σε άρθρο για τη «σκληρή αγάπη» της κ. Λαγκάρντ προς την Ελλάδα, ο κ. Μπατίστα δηλώνει ότι «η Ελλάδα δεν είναι μέχρι στιγμής ένα λαμπρό κεφάλαιο στην ιστορία του Ταμείου».