Αλλη μία εβδομάδα ξεκινάει με το «φάντασμα» της έλλειψης ρευστότητας του κράτους να πλανάται πάνω από την ελληνική οικονομία. Οσο περνούν οι ημέρες, η ταμειακή ασφυξία όχι μόνο δεν χαλαρώνει αλλά επιδεινώνεται, καθώς μπορεί τις προηγούμενες ημέρες να βρέθηκε τρόπος να καλυφθούν οι υποχρεώσεις του Δημοσίου, αλλά τα έως τώρα δεδομένα δείχνουν ότι κάποια στιγμή μέσα στον Μάρτιο η χώρα δεν θα έχει ρευστό να ικανοποιήσει τις ανάγκες του.
Στελέχη με γνώση των ταμειακών ροών του Δημοσίου αναφέρουν με γλαφυρό τρόπο ότι δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη ημέρα που «τελειώνουν τα λεφτά του κράτους. Δεν μπορεί κανείς να πει ότι αυτό θα συμβεί στις 15, 21 ή 22 Μαρτίου, αλλά έτσι όπως είναι σήμερα η κατάσταση ο Μάρτιος δύσκολα θα βγει…». Σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο κινείται προς δύο κατευθύνσεις για να διασφαλίσει επαρκή ρευστότητα ώστε να εξυπηρετηθούν οι υποχρεώσεις:
1. Στην εξεύρεση πηγών εσόδων. Το υπουργείο Οικονομικών έχει προτείνει στους φορείς του Δημοσίου να επενδύσουν τα ταμειακά τους διαθέσιμα, που τηρούν σε εμπορικές τράπεζες, σε κρατικούς τίτλους βραχυπρόθεσμης διάρκειας. Συνολικά, οι φορείς της γενικής κυβέρνησης έχουν περί τα 3,5 δισ. ευρώ στις εμπορικές τράπεζες και το οικονομικό επιτελείο υπολογίζει ότι τα 2 δισ. ευρώ θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από το Δημόσιο. Τα διοικητικά συμβούλια, όμως, διαφόρων φορέων αρνούνται να προχωρήσουν σε μία τέτοια κίνηση, υπό τον φόβο της απώλειας των διαθεσίμων τους και κατ’ επέκταση της μη εξυπηρέτησης των δικών τους υποχρεώσεων. Πάντως, ορισμένοι φορείς ανταποκρίνονται και στο πλαίσιο αυτό διασφαλίζεται η ρευστότητα για κάποιες ημέρες.
Παράλληλα, υπάρχει και το πράσινο ταμείο που έχει στη διάθεσή του περίπου 1,5 δισ. ευρώ. Το οικονομικό επιτελείο είχε πάντα στο συρτάρι του σχέδιο αξιοποίησης και αυτών των κεφαλαίων.
Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο ήδη χρησιμοποιεί μέσω της διαδικασίας του βραχυπρόθεσμου δανεισμού (repos) τα διαθέσιμα των φορέων της γενικής κυβέρνησης που βρίσκονται στον λογαριασμό του κοινού κεφαλαίου της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ). Λογαριασμός που ταυτόχρονα αξιοποιείται και για την κάλυψη των εντόκων γραμματίων όποτε χρειάζεται (όπως την περασμένη Τετάρτη).
2. Στην αναβολή δαπανών. Στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) ελέγχουν «γραμμή – γραμμή» τις δαπάνες του Μαρτίου και εντοπίζουν εκείνες που η εξυπηρέτησή τους μπορεί να μεταφερθεί στους επόμενους μήνες. Είναι προφανές ότι δεν αλλάζει η ημερομηνία καταβολής των μισθών και των συντάξεων, αλλά δαπάνες για την εξόφληση προμηθευτών, επιστροφές φόρων, καταβολή επιδοτήσεων και άλλες που δεν θεωρούνται «ανελαστικές» αναβάλλονται. Με τον τρόπο αυτό μειώνονται οι υποχρεώσεις του Μαρτίου και δίνεται μία μικρή ανάσα στα ταμειακά διαθέσιμα, ώστε να αποπληρωθούν οι υποχρεώσεις προς το εξωτερικό.
Η εβδομάδα που ξεκινάει έχει δύο μεγάλες υποχρεώσεις για το Δημόσιο, όπως είχε και αυτή που τελείωσε. Την Παρασκευή 13 Μαρτίου, το Δημόσιο θα πρέπει να εξοφλήσει έντοκα γραμμάτια ύψους 1,6 δισ. ευρώ και μία δόση προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) της τάξης των 350 εκατ. ευρώ. Για τα έντοκα γραμμάτια, το υπουργείο Οικονομικών θα προχωρήσει εντός της εβδομάδας σε έκδοση νέων γραμματίων ώστε να καλύψει τις λήξεις. Αυτή τη φορά, σχεδόν το σύνολο του 1,6 δισ. ευρώ βρίσκεται σε ελληνικές τράπεζες, οπότε ενδεχομένως να μη χρειαστεί να παρέμβει η ΤτΕ για να διασφαλίσει την επιτυχία της έκδοσης.
Τη Δευτέρα 16 Μαρτίου, η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλει την τρίτη –και μεγαλύτερη– από τις τέσσερις δόσεις του μήνα προς το ΔΝΤ, ύψους 580 εκατ. ευρώ, ενώ η τελευταία είναι στις 20 Μαρτίου και ανέρχεται σε 350 εκατ. ευρώ. Την ίδια ημέρα λήγουν επίσης και έντοκα γραμμάτια ύψους 1,6 δισ. ευρώ, τα οποία είναι προγραμματισμένο να καλυφθούν από νέα έκδοση εντόκων γραμματίων.
Σε κάθε περίπτωση, είναι κρίσιμο το τι θα συμβεί στο αυριανό Eurogroup. Αν υπάρξουν θετικές εξελίξεις, τότε ενδεχομένως να ηρεμήσει σταδιακά η κατάσταση. Πάντως, αρμόδια στελέχη εκτιμούν ότι μέχρι να κλείσει το θέμα του νέου προγράμματος, η χώρα θα βρίσκεται υπό διαρκή πίεση ρευστότητας.