«Κιτρινισμό ολκής» καταλόγισε –αρχικά τουλάχιστον, πριν η φράση απαλειφθεί από την ανακοίνωση– το υπουργείο Οικονομικών την Κυριακή στην ιταλική εφημερίδα «Corriere della Sera», κατηγορώντας την για διαστρέβλωση των λεγομένων του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη, σχετικά με το ερώτημα στο οποίο θα εστίαζε ένα ενδεχόμενο δημοψήφισμα τους ερχόμενους μήνες. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η αναφορά του κ. Βαρουφάκη σε δημοψήφισμα αφορούσε «προφανώς […] το περιεχόμενο των μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής πολιτικής», ενώ η εφημερίδα ανέφερε ότι θα σχετιζόταν με την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη – «κάτι που ο υπουργός ούτε είπε ούτε εννόησε».
Μία ενοχλητική για το υπουργείο λεπτομέρεια είναι ότι το Σύνταγμα –αυτό του οποίου η νέα κυβέρνηση ενσαρκώνει «κάθε λέξη», σύμφωνα με τον πρωθυπουργό– απαγορεύει ρητά τα δημοψηφίσματα για δημοσιονομικά θέματα. Αφήνοντάς το αυτό στην άκρη, αξίζει να εστιάσει κανείς στην ακόλουθη φράση της ανακοίνωσης: «Γενικότερα, τις τελευταίες μέρες παρατηρούνται κρούσματα συστηματικής διαστρέβλωσης των δηλώσεων του υπουργού Οικονομικών από μερίδα των ΜΜΕ. Αυτές οι διαστρεβλώσεις, καθώς και η συνεχής κινδυνολογία για μη πληρωμή υποχρεώσεων του ελληνικού Δημοσίου στους δανειστές του, αποτελούν εκούσιες ή ακούσιες προσπάθειες υπονόμευσης της καλής πορείας στην οποία βρίσκεται η διαβούλευση της ελληνικής κυβέρνησης με τους θεσμούς και τους εταίρους της».
«Ζουμερές οπτικές»
Το απόσπασμα έχει ενδιαφέρον, καθώς αντανακλά τη συγκρουσιακή προσέγγιση της πραγματικότητας που αναδύεται αυτές τις μέρες από τους ενοίκους της οδού Νίκης (συγκρουσιακή, κατ’ αρχάς, με την ίδια την πραγματικότητα – πώς αλλιώς να ερμηνευθούν τα περί «καλής πορείας» της διαπραγμάτευσης;). Το στίγμα έδωσε από την αρχή, με ξεκάθαρο τρόπο, ο ίδιος ο κ. Βαρουφάκης. Στις 27 Ιανουαρίου, δύο μέρες μετά τις εκλογές ανακοίνωσε ο ίδιος στο blog του τον διορισμό του στο υπουργείο Οικονομικών (!), στέλνοντας μάλιστα ένα δυσοίωνο μήνυμα σε όσους ήλπιζαν ότι η νέα του θέση θα συνοδευόταν από μία συστολή στις δημόσιες τοποθετήσεις του. «Φυσικά, τα blog posts μου θα γίνουν λιγότερο συχνά και πιο σύντομα. Αλλά ελπίζω να επανορθώνω γι’ αυτό με πιο “ζουμερές” οπτικές, σχόλια και σκέψεις» έγραφε τότε.
Ο κ. Βαρουφάκης τήρησε με το παραπάνω την υπόσχεσή του για «ζουμερές» παρεμβάσεις – εμπλουτίζοντάς τες, μάλιστα, με τακτικές αψιμαχίες με τους εκπροσώπους των διεθνών ΜΜΕ. Στις 31 Ιανουαρίου, εμφανίστηκε μαχητικά μυγιάγγιχτος στο «Newsnight», την εκπομπή-ναυαρχίδα του BBC. Στην ανάρτηση του βίντεο στο blog του, σημείωσε: «Ως οπαδός του BBC, πρέπει να πω ότι έφριξα με το εύρος των ανακριβειών στο ρεπορτάζ στο οποίο βασίστηκε αυτή η συνέντευξη (για να μην αναφερθώ στην ευδιάκριτη αγένεια της παρουσιάστριας)». Ενδεχομένως για να δείξει ότι δεν πτοείται τόσο εύκολα, ο υπουργός πρόσθεσε ότι, παρ’ όλα αυτά, το διασκέδασε.
Κατά το πρώτο του Eurogroup (11 Φεβρουαρίου), που κατέληξε σε ναυάγιο, o κ. Βαρουφάκης ανάρτησε tweet στο οποίο επικρίνει τον επικεφαλής του γραφείου Βρυξελλών των Financial Times Πίτερ Σπίγκελ για τη δημοσίευση του προσχεδίου κοινού ανακοινωθέντος που τελικά η ελληνική πλευρά απέρριψε. «Μπορώ να σας προτείνω να αποφεύγετε αμφίβολους ισχυρισμούς βασισμένους σε ακόμα πιο αμφίβολες διαρροές; Είναι απρεπές», νουθετεί τον δημοσιογράφο ο κ. Βαρουφάκης, αναγορεύοντας εκ νέου τον εαυτό σου σε ύψιστο κριτή των καλών τρόπων. Την προηγούμενη μέρα είχε κατσαδιάσει και τον αρθρογράφο Σάιμον Νίξον της Wall Street Journal, ξανά μέσω Twitter, καθώς ο τελευταίος είχε τολμήσει να υπονοήσει ότι ήταν προβληματικός ο συντονισμός μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών και του Μεγάρου Μαξίμου (τα συγκεκριμένα δύο tweets, για κάποιο λόγο, έχουν εξαφανιστεί από τον λογαριασμό του υπουργού).
Στις 13 Φεβρουαρίου, μεταξύ πρώτου και δεύτερου Eurogroup, ο κ. Βαρουφάκης βρήκε τον χρόνο να μιλήσει στο Spiegel. Στη συνέντευξη αυτή, ανίκανος να συγκρατήσει τον εαυτό του, ανέπτυξε την ιδέα του περί του δημοσιονομικού εικονικού πνιγμού ο οποίος επιβάλλεται στην Ελλάδα από τους επίσημους δανειστές της. Για να κάνει ακόμα πιο ζωντανή την παρομοίωση, και με προφανή σκοπό να κερδίσει την εύνοια των θεσμών από τους οποίους θα κριθεί η τύχη της χώρας, παραλλήλισε τα στελέχη της τρόικας –τα ίδια με τα οποία πρέπει να διαπραγματευθεί!– με βασανιστές της CIA.
Ακολούθησαν κι άλλα υπέροχα επεισόδια. Κατά το τρίτο Eurogroup (20 Φεβρουαρίου), με τις τράπεζες να κρέμονται από μια κλωστή, κι ενώ είχε ξεκινήσει η συνεδρίαση, ο υπουργός ανάρτησε tweet στο οποίο ψέγει τη γερμανική εφημερίδα Bild για ρεπορτάζ στο οποίο ισχυριζόταν ότι η Αθήνα είχε στείλει στις Βρυξέλλες άλλη επιστολή για παράταση του προγράμματος από αυτή που είχε συμφωνηθεί.
Την περασμένη εβδομάδα, ήταν η σειρά του Χιούγκο Ντίξον, ιδρυτή του Reuters Breakingviews, να γνωρίσει τη μήνιν του Ελληνα υπουργού. Ο κ. Ντίξον επέκρινε τον κ. Βαρουφάκη, μέσω Twitter, για τις δηλώσεις του ότι η χώρα θα δυσκολευθεί να πληρώσει το ΔΝΤ και ότι ενδεχομένως να επιβάλει νέο έκτακτο φόρο. Στην απάντησή του, ο υπουργός-σχολιαστής είπε: «Μόνο που δεν το είπα ποτέ αυτό Χιούγκο…Τα ελληνικά σου χρειάζονται ένα φρεσκάρισμα (ή καλύτερες πηγές)». Στη συνέχεια, ο Βρετανός δημοσιογράφος παρέθεσε δύο πηγές που επιβεβαίωναν τους ισχυρισμούς του.
Περί συνωμοσιολογίας
Την επόμενη μέρα, κατά την παρουσίαση των νέων γενικών γραμματέων του υπουργείου, ο κ. Βαρουφάκης διαπληκτίσθηκε με δημοσιογράφο του Bloomberg που διαμαρτυρήθηκε επειδή δεν θα γίνονταν δεκτές ερωτήσεις. Αφού τον προέτρεψε –ως βετεράνος συγγραφέας προς έναν εκκολαπτόμενο– να γράψει άρθρα, ίσως «και ένα βιβλίο αργότερα», ο υπουργός είπε στον δημοσιογράφο να μην είναι «ανάγωγος» και έκλεισε, έτσι, τη (μη) συνέντευξη Τύπου. Για να επανέλθουμε, όμως, στη φράση αυτή από την ανακοίνωση της Κυριακής, γίνεται αναφορά σε «εκούσιες ή ακούσιες προσπάθειες υπονόμευσης» – της διαπραγμάτευσης και άρα (ας μου επιτραπεί) της κυβέρνησης. Η φράση δεν είναι απλά αιχμηρή. Είναι δηλωτική του συνωμοσιολογικού πρίσματος μέσω του οποίου αντιλαμβάνονται τα πράγματα ο υπουργός Οικονομικών και το επιτελείο του. Να τους υπενθυμίσουμε, παραφράζοντας τον Σάμιουελ Τζόνσον, ότι η συνωμοσιολογία είναι το τελευταίο καταφύγιο του πολιτικά αποτυχημένου.